Tại hội thảo Xu hướng thị trường bất động sản 6 tháng cuối năm mới đây, bà Nguyễn Thị Cúc, nguyên Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam, đánh giá hiện nay chính sách điều tiết về đất đai phức tạp và đa dạng nhất so với chính sách điều tiết thuế, phí, thu ngân sách Nhà nước nói chung.
Theo bà, các khoản thu điều tiết về đất đai hiện nay gồm thuế sử dụng đất nông nghiệp; thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; tiền sử dụng đất; tiền thuê đất, thuê mặt nước; lệ phí trước bạ; thuế giá trị gia tăng; thuế thu nhập doanh nghiệp; thuế thu nhập cá nhân.
Về thuế thu nhập cá nhân, hiện nay căn cứ tính thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản là giá chuyển nhượng từng lần và thuế suất 2%.
"Trường hợp giá cả thị trường biến động tăng cao, nộp thuế theo mức thuế suất 2% là có lợi cho người chuyển nhượng. Nhưng khi giá bất động sản đóng băng, giảm nhanh... thì người chuyển nhượng bị thua lỗ vẫn phải kê khai nộp thuế thu nhập cá nhân", nguyên Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế nêu vấn đề.
Mặt khác, do quy định giá đất tính thuế thu nhập cá nhân là giá theo hợp đồng mua bán 2 bên, trường hợp giá hợp đồng thấp hơn giá thị trường thì áp giá tính thuế theo giá đất do UBND tỉnh, thành phố quy định.
"Từ đó dẫn đến tình trạng thất thu thuế do khai giá thấp để tránh thuế, đặc biệt là giá đất do UBND tỉnh, thành quy định không kịp theo tốc độ thay đổi của giá bất động sản, quy định chênh lệch giữa các tuyến đường trong cùng phường, quận...", bà Cúc nhìn nhận.
 |
| Khi giá bất động sản đóng băng, giảm nhanh... thì người chuyển nhượng bị thua lỗ vẫn phải kê khai nộp thuế thu nhập cá nhân. Ảnh: T.L. |
Ngược lại, cũng có trường hợp giá đất do UBND tỉnh, thành phố quy định cao hơn giá thực tế, gây khó khăn cho người chuyển nhượng. Vì vậy, theo nguyên Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, cần thay đổi theo hướng cá nhân có hóa đơn chứng từ và chứng minh chuyển nhượng bất động sản bị lỗ sẽ không phải nộp thuế trên doanh thu chuyển nhượng 2%.
"Về thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản phải hạch toán riêng để kê khai nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo thuế suất cơ bản, hiện hành là 20%, không được hưởng ưu đãi (trừ nhà ở xã hội)", bà nói.
Do đó, hoạt động chuyển nhượng bất động sản có lãi mà hoạt động kinh doanh khác của doanh nghiệp bị lỗ thì doanh nghiệp phải nộp vào ngân sách nhà nước lãi chuyển nhượng bất động sản theo quy định và không được bù trừ số lãi của hoạt động sản xuất kinh doanh bất động sản với lỗ hoạt động kinh doanh khác.
"Quy định này chưa thật sự công bằng với các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, gây bất cập và thiếu chủ động tài chính cho doanh nghiệp. Theo đó, nên sửa đổi theo hướng doanh nghiệp được chủ động bù trừ lãi, lỗ của hoạt động kinh doanh bất động sản với hoạt động sản xuất kinh doanh khác để xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp", bà Cúc kiến nghị.
Bên cạnh đó, bà Nguyễn Thị Cúc cũng đề xuất cần nghiên cứu ban hành chính sách điều tiết hợp lý; xây dựng chính sách thuế theo hướng đơn giản, dễ hiểu, dễ xác định rõ đối tượng chịu thuế tài sản, đất đai, số thuế phải nộp...
