Chiều 9/6, Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn Bộ trưởng Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể, tập trung vào các vấn đề liên quan đến công tác kiểm tra, giám sát, bảo đảm chất lượng các công trình giao thông được đầu tư từ ngân sách nhà nước.
"Ngành giao thông không có tư duy nhiệm kỳ"
Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (đoàn Hà Nội) nêu quan điểm một số công trình xây dựng còn mang tính tư duy nhiệm kỳ, nhất là trong khâu lập, thẩm định và sắp xếp thứ tự ưu tiên của dự án.
"Tình trạng tư duy nhiệm kỳ có tồn tại trong lĩnh vực giao thông không?", bà Mai đặt câu hỏi.
 |
| Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai chất vấn Bộ trưởng GTVT chiều 9/6. Ảnh: Hồng Phong. |
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định ngành không có tư duy nhiệm kỳ vì các cao tốc, quốc lộ nằm trong quy hoạch lâu dài hàng chục năm, không phải bộc phát đưa vào.
Do đó, đa số dự án được Bộ đăng ký với Quốc hội, Chính phủ. Những dự án lớn thường nằm trong nghị quyết của Đại hội Đảng, nghị quyết về phát triển vùng, tất cả đảm bảo tính khách quan, minh bạch.
"Tôi khẳng định ngành giao thông là ngành quy hoạch hạ tầng, tư duy lâu dài, công trình mang tính chất liên vùng đột phá nên không tồn tại tư duy nhiệm kỳ", ông Thể khẳng định.
Trả lời ý kiến của đại biểu về dự án đường cao tốc có ổ gà, đường kém chất lượng, Bộ trưởng GTVT cho biết đường chất kém thường rơi vào cấp thấp, còn đường chất lượng cao thì "có một số" nhưng không đến mức dự án nào cũng không đảm bảo chất lượng.
Theo ông, trong quá trình làm dự án cao tốc, cơ quan thanh tra sẽ kiểm tra từ công đoạn đầu vào đến khi nghiệm thu. Các dự án cao tốc triển khai sắp tới bám theo tiêu chí này để đảm bảo chất lượng.
Với dự án có vấn đề, ông Thể cho biết cơ quan pháp luật sẽ xử lý. Còn trong trách nhiệm, Bộ GTVT thường xuyên rà soát, cùng đơn vị khác như Bộ Công an, Thanh tra chính phủ tham gia chấn chỉnh khi phát hiện vấn đề.
"Hiện, với ngành giao thông thì tôi khẳng định là không ai dám làm sai, thậm chí ký tá là phải cân đong đo đếm để đúng quy định pháp luật", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.
Số liệu của kiểm toán chưa đúng bản chất
Tham gia tranh luận, đại biểu Lê Minh Nam (đoàn Hậu Giang) đưa ra số liệu thống kê cho thấy với 83 dự án BOT và BT trong giai đoạn 2016-2020, Kiểm toán Nhà Nước đã kiến nghị giảm thời gian thu phí so với phương án ban đầu là 302 năm. Trong đó, một số dự án giảm thời gian thu phí tới 10 năm.
"Điều đó chứng tỏ có khó khăn trong việc giám sát quy trình triển khai, thực hiện các dự án BOT, đề nghị Bộ trưởng làm rõ thêm về thực trạng, phản ánh đầy đủ toàn diện vướng mắc trong quá trình triển khai, cũng như chia sẻ giải pháp đang triển khai để khắc phục", ông Nam đặt vấn đề.
Tư lệnh ngành giao thông cho biết kết quả kiểm toán trên đã được ông kiến nghị từ thời ông Hồ Đức Phớc (nay là Bộ trưởng Tài chính - PV) còn làm Tổng Kiểm toán Nhà nước.
Theo đó, khi chưa có luật đầu tư công theo Nghị định 108, các dự án đấu thầu theo phương án đầu tư được duyệt, chưa phải là thiết kế kỹ thuật, dự toán được duyệt. Trong khi đó, dự án đầu tư có nghiên cứu bước dự phòng khối lượng, dự phòng trượt giá và dự phòng khác.
Theo quy định, hợp đồng nguyên tắc là hợp đồng được duyệt, còn trong hợp đồng thực tế có đưa ra điều khoản: Sau khi dự án hoàn thành, căn cứ kết quả kết toán của dự án, Bộ GTVT cùng nhà đầu tư điều chỉnh thời gian thu phí theo số liệu thực mà dự án được triển khai.
"Do đó, chúng ta có hai con số. Với con số kiểm toán nêu ra, chúng tôi có báo cáo lại là số liệu đúng nhưng không đúng bản chất, chỉ đúng theo hợp đồng ban đầu, khi chưa triển khai, giám sát, chưa quyết toán, chưa điều chỉnh hợp đồng. Nếu Bộ Giao thông Vận tải ký hợp đồng như thế thì chúng tôi không thể nào còn ngồi được ở đây”, ông Thể nói.
Còn với con số thứ hai, Bộ trưởng cho biết đây là số liệu được tính sau khi hoàn thành, đã được đơn vị kiểm toán, quyết toán và ký hợp đồng điều chỉnh lại thời gian thu phí. Vì vậy, số mà kiểm toán kiểm tra ra với số mà Bộ GTVT ký hợp đồng là không khác nhau, mà khác ở hợp đồng nguyên tắc.
 |
| Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn trước Quốc hội chiều 9/6. Ảnh: Hồng Phong. |
Liên quan những vấn đề khi triển khai Luật đầu tư công, ông Thể cho biết luật quy định những dự án có vốn trên 500 triệu đồng thì xem như có tính chất đầu tư xây dựng cơ bản, có quy trình hồ sơ riêng. Còn những dự án dưới 500 triệu đồng là dự án sửa chữa nhỏ thì mới rút gọn được thủ tục.
Theo ông, đây là vấn đề bất cập nhất trong lĩnh vực giao thông. Đặc biệt, nếu áp dụng luật này với việc sửa chữa đường băng sân bay, cứ dự án nào yêu cầu vốn trên 500 triệu đồng phải lập hồ sơ thì an ninh, an toàn bay sẽ không đảm bảo.
Cách đây 3 năm, Bộ GTVT đã tham mưu Chính phủ xem xét lại để điều chỉnh luật đầu tư công hoặc là có cơ chế, quy định với các dự án sửa chữa nhỏ; đồng thời đưa vào những trường hợp cấp bách để xử lý.
Đồng thời, trong luật có điều khoản dự án cấp bách như thiên tai, dịch bệnh, sạt lở núi hoặc bờ sông suối, ảnh hưởng dân cư, thì sẽ cấp vốn ngay để vừa thiết kế, vừa thi công và vừa triển khai.
"Có thể chúng ta sẽ nghiên cứu các loại hình đặc thù để đưa vào đầu tư công với thủ tục ngắn gọn để thực hiện. Còn tôi hứa sẽ mời lãnh đạo các bộ và vụ có liên quan để thống nhất lại việc sửa luật, còn khi không thống nhất được thì mời các bộ trưởng ngồi lại", Bộ trưởng GTVT nói.
