Sách nói là thị trường mới, đang có sự phát triển mạnh mẽ. Người tiêu dùng của sách bên cạnh việc đọc, giờ đây hình thành nên những thính giả nghe sách.
Các giải pháp khuyến đọc thời công nghệ được nêu tại tọa đàm “Sách nói với phát triển văn hóa đọc cộng đồng”. Chương trình diễn ra mới đây, là một trong những sự kiện hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam.
 |
| Các diễn giả bàn về sách nói và phát triển văn hóa đọc. Ảnh: Th.Tùng. |
Phát triển văn hóa đọc gắn với nhu cầu người dùng
Ông Trần Đại Chính - Chủ tịch Hội liên hiệp Thư viện miền Đông Nam Bộ - nói thói quen đọc, văn hóa đọc đã hình thành ở bộ phận sách giấy truyền thống. Ngày nay, chúng ta bắt gặp hình ảnh cụ già sử dụng smartphone để đọc tin tức. Chính hình ảnh này đặt ra yêu cầu đổi mới cho ngành in ấn - xuất bản, thư viện, rộng hơn là lĩnh vực thông tin.
Đề cao việc đọc sách là đúng đắn, nhưng trong thời đại công nghệ, cần tạo ra những sản phẩm trong hệ sinh thái công nghệ. Cụ thể, trong ngành xuất bản, sẽ có thêm nhiều xuất bản phẩm như sách điện tử, sách nói, sách tương tác... Sách số có phong phú thì mới đáp ứng được nhu cầu của bạn đọc thế hệ mới, giúp ngành xuất bản có vai trò và chỗ đứng hơn trong nền kinh tế tri thức.
“Nghĩ rộng hơn, đây là nền kinh tế tuần hoàn và chia sẻ thông qua công nghệ. Chúng ta cần làm tốt hiện tại và làm mới thói quen người đọc với sự kết hợp của công nghệ”, ông Trần Đại Chính nói.
Ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông) - nói những năm gần đây, nhiều hoạt động, nhiều chương trình được tổ chức nhằm thúc đẩy văn hóa đọc. Văn hóa đọc trong thời đại số là vấn đề mới. Một trong những chủ đề nổi bật của Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ nhất là chuyển đổi số trong ngành xuất bản.
Với ông Lê Hoàng Thạch - CEO ứng dụng sách nói Voiz FM - phát triển văn hóa đọc thời 4.0 cần gắn với nhu cầu người dùng. Ông Thạch cho biết tại Việt Nam, sách nói đang nhận sự quan tâm cao của bạn đọc, lượt tìm kiếm về sách nói cao cho thấy nhu cầu của người tiêu dùng.
Thời đại bận rộn hiện nay, nhiều người không có thời gian để đọc sách, sách nói ra đời là một hình thức để người khác “đọc cho mình nghe”.
Trên thực tế, hoạt động của VoiZ FM luôn tăng trưởng. Ra mắt từ cuối năm 2019, ứng dụng sách nói này có hơn một triệu lượt tải, với khoảng 100.000 người dùng tích cực mỗi tháng. Năm 2021, ứng dụng này đã đạt mốc tăng trưởng gấp 50 lần, với kho gần 2.000 nội dung có bản quyền.
 |
| Trẻ trải nghiệm sách nói tại đường sách TP.HCM. Ảnh: Quỳnh Huỳnh. |
Bắt đầu từ người trẻ yêu đọc sách
Sách số đang trên đà tăng trưởng, đòi hỏi những phương thức mới khi phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng sách nói.
Ông Nguyễn Nguyên cho rằng hiện tại, phát triển sách nói còn nhiều rào cản: Đội ngũ sản xuất chưa đủ mạnh mẽ. Hành lang pháp lý, đặc biệt là vấn đề bảo vệ bản quyền. Cuối cùng là vấn đề đầu tư, nếu không có sự đầu tư công nghệ thì không thể có sự đổi mới, nhân lực còn hạn chế.
Một vấn đề quan trọng của phát triển văn hóa đọc trong thời đại số là thay đổi nhận thức, bắt đầu từ các bạn trẻ đam mê và yêu sách.
Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành dẫn một điều tra xã hội học, cho biết 21% người Việt đọc sách. Ở chiều còn lại, gần 80% người chưa đọc sách là thị trường tiềm năng cho người làm xuất bản, trong đó có sách số.
Một trong những vấn đề mà ông Lê Hoàng Thạch trăn trở khi nói tới phát triển văn hóa đọc đó là tình trạng vi phạm bản quyền. Trong môi trường số, sách điện tử, sách nói dễ dàng bị sao chép. Ông Thạch cho rằng để phát huy vai trò của sách nói, cần tôn trọng bản quyền, có các biện pháp để bảo vệ bản quyền.
