Louis Pasteur và Mendel là hai nhà khoa học lừng danh của nhân loại, những công trình và phát hiện của các ông đã mở ra những chương mới trong nghiên cứu sinh học, y khoa, chăm sóc sức khỏe con người và những ngành khác. Tuy nhiên, hiện nay rất ít người biết được đầy đủ những thành tựu lớn lao của hai nhà khoa học này.
Đây là khẳng định của nhà nghiên cứu, dịch giả Phạm Việt Hưng, tác giả cuốn sách Louis Pasteur - Gregor Mendel và Cuộc cách mạng Sinh học - Y khoa trong buổi tọa đàm, ra mắt sách tại Hà Nội. Đây là sự kiện do Nhà xuất bản Tri thức tổ chức vào chiều 23/12 nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Louis Pasteur và Gregor Mendel (1822- 2022).
Theo Nhà xuất bản Tri thức, cách đây đúng 200 năm, nhân loại đã sinh ra 2 nhà sinh học lớn: Louis Pasteur - người được mệnh danh là “Đại ân nhân của nhân loại” và Gregor Mendel - “Cha đẻ của Di truyền học hiện đại”. Điều kỳ lạ là 2 ông sinh cùng năm, cùng nêu lên những định luật đầu tiên của sinh học, cùng biến sinh học thành một khoa học chính xác, và do đó cùng châm ngòi cho cuộc cách mạng sinh học và y khoa từ giữa thế kỷ 19 cho tới nay…
 |
| Tác giả Phạm Việt Hưng chia sẻ về cuốn sách tại Hà Nội vào chiều 23/12. |
Kỳ lạ hơn nữa, Định luật Tạo sinh do Pasteur khám phá và Định luật Mendel về di truyền, mặc dù hoàn toàn độc lập với nhau, nhưng cùng gợi ý cho thấy sự sống chứa đựng một bí mật vượt quá phạm vi của các khoa học động lực học như vật lý và hóa học. Ngày nay chúng ta biết bí mật đó là thông tin của sự sống: mã DNA!
Trong cuốn sách Louis Pasteur - Gregor Mendel và Cuộc cách mạng Sinh học - Y khoa chứa đựng nhiều thông tin chưa từng được công bố trên các tài liệu Việt ngữ từ trước tới nay. Qua đó người đọc sẽ thấy những khám phá của Pasteur và Mendel vẫn đang đóng vai trò nền tảng trong những khám phá của sinh học hiện đại, đồng thời gợi ý cho chúng ta nhìn sâu hơn vào thế giới bên trong sự sống, tiến gần hơn tới câu trả lời cho một trong những câu hỏi khó nhất và cũng thú vị nhất: Bản chất sự sống là gì?
Chia sẻ về cuốn sách nói trên, tác giả Phạm Việt Hưng cũng cho biết: Đại dịch Covid-19 toàn cầu từ cuối năm 2019 đã làm rất nhiều người lo lắng, sợ hãi, mong từng ngày từng giờ có vaccine, nhưng khi có vaccine họ chỉ biết cảm ơn những công ty chế tạo ra vaccine mà ít biết khoa học vaccine từ đâu mà ra.
Tình trạng “quên lịch sử” như thế là phổ biến, đến nỗi Viện Pasteur ở Paris đã phải lên tiếng nhắc nhở trong một bài báo nhân dịp kỉ niệm 200 năm ngày sinh của Louis Pasteur tại Pháp, để lưu ý công chúng về vai trò của những công trình nghiên cứu của Pasteur trong thời đại ngày nay, rằng: “Dù nổi tiếng với vaccine phòng bệnh dại - thứ đã mang lại cho ông danh hiệu “ân nhân của nhân loại” - nhưng bề dày thành tựu khoa học của Pasteur lại ít được biết đến, trong khi trên thực tế, những thành tựu ấy vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, đến việc nghiên cứu và đến y khoa”.
 |
| Cuốn sách Louis Pasteur - Gregor Mendel và Cuộc cách mạng Sinh học - Y khoa. |
Quả thật hầu như ai cũng nghe danh Pasteur, nhưng số người biết rõ ý nghĩa của những thành tựu khoa học của ông lại không nhiều, nếu không muốn nói là rất ít. Cuốn sách Louis Pasteur - Gregor Mendel và Cuộc cách mạng Sinh học - Y khoa hy vọng sẽ góp phần bù lấp thiếu sót đó.
Khác với Pasteur, Gregor Mendel là tác giả của Định luật Mendel về Di truyền. Công trình này được ông trình bày lần đầu tiên vào năm 1865 trước Hội Nghiên cứu Khoa học Tự nhiên ở Brno, năm 1866 được công bố chính thức trên tạp chí của hội này với tên gọi “Thí nghiệm lai tạo cây trồng” (Versuche über Pflanzenhybriden).
Sau 34 năm, công trình đã được tái khám phá vào đầu thế kỷ 20, đưa tên tuổi Mendel lên hàng những danh nhân khoa học bậc nhất mọi thời đại vì nó đặt nền móng cho di truyền học hiện đại, mở đường cho những nghiên cứu về những bí mật vi diệu nằm sâu bên trong sự sống - những nghiên cứu mũi nhọn của sinh học hiện đại kéo dài suốt hơn 150 năm qua. Trong cuốn sách này, tác giả cố gắng trình bày về Mendel và công trình của ông sao cho độc giả có một cái nhìn tổng quan về sự sống cùng nhiều kiến thức giúp độc giả nhìn sâu và bản chất bên trong sự sống…
Phạm Việt Hưng là nhà nghiên cứu, giảng dạy Toán cao cấp, Cơ học lý thuyết, Toán kinh tế, ký giả khoa học từng cộng tác với các tạp chí SIGNS of the Times (Úc), Vietsciences (Pháp), Tia Sáng, Khoa học và Đời sống, Khoa học và Tổ quốc.
Ông là dịch giả và tác giả của nhiều cuốn sách: Dịch giả các sách Câu chuyện về phương trình thâu tóm cả vũ trụ, Từ xác định đến bất định, đồng dịch giả cuốn Định lý cuối cùng của Fermat, tác giả các sách Những câu chuyện khoa học hiện đại, Câu chuyện Hạt của Chúa đã kết thúc?, Định lý Gödel - Nền tảng của khoa học nhận thức hiện đại.
