Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) vừa có đề xuất gửi một số bộ, ngành liên quan tới vấn đề hạ lãi suất tiền gửi VND.
Cụ thể, VAFI cho rằng tại các nước có nền kinh tế phát triển hiện nay, mức lãi suất tiền gửi nội tệ, ngoại tệ đều ở 0%/năm. Thậm chí một số nước còn duy trì lãi suất âm (thu phí tiền gửi) nhằm bảo đảm lãi suất cho vay cực thấp (2-5% tùy thuộc đối tượng vay và thời hạn vay).
Điều này góp phần kích thích hệ thống doanh nghiệp và thị trường chứng khoán phát triển, đảm bảo an sinh xã hội cho người thu nhập thấp và trung bình mua nhà ở, chi tiêu tiêu dùng có lãi suất tín dụng thấp.
Tại các nước trong khối ASEAN, hiện có Thái Lan, Philipines, Malaysia, Singapore cũng đang có lãi suất tiền gửi ngắn hạn với đồng nội tệ ở mức 0%/năm và lãi suất tiền gửi dài hạn khoảng 0,2-0,7%/năm.
 |
| VAFI cho rằng lãi suất tiền gửi và cho vay của Việt Nam hiện nay vẫn cao hơn nhiều so với điều kiện kinh tế cho thể thực hiện được. Ảnh: Hoàng Hà. |
Tại sao lãi suất vẫn cao?
Trong khi đó, tại Việt Nam, tiền gửi VND ngắn và trung hạn đang ở mức 3,5-6,2%/năm, theo VAFI đây là mức rất cao so với các nước nói trên, dẫn đến lãi suất cho vay cũng cao gấp 2-3 lần. Điều này trở thành bất lợi lớn cho doanh nghiệp Việt Nam cũng như người tiêu dùng thuộc đối tượng thu nhập thấp và trung bình.
VAFI cho rằng nền kinh tế Việt Nam đã có những tiền đề vững chắc như các nước trong khu vực để có thể đưa dần lãi suất tiền gửi về 0%/năm.
Trong đó bao gồm tình hình chính trị ổn định; nền kinh tế phát triển với tốc độ cao; xuất khẩu liên tục tăng trưởng 2 con số và là quốc gia xuất siêu, thu lượng lớn ngoại tệ nhờ xuất khẩu liên tục tăng trưởng; lượng kiều hối hàng chục tỷ USD/năm.
VAFI cũng chỉ ra nếu dịch Covid được khống chế, ngành du lịch trong nước sẽ tiếp tục phát triển nhanh và thu về hàng chục tỷ USD mỗi năm. Trong khi đó, dự trữ ngoại tệ tại NHNN vẫn liên tục tăng mạnh trong khi dự trữ ngoại tệ mạnh và vàng trong dân có thể lên tới con số trên 500 tỷ USD.
MẶT BẰNG LÃI SUẤT CỦA MỘT SỐ TCTD HIỆN NAY:
| Hình thức | Biểu lãi suất (%/năm) | |
| Tiền gửi | Không kỳ hạn và dưới 1 tháng | 0,1-0,2% |
| 1 đến dưới 6 tháng | 3,1-3,8% | |
| 6 đến dưới 12 tháng | 4-5,9% | |
| 12 tháng trở lên | 5,6-6,7% | |
| USD | 0% | |
| Cho vay | Lĩnh vực ưu tiên (VND) | 4,5% |
| VND thông thường | Thỏa thuận | |
| USD | 3-6% |
Việc thị trường chứng khoán phát triển bất chấp dịch Covid-19, cùng với thị trường trái phiếu đang từng bước thu hút các nhà đầu tư cá nhân tham gia và hệ thống ngân hàng nội địa vững mạnh cũng là những yếu tố quan trọng để thực hiện việc giảm lãi suất.
Tuy nhiên, VAFI cho rằng lãi suất tiền gửi và cho vay của Việt Nam hiện vẫn rất cao so với các nước trong khu vực và các nền kinh tế phát triển do chưa có được hệ thống giải pháp kiểm soát dòng tiền tiết kiệm và nhàn rỗi hiệu quả. Theo đó, cần hướng dòng tiền này vào các kênh đầu tư có lợi cho nền kinh tế, đồng thời ngăn chặn tiền chảy vào các kênh không có lợi như thị trường bất động sản, ngoại tệ.
Giải pháp đưa lãi suất tiền gửi về 0%/năm
VAFI cho rằng cần áp dụng một số giải pháp để có thể dần hạ lãi suất tiền gửi về mức 0%/năm.
Trong đó, VAFI kiến nghị Bộ Tài chính sớm xây dựng Luật Thuế tài sản theo hướng hạn chế mạnh dòng tiền đầu cơ chảy vào thị trường bất động sản. Đồng thời, cơ quan quản lý cần kiểm soát để không tăng giá đất, áp dụng thu thuế tài sản lũy tiến từ căn nhà thứ 2 trở đi, với phương châm ban đầu có thể ở mức thấp đủ để ngăn ngừa dòng tiền đầu cơ sau đó tăng dần như thông lệ các nước.
“Giải pháp này là điều kiện tiên quyết để hạ nhanh lãi suất tiền gửi tiết kiệm”, VAFI cho biết.
 |
| Theo VAFI, hạn chế dòng tiền chảy vào đầu tư bất động sản là điều kiện tiên quyết để giảm lãi suất huy động và cho vay. Ảnh: Quỳnh Danh. |
Giải pháp thứ 2 được đưa ra là hướng dòng tiền nhàn rỗi chảy vào thị trường trái phiếu với lãi suất huy động thấp (dưới 2 %/năm). Bằng cách này hệ thống ngân hàng sẽ huy động được nguồn vốn lớn với kỳ hạn dài để làm cơ sở cho vay trung hạn, dài hạn với lãi suất dưới 5%/năm.
Tuy nhiên, VAFI cho rằng để làm được điều này thì Bộ Tài chính cần sửa chính sách để bỏ thuế chuyển nhượng trái phiếu, thuế lợi tức trái phiếu cho các đối tượng tổ chức, cá nhân đầu tư nhằm góp phần hạ thấp lãi suất huy động.
NHNN cần rà soát luật hiện hành để đảm bảo người dân đầu tư vào trái phiếu do ngân hàng phát hành được bảo đảm như là tiền gửi tiết kiệm.
Khi lãi suất tiền gửi đã giảm mạnh, để phòng trường hợp một phần dòng tiền nhàn rỗi sẽ đầu cơ ngoại tệ, VAFI cho rằng, NHNN cần ban hành chính sách thu phí tiền gửi ngoại tệ ở 1 mức nhất định nhằm đảm bảo chính sách tỷ giá ổn định và không làm mất cân đối kinh tế vĩ mô…
Ngoài ra, VAFI cho rằng cần kiểm soát chặt thâm hụt ngân sách hàng năm và củng cố hệ thống ngân hàng trong nước theo hướng loại bỏ ngân hàng yếu kém, cải thiện cơ cấu cổ đông và hạn chế dần tình trạng ngân hàng thuộc sở hữu của 1 tập đoàn.
