Những người cần tầm soát ung thư gan ngay

Người hay ăn thịt tươi sống nhiễm sán có nguy cơ mắc ung thư gan. Ảnh: Nifc.gov.

Ung thư gan gồm 2 thể là nguyên phát và thứ phát. Thể thứ phát do tế bào ung thư ở bộ phận khác di căn vào gan gây ra các khối u. Trong khi đó, thể nguyên phát là bệnh lý ác tính của gan xảy ra khi tế bào bình thường ở cơ quan này trở nên đột biến về hình thái và chức năng.

Ung thư gan nguyên phát gồm 3 loại chính: Ung thư biểu mô tế bào gan (phát triển từ tế bào gan), ung thư biểu mô đường mật (phát triển từ đường mật trong gan) và u nguyên bào gan (Hepatoblastoma). Trong đó, ung thư biểu mô tế bào gan là hay gặp nhất.

Đối tượng cần lưu ý tầm soát ung thư gan

Theo bác sĩ Hà Hải Nam, Phó trưởng khoa Ngoại bụng 1, Bệnh viện K, những đối tượng có nguy cơ cao, cần tầm soát ung thư gan bao gồm:

Những người mắc bệnh về gan và người có tiền sử gia đình mắc ung thư gan: Những người mắc bệnh viêm gan virus B, C, xơ gan, gan nhiễm mỡ hoặc trong gia đình có người mắc ung thư gan rất cần được tầm soát. Đặc biệt, nếu không may mắc viêm gan B,C thể hoạt động, người bệnh cần điều trị sớm sẽ tránh nguy cơ biến chứng thành ung thư gan. Virus viêm gan B và viêm gan C là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư tế bào gan nguyên phát.

Các bệnh viêm gan nguyên nhân tự miễn, có thể đi kèm bệnh tự miễn khác như đái tháo đường type 1, Basedow, viêm khớp dạng thấp, Lupus ban đỏ... cần điều trị để tránh biến chứng sang gan về sau.

Người chưa tiêm vaccine phòng virus viêm gan B nên tiêm phòng sớm nhất để tránh nguy cơ nhiễm bệnh.

Người béo phì, tiểu đường: Trong vài năm gần đây, tỷ lệ người mắc bệnh tiểu đường, béo phì kèm theo ung thư gan trên thế giới đã gia tăng đáng kể. Đường và mỡ máu cao sẽ được tích tụ tại gan, dẫn đến tổn thương thoái hoá các tế bào gan và dẫn tới xơ gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Người uống nhiều đồ uống có cồn: Rượu, bia có khả năng thúc đẩy gene sinh ung thư phát triển nhanh, dẫn đến ung thư sớm. Acetaldehye được sinh ra trong quá trình chuyển hóa rượu cũng làm suy yếu khả năng sửa chữa sai sót tự nhiên DNA của tế bào. Chúng tăng nguy cơ đột biến tế bào, từ đó khối ung thư sẽ hình thành.

Ngoài ra, rượu còn gây tổn thương các tế bào gan. Khi uống quá nhiều rượu, chức năng thải độc của gan sẽ bị quá tải, các tế bào gan bị tổn thương trầm trọng, hình thành nên mô sẹo, xơ, từ đó hình thành bè gan xơ và ung thư gan.

Người ăn thực phẩm nấm mốc: Aflatoxin trong nấm mốc là loại độc tố gây ung thư gan mạnh nhất hiện nay. Aflatoxin gây ung thư gan bằng cách gây đột biến ở gene p53. Nấm mốc thường xuất hiện ở những thực phẩm bảo quản, lưu trữ trong môi trường nóng, ẩm như gạo, lạc, đậu tương, lúa mì, ngô…

Aflatoxin trong nấm mốc là loại độc tố gây ung thư gan mạnh nhất hiện nay. Ảnh: Topzine.

Người hay ăn thịt tươi sống nhiễm sán: Thực phẩm tươi sống không được chế biến kỹ càng (như ăn gỏi) thường chứa nhiều loại sán (sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ…). Trong đó, những loại sán khi xâm nhập vào cơ thể sẽ phá hủy gan, gây ung thư gan.

Người lạm dụng thuốc, hóa chất gây tổn thương gan: Một số thuốc, hóa chất nếu sử dụng hay tiếp xúc trong thời gian dài có thể gây tổn thương cho gan và dẫn tới ung thư gan như: Thorotrast (trước đây được sử dụng cho chẩn đoán hình ảnh), vinyl chloride (sử dụng trong công nghiệp nhựa)...

Người sử dụng chất kích thích: Các chất kích thích như thuốc lá, cà phê nếu sử dụng với hàm lượng nhiều, trong thời gian dài, có thể gây nên bệnh về gan, trong đó có ung thư gan.

Trên đây là 7 nhóm đối tượng nguy cơ rất cần được sàng lọc sớm các bệnh về gan nói chung và ung thư gan nói riêng. Việc khám, kiểm tra ung thư gan không quá phức tạp.

Phòng ngừa và điều trị ung thư gan

Theo các bác sĩ Bệnh viện K, phương pháp phổ biến để điều trị ung thư gan là điều trị đa mô thức. Do vậy, việc lựa chọn phác đồ điều trị ung thư gan thích hợp phải phụ thuộc vào tổn thương và tình trạng xơ của gan. Các phương pháp điều trị ung thư gan phổ biến bao gồm: Phẫu thuật, ghép gan, phá hủy u tại chỗ, nút hóa chất động mạch gan, xạ trị, hóa trị hay điều trị nhắm trúng đích...

Ung thư gan hiện nay vẫn là nỗi ám ảnh với nhiều người vì tiên lượng khó hơn các bệnh ung thư khác. Đặc biệt, đây là căn bệnh đang gia tăng ở Việt Nam. Cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/lần, đặc biệt là những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như xơ gan, viêm gan mạn tính do rượu, viêm gan virus B, C…

Ngoài ra, tiêm đầy đủ vaccine phòng viêm gan B, tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại dễ làm tổn thương gan để giảm nguy cơ mắc bệnh. Khi nghi ngờ mắc ung thư gan, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm máu, thăm chụp cắt lớp, sinh thiết gan… để đưa ra kết luận chính xác.