Ngồi làm việc ở vị trí giám đốc, ăn mặc lịch thiệp và cử chỉ nhã nhặn, ít ai biết anh Nguyễn Bá Toàn (1982) từng rong ruổi trên khắp các con đường Hà Nội để giao cá kho cho khách.
 |
| Anh Toàn từng bỏ mức lương 10 triệu đồng/tháng nghề kỹ sư xây dựng để bán cá kho. Ảnh: Ngọc Lan. |
Toàn “cầu đường” biến thành Toàn “cá kho”
Nhắc đến cá kho, nhiều người nhớ ngay đến làng Vũ Đại. Và mỗi khi về làng này hỏi anh Toàn “cá kho” thì ai cũng biết.
Nguyễn Bá Toàn sinh năm 1982, tốt nghiệp Đại học Giao Thông Vận Tải năm 2005, nghành Xây dựng công trình. Ra trường, anh bận rộn với công việc ngày đi làm văn phòng, tối ngủ tại công trình, và hầu như trên người lúc nào cũng có mùi rượu.
Cuối năm 2011, một lần đi khảo sát dự án, anh ghé qua thăm nhà người bạn ở Hà Nam. Gia đình anh bạn nghèo lắm nhưng cố giữ anh bằng được ở lại ăn cơm với cá kho nồi đất và canh cua đồng. Anh Toàn vô cùng bất ngờ vì chưa bao giờ được thưởng thức món cá kho ngon đến vậy. Anh lân la hỏi chuyện và được gia đình cho biết, đây là món truyền thống lâu năm, thỉnh thoảng có người lên Hà Nội, 2 bác đều nhờ gửi mang lên làm quà biếu cho người thân.
 |
| Cá kho Vũ Đại được xem là một trong những món ăn dân dã đắt đỏ hiện nay, với giá 400.000 đồng/nồi/kg nguyên liệu. Ảnh: Ngọc Lan. |
Sẵn có máu kinh doanh trong người, anh Toàn nảy ra ý định mang món cá kho Vũ Đại lên chợ online bán. Ngay chiều hôm đó về Hà Nội, anh xin rút khỏi dự án công trình đang làm dở, ngồi riết trong phòng trọ mày mò về cách thức bán hàng online. Anh nhờ người bạn thiết kế gấp cho một trang web bán hàng rồi liên hệ với các quán ăn, nhà hàng ở Hà Nội. Đêm hôm ấy, anh Toàn không ngủ, anh tự thiết kế tờ rơi và nung nấu thực hiện kế hoạch kinh doanh của mình.
Anh kể lại: “Thời điểm ấy, tôi đang thi công cho một hệ thống của tòa nhà Keangnam – (tòa nhà cao nhất Việt Nam), biết xong dự án sẽ thu về một khoản không hề nhỏ, nhưng thích sự tự do buôn bán nên tôi quyết định từ bỏ. Biết được chuyện này, bố tôi giận lắm. Ông gọi điện ngăn con không được, còn cất công lên tận Hà Nội để khuyên tôi chuyên tâm vào công việc của một kỹ sư xây dựng. Tuy nhiên, tôi một mực không nghe, ông giận rồi bỏ về quê, không nói một lời nào. Vài ngày sau khi mẹ và em gái thuyết phục, ông mới tán thành và động viên tôi :"Quyết bỏ thì không hối hận. Làm là phải thắng!".
2 tháng đầu tiên bán cá kho, không một khách nào đặt mua. Từ người nhận lương tháng 10 triệu đồng, anh Toàn bỗng nhiên tay trắng, thậm chí còn bị âm một khoản chi tiền quảng cáo, mua tên miền,… Anh trăn trở, nhiều bữa quên cả ăn, râu mọc dài không thèm cạo. Thanh Minh, em gái Toàn thấy anh như vậy liền động viên, sau đó 2 anh em thức cả đêm để tính toán, bàn bạc đưa ra giải pháp về giá cả, bảo quản chất lượng, thiết kế bao bì cho đến cách cách quảng bá đặc sản cá kho Vũ Đại cho bạn bè cả nước, đặc biệt khu vực ở Hà Nội.
