 |
Cơn ác mộng tồi tệ nhất với người dân Ukraine bắt đầu vào bình minh 24/2, sau khi Tổng thống Nga Putin tuyên bố chiến dịch đặc biệt ở miền Đông nước này.
Một mảnh tên lửa xuyên qua trần căn hộ của anh Mikhail Shcherbakov ở Kharkiv, thành phố lớn thứ hai của Ukraine.
“Tôi tỉnh giấc vì nghe thấy tiếng động, nó giống như tiếng pháo", Shcherbakov nói. Anh nhảy khỏi sofa, chạy đến đánh thức mẹ mình thì có thứ gì đó phát nổ ngay sau lưng.
Xác tên lửa làm cho máy tính và tách trà trong căn hộ bị phủ đầy bụi, báo hiệu cuộc khủng hoảng mới nhất của châu Âu đã bắt đầu. Sau nhiều tuần cảnh báo, Nga đã chính thức tấn công Ukraine.
"Đây là bình minh kinh hoàng nhất trong cuộc đời tôi", một cư dân Kharkiv có tên Sasha nói. Cô chạy vội ra ban công và nhận ra những tiếng động đánh thức mình dậy không phải là pháo hoa.
Sợ hãi và hoảng loạn
Rạng sáng 24/2, khói đạn bốc lên từ nhiều thành phố, kể cả những nơi cách xa cuộc xung đột ly khai kéo dài ở miền Đông đất nước.
Vào cuối ngày, nhiều người dân thủ đô đã tìm chỗ trú ẩn ở dưới lòng đất, trong hệ thống tàu điện ngầm của Kyiv.
 |
| Người dân trú tạm tại tàu điện ngầm Kyiv hôm 24/2. Ảnh: AP. |
Mọi thứ trở nên hỗn loạn với hàng dài ôtô xếp hàng chờ tiếp nhiên liệu hoặc chạy trốn khỏi thủ đô Kyiv. Nhiều người kéo hành lý xuống ga tàu điện ngầm nhưng không biết sẽ đi đâu.
Tại góc khác ở Kyiv, Anna Dovnya vừa sợ hãi chứng kiến cảnh quân đội và cảnh sát gỡ mảnh đạn ra khỏi một quả bom. “Cho đến giây phút cuối cùng, tôi không tin rằng điều đó sẽ xảy ra. Tôi đang cố gắng xóa những hình ảnh đó ra khỏi đầu", cô nói.
Tại Kharkiv, thành phố lớn thứ hai của Ukraine, mọi người đổ xô trú ẩn trong các ga tàu điện ngầm sau khi có thông báo rằng quân đội Nga đã tràn qua biên giới và đang tiến về thành phố ở phía đông bắc của Ukraine. Nhiều người có phương tiện đi lại nhưng không muốn mạo hiểm rời thành phố.
"Thật khó để tin rằng đất nước láng giềng của chúng tôi làm điều này, bởi chúng tôi chưa bao giờ tin rằng họ (Nga) đến đây, lấy đất và ra lệnh cho chúng tôi. Ukraine là một quốc gia độc lập, chúng tôi không muốn trở thành một phần của Nga hay bất kỳ quốc gia nào khác", một người phụ nữ đang trú ẩn ở Kharkiv, nói trong nước mắt.
 |
| Mọi người nằm trú ẩn tránh bom trong ga tàu điện ngầm ở Kyiv. Ảnh: AP. |
Ở Mariupol, thành phố cảng biển Azov, nơi nhiều người lo ngại sẽ là mục tiêu lớn đầu tiên vì có vị trí chiến lược quan trọng, tình hình cũng xảy ra tương tự.
Một phụ nữ nói rằng cô ấy đã lái ôtô quanh thành phố cả buổi sáng, thử 10 máy ATM khác nhau để rút tiền trong khi các con của cô ấy đợi ở trong xe.
Một số người khác vội vã rời thành phố, nơi chỉ cách đường giới tuyến khoảng 15 km với Cộng hòa Nhân dân Donetsk, một trong hai khu vực do phe ly khai kiểm soát, mới được Tổng thống Nga Vladimir Putin công nhận độc lập trong tuần này.
Người dân ở Mariupol trở nên hoang mang và bối rối, khi nghe tin đồn rằng các con đường và trạm kiểm soát đã bị đóng cửa, ngăn họ rời đi.
Tại một siêu thị, bà Anna Efimova đang bận mua đồ dự trữ để trú dưới tầng hầm. "Không có nơi nào để chạy, chúng ta có thể chạy đi đâu?", bà nói.
Báo động đã tăng lên khắp Ukraine ngay trong ngày. Các cửa hàng tạp hóa tấp nập người mua đồ dự trữ.
Ông Vitaly Klitschko, Thị trưởng Kyiv đã kêu gọi 3 triệu người dân thủ đô ở trong nhà, trừ khi làm việc trong các lĩnh vực quan trọng. Ông nói rằng mọi người nên sẵn sàng tư trang cần thiết như thuốc men và tài liệu.
Không cần hoảng sợ
Một số người hoảng sợ. Số khác vẫn bình tĩnh nhưng khó chịu.
