Theo thông tin được công bố vào tháng 5/2021, cuộc khảo sát dân số kéo dài một thập kỷ của Trung Quốc cho thấy nước này có khoảng 35 triệu đàn ông "dư thừa" - đây là số nam giới độc thân chênh lệch với số nữ giới chưa lập gia đình.
Trong đó có 17,52 triệu nam giới độc thân thuộc độ tuổi "có thể kết hôn" (từ 20 đến 40 tuổi). Những người đàn ông này có khả năng không thể cưới vợ do chênh lệch giới tính quá lớn tại đất nước tỷ dân, theo News Week.
Không riêng Trung Quốc, tại nhiều nước châu Á, tư tưởng trọng nam khinh nữ, cộng với chính sách kìm hãm dân số kéo dài hàng thập kỷ của chính phủ đã gây nên thực trạng chênh lệch giới tính trầm trọng.
Hệ quả của nó là tình trạng dư thừa đàn ông, hàng chục triệu nam giới có nguy cơ không thể kết hôn.
Những người đàn ông bị "gạt khỏi lề xã hội" vì ế vợ dễ mắc các vấn đề tâm lý, buồn chán và trầm cảm. Thực trạng này còn dẫn đến nhiều vấn đề như phá vỡ cấu trúc gia đình, nạn quấy rối phụ nữ.
 |
| Chênh lệch giới tính trầm trọng khiến đàn ông nhiều nước châu Á có thể không bao giờ kết hôn. Ảnh: BBC. |
Cuộc chiến trong thị trường hôn nhân
Tình trạng "thừa nam" tại Trung Quốc là do chính sách một con kéo dài gần 4 thập kỷ, từ năm 1979 đến 2015, của chính phủ nước này.
Đàn ông ở Trung Quốc cần phải có nhà, tiền tiết kiệm và một công việc tốt mới kiếm được vợ. Nhiều người đàn ông tại đất nước tỷ dân đang phải làm việc chăm chỉ hơn, nhận những việc nguy hiểm và khó khăn để kiếm tiền, mong thoát khỏi cảnh "ế vợ". Cha mẹ cũng cố gắng hỗ trợ tiền bạc cho con trai của họ.
Shang-Jin Wei, nhà kinh tế của Đại học Columbia, nói rằng: “Đó là một cuộc 'chạy đua vũ trang' trong thị trường hẹn hò và hôn nhân". Nhiều đàn ông và cả gia đình của họ không kiếm tiền để tiêu dùng mà gom góp tiết kiệm làm tiền thách cưới khi lấy vợ.
Sinh con trai từng là mục đích có người phụng dưỡng khi về già của các cặp vợ chồng Trung Quốc. Giờ đây, cha mẹ già đang phải hy sinh để giúp con trai cưới được vợ. Hàng triệu gia đình nghèo không dám mong chờ con dâu.
 |
| Khoảng 35 triệu đàn ông Trung Quốc có nguy cơ ế vợ. Ảnh: Xinhua. |
Li Defu (25 tuổi) phải rời quê hương đi làm thuê ở Quý Dương suốt nhiều năm. Anh dồn hết số tiền kiếm được và tiền của gia đình để xây một căn nhà 10 phòng, nhìn ra con suối và thung lũng đầy cây cối.
Căn nhà ấy là cơ hội cuối cùng để anh có thể cưới được vợ. "Tôi chưa kiếm được bạn gái. Nhưng tôi xây căn nhà này, phòng khi có ai đó muốn cưới mình", anh nói với The Washington Post.
Li được nuôi dưỡng bởi bà nội, bà đã già yếu và không còn sức lực. Cha mẹ anh đều đang đi làm thuê ở những nhà máy cách quê nhà rất xa. Tiền tiết kiệm của họ cũng rất quan trọng.
Li tính rằng sẽ phải trả cho nhà cô dâu món sính lễ khoảng 10.000 USD. Cách đây 20 năm, con số này chỉ khoảng vài trăm USD. Bởi vậy, khoản thách cưới quá lớn như hiện tại trở thành gánh nặng cho những gia đình như Li.
"Làng tôi có rất ít con gái và phụ nữ nơi khác sẽ chẳng muốn cưới về đây vì vùng này quá nghèo", Zhou Haijiang (25 tuổi) nói với phóng viên khi đang ngồi lát gạch trong một căn nhà.
Anh nói ở làng mình, ai muốn cưới vợ phải xây một căn nhà to. Rất muốn ở lại quê nhà nhưng vì quá nghèo, anh đã miễn cưỡng hòa vào dòng chảy lao động nhập cư tới các thành phố lớn - nơi có cơ hội kiếm nhiều tiền hơn để cưới vợ.
 |
| Những nam giới nông thôn phải cố gắng kiếm tiền, xây nhà mới có thể lấy vợ. |
Thiếu phụ nữ để kết hôn, đàn ông Trung Quốc phải "nhập khẩu cô dâu". Nam giới độc thân phải tìm bạn đời trên các web môi giới cô dâu nước ngoài, trả khoảng 8.000 USD để có một chuyến "du lịch kết hôn".