Thành giám đốc công ty bán cá kho doanh thu hơn 5 tỷ/năm
Trong một ngày đầu của tháng thứ 3, bỗng điện thoại anh đổ chuông với số máy lạ. Thật bất ngờ, một khách hàng gọi điện đến đặt 2kg cá kho về ăn thử. Anh Toàn phấn khởi liên lạc với gia đình bạn ở Vũ Đại, nhắc khẩn trương chế biến và gửi xe nhanh nhất có thể lên Hà Nội. Rồi cứ thế, những ngày sau, các cuộc điện thoại dầy đặc hơn, một mình anh Toàn không giao kịp, anh phải nhờ em gái và một số người bạn thân hỗ trợ.
Chưa đầy 4 tháng bán cá kho online, số lượng khách của anh Toàn đông gấp mấy chục lần. Chỉ riêng tháng Tết, trung bình mỗi ngày có đến hơn 50 khách đặt hàng. Có buổi, 12h đêm anh Toàn vẫn rong ruổi trên các con đường Hà Nội để giao cá kho cho khách. Khi ấy, anh phải liên hệ thêm 5 gia đình ở Vũ Đại cùng nấu cá kho, đồng thời thuê thêm 3 nhân công chuyên giao hàng.
 |
| Cơ sở sản xuất cá kho của anh Toàn ở Vũ Đại được nhiều người trong cả nước và bạn bè thế giới biết đến. Ảnh: NVCC. |
Một nồi cá kho có giá khá cao. Nồi loại 1kg cá tươi nguyên liệu có giá 400.000 đồng, nồi 4 kg giá đến 1 triệu đồng… nhưng khách các nơi trong cả nước đặt mua rất đông, đặc biệt ở Hà Nội và TP.HCM. Vào dịp Tết, số đơn hàng của anh Toàn lên đến mấy trăm nồi/ngày. Để có được lượng khách lớn như hiện nay, ngoài cách quảng bá món đặc sản Việt, anh Toàn phải sát sao nguyên liệu chế biến cá kho, tăng chất lượng cả về món, bao bì và cách phục vụ khách. Cũng nhờ sự quản lý sáng tạo và khoa học của anh Toàn, mà món cá kho Vũ Đại không chỉ nổi tiếng các vùng trong cả nước mà bạn bè thế giới cũng biết đến.
Năm 2013, anh Toàn thành lập công ty chuyên cung cấp đặc sản ăn liền của Việt Nam, với số lượng nhân viên hiện tại lên đến 20 người, chưa kể hơn 10 hộ gia đình chế biến cá kho ở Vũ Đại. Chỉ riêng bán cá kho, doanh thu một năm của công ty lên đến 5 tỷ đồng.
Gia đình ông Trần Bá Sản (70 tuổi), một trong những hộ gia đình chế biến cá kho ở Vũ Đại cung cấp cho công ty anh Toàn chia sẻ: “Ban đầu Toàn đề bạt ý kiến bán cá kho online, tôi cũng ủng hộ nhưng trong bụng thầm nghĩ, cũng chỉ bán được dăm ba nồi, chẳng đáng là bao. Tuy nhiên, không hiểu làm cách nào mà Toàn bán được nhiều cá như vậy. Cũng nhờ anh mà ngoài thu nhập từ trồng lúa, chăn nuôi vài con con gà, con lợn, hiện gia đình còn có một khoản thu nhập khá từ nghề nấu cá kho. Nếu không có anh Toàn, chắc món cá kho chỉ quanh quẩn trong làng Vũ Đại”.
Không những làm giàu cho mình, tạo công ăn việc làm cho hơn 10 hộ gia đình ở làng Vũ Đại, anh Toàn còn đưa món ăn dân dã từ làng quê Việt đến nhiều vùng trong cả nước, và bạn bè thế giới. Ngoài những giải thưởng, bằng khen vinh danh, gần đây nhất, cơ sở chế biến cá kho của anh Toàn còn được chọn là một trong 3 địa điểm ở Thái Bình Dương mà Google về quay clip, quảng bá thương hiệu đặc sản món ăn ngon của Việt Nam. Chương trình dự kiến được công chiếu vào khoảng cuối tháng 11 – đầu tháng 12 năm nay.