“Tôi không sợ. Tôi vẫn đi làm bình thường. Điều bất tiện duy nhất là bạn không thể tìm thấy taxi ở Kyiv", một người dân phàn nàn, khi tiếng còi báo động của cuộc không kích vang lên.
Sự lo lắng bao trùm con phố chính của Kyiv là Khreshchatyk, khi nhiều người liên tục nhìn vào điện thoại. Nhưng số khác vẫn dắt chó đi dạo hoặc vẫy chào bạn bè, coi đây là "việc chiến sự bình thường".
Alex Klymenok, một luật sư 27 tuổi, thức dậy sau tiếng nổ và sau đó vẫn mặc bộ đồ công sở để lên văn phòng, lấy laptop mang về làm việc tại nhà.
"Tất nhiên là đáng sợ, nhưng chúng ta không cần hoảng sợ. Những gì họ muốn thấy ở chúng ta vào lúc này là hoảng sợ", Klymenok nói, đồng thời cho biết thêm rằng anh không tin ông Putin sẽ triển khai một cuộc tấn công toàn diện.
"Theo tôi đó là việc chiến sự bình thường. Nhưng nếu họ ở Kyiv, tôi sẵn sàng chiến đấu", anh nói.
 |
| Ôtô xếp hàng chờ bơm xăng trước lo ngại về việc thiếu nhiên liệu, tại một trạm xăng ở Kyiv, Ukraine. Ảnh: AP. |
Lviv, một trung tâm văn hóa lịch sử ở phía tây Ukraine, đã chuyển từ một thành phố êm đềm thành điểm nóng khi tiếng còi báo động không kích đầu tiên vang lên, kể từ sau Thế chiến 2.
Ngay cả khi TV liên tục đưa tin cảnh báo về cuộc tấn công sắp xảy ra, vẫn có các đoàn du lịch đi trên những con đường lát đá cuội của thành phố.
Nhưng tất cả đã thay đổi vào sáng 24/2. Hầu hết cửa hàng trong thành phố đã đóng cửa. Hàng dài người xếp hàng trước cửa hiệu thuốc, siêu thị và cả các trạm bơm xăng, nơi nhiên liệu đang được phân phối để ngăn chặn tình trạng thiếu hụt.
Svetlana Locotova cười lớn khi nghe điện thoại của người thân ở Kharkiv - nơi đang là mục tiêu tấn công, khi đang xếp hàng chờ rút tiền. Bên cạnh cô là Margarita, 12 tuổi, con gái của cô. Locotova vui vẻ nói rằng: "Điều này hoàn toàn bình thường. Tôi không ngại xếp hàng. Đây chỉ là cách mọi người phản ứng mà thôi".
Cô và Margarita vừa trở về sau một trường bắn - một trò giải trí ở đây. "Chúng tôi tự tin, nhưng cũng đang chuẩn bị cho tình huống tồi tệ nhất," cô nói.
Mọi người ở Lviv vừa trải qua một ngày đầy thách thức, ngay khi thành phố đã biến đổi. "Ukraine không lạ gì chiến tranh" là điệp khúc phổ biến. Nhiều người vẫn trao nhau nụ cười và những câu nói đùa, ngay cả khi họ nói về việc chuẩn bị nhà cửa để đón người thân từ miền Đông - những nơi bị thiệt hại nặng nề của đất nước.
Hãy cầm súng
Trong nhiều tuần, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đã cố gắng đàm phán với Nga, bên cạnh những cảnh báo về cuộc chiến ngày càng cao. Ông Zelenskyy lập luận rằng việc hoảng loạn sẽ làm xã hội mất ổn định, và đó là lợi thế để Nga tấn công, như việc Nga đã tập trung khoảng 150.000 binh lính ở biên giới Ukraine.
 |
| Khói đen bốc lên từ một sân bay quân sự ở Chuguyev, gần Kharkiv hôm 24/2. Ảnh: CNN. |
Hôm 24/2, khi Tổng thống ban bố sắc lệnh tổng động viên, người dân Ukraine bàng hoàng nhận ra rằng mọi thứ đang thay đổi.
Khi mối đe dọa ngày càng lớn, nhiều người dân trên khắp Ukraine đã lên kế hoạch cho điều tồi tệ nhất: Chuẩn bị bộ dụng cụ sơ tán khẩn cấp và dành thời gian cuối tuần để tập chiến đấu như người lính dự bị. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine đã kêu gọi mọi người hãy nghĩ đến việc cầm vũ khí để tham gia bảo vệ tổ quốc.
Tại Kharkiv, cách biên giới Nga 40 km, hàng trăm lính dự bị đã tham gia Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ Ukraine để học các kỹ năng chiến đấu và sinh tồn. Chỉ vài tuần trước, các tình nguyện viên đã học cách sử dụng một khẩu súng trường và băng bó đồng đội bị thương, còn giờ họ đang chuẩn bị tinh thần để ra tiền tuyến.
Một báo cáo nhanh vào sáng 24/2 cho biết đã có nhiều người dân xếp hàng trước bệnh viện ở Kharkiv để hiến máu cho quân đội.
Và trong khoảnh khắc yên tĩnh tại một quảng trường chính của thành phố Kharkiv, một nhóm người tập trung dưới cái lạnh cắt da cắt thịt, quỳ xuống vỉa hè và cùng cầu nguyện.