Theo số liệu năm 2020, cứ 111,3 bé trai thì chỉ có 100 bé gái được sinh ra. Với những người thuộc độ tuổi kết hôn, tỷ lệ này cũng chênh lệch lớn, khoảng 109 nam/100 nữ.
Các chuyên gia nghiên cứu lưu ý thêm về tình trạng "khát vợ" có sự khác nhau giữa vùng nông thôn và thành thị. Ở các thành phố lớn, phụ nữ có xu hướng đòi hỏi cao ở bạn đời, kết hôn muộn hoặc thậm chí không lấy chồng.
Khủng hoảng
Ấn Độ là một quốc gia châu Á có tư tưởng "trọng nam khinh nữ" nặng nề. Theo cuộc điều tra dân số vào năm 2018, quốc gia này có hàng chục triệu đàn ông dư thừa.
Theo Washington Post, đây là hậu quả của công nghệ chọn lọc giới tính thai nhi suốt 30 năm. Dù đã bị cấm, nó vẫn được nhiều người lén sử dụng.
Cuộc điều tra dân số được thực hiện từ năm 2019 đến 2021 cho thấy lần đầu tiên Ấn Độ đạt tỷ lệ nữ nhiều hơn nam (1.020 phụ nữ/1.000 nam giới). Tuy nhiên, sự chênh lệch giới tính trong độ tuổi kết hôn (15-29) vẫn sẽ còn kéo dài trong vài thập kỷ tới.
“Thật vui mừng khi thấy sự cải thiện của tỷ số giới tính nói chung. Nó phản ánh những bước tiến mà đất nước đã đạt được đối với bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ ”, Poonam Muttreja, giám đốc điều hành của Tổ chức Dân số Ấn Độ, nói với The Guardian.
 |
| Tại Ấn Độ, hàng chục triệu nam giới không thể lấy vợ. Ảnh: The Washington Post. |
Prem Chowdhry, một nhà nghiên cứu và nhà khoa học xã hội ở New Delhi (Ấn Độ), cho biết sự mất cân bằng giới có thể dẫn đến “khủng hoảng nam tính”, khi các vai trò truyền thống không được coi trọng và nam giới áp dụng các quan điểm thoái lui về mặt xã hội để chứng tỏ bản lĩnh đàn ông của mình.
“Mọi người đánh giá sự nam tính của họ. Nếu còn độc thân, họ sẽ bị chế giễu không phải đàn ông. Chức năng cơ bản của một người đàn ông trong xã hội nông thôn là có một gia đình riêng và chăm sóc gia đình đó".
Therese Hesketh, giáo sư về sức khỏe toàn cầu tại Đại học College London, cũng nhận định rằng: "Ở các vùng nông thôn, những người đàn ông không kết hôn thực sự bị gạt ra khỏi lề xã hội. Những người này đang chán nản".
Không thể kết hôn, đàn ông "ế vợ" ở Ấn Độ dễ có hành vi quấy rối phụ nữ. Tại bang Haryana ở miền Bắc Ấn Độ, tội phạm quấy rối đã tăng 127% trong thập kỷ qua. Buồn chán và thất vọng, nhiều người lao vào quấy rối phụ nữ trẻ.
Áp lực xã hội
Tình trạng "thừa nam" cũng đang là vấn đề nhức nhối tại Việt Nam. Dự báo đến năm 2050, có tới 2,4-4,3 đàn ông trong độ tuổi kết hôn có nguy cơ ế vợ, theo báo cáo được công bố năm 2019.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, cho biết theo cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 1999, tỷ số giới tính khi sinh của Việt Nam là 107 bé trai/100 bé gái. Sau 20 năm, tỷ lệ này là 115 bé trai/100 bé gái (mức chuẩn sinh học bình thường là 105 bé trai/100 bé gái).
 |
| Nam giới ế vợ có thể dẫn tới nhiều vấn đề xã hội. Ảnh: CFP. |
Tình trạng mất cân bằng giới tính diễn ra ở cả thành thị và nông thôn. Trong đó, các tỉnh đứng đầu về mức chênh lệch là Sơn La, Hưng Yên, Bắc Ninh, Thanh Hóa và Hải Dương. 55/63 tỉnh, thành trên cả nước có tỷ số giới tính khi sinh cao trên 108 bé trai/100 bé gái.
GS TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội - ĐH Kinh tế Quốc dân, cho rằng mất cân bằng giới tính là thách thức lớn của nước ta.
Với chế độ hôn nhân một vợ - một chồng, trong khi lại thừa nam, thiếu nữ, hàng triệu nam giới sẽ phải chịu độc thân. Do nam giới không thể kết hôn hoặc kết hôn muộn, tình trạng quan hệ tình dục ngoài hôn nhân sẽ tăng. Nạn lừa đảo, bắt cóc, buôn bán phụ nữ đã xảy ra và có thể sẽ tăng.
Việt Nam đã và đang thực hiện một số biện pháp nhằm xóa bỏ vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh. Tuy nhiên, ông Nguyễn Doãn Tú, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), cho rằng trong thời gian ngắn, rất khó để giảm tỉ số giới tính khi sinh do tâm lý ưa thích con trai của người Việt vẫn còn rất nặng nề.
