Việc sử dụng thuốc Đông y, y học cổ truyền đã được Bộ Y tế đặt vấn đề vào tháng 3/2020, ngay từ khi dịch Covid-19 bùng phát và liên tục cập nhật cho phù hợp tình hình dịch, đặc điểm của bệnh nhân.
Trao đổi với Zing, tiến sĩ Trần Phi Hùng, Trưởng khoa Dược, Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung ương, cho hay trước khi Tây y xuất hiện, y học cổ truyền đã giúp người dân Việt Nam cũng như các quốc gia trên thế giới vượt qua nhiều dịch bệnh. Nếu biết cách kết hợp, việc sử dụng Đông y trong điều trị Covid-19 có thể mang lại lợi ích lớn.
Vai trò của y học cổ truyền trong điều trị Covid-19
Theo tiến sĩ Hùng, về mặt phòng bệnh, y học cổ truyền dựa trên nguyên lý nâng cao chính khí, qua đó ngăn chặn tà khí xâm nhập vào cơ thể. Ở đây, chúng ta có thể hiểu tà khí là các loại virus, vi khuẩn có hại sẽ bị triệt tiêu nếu cơ thể tạo được hệ thống đề kháng, miễn dịch tốt.
“Trong y học cổ truyền, chúng ta có rất nhiều loại thuốc để nâng cao chính khí hay sức đề kháng của cơ thể. Các loại cây thuốc này chứa một số chất gây ức chế, hạn chế sự phát triển của virus cũng như tăng cường miễn dịch”, vị chuyên gia này giải thích.
SARS-CoV-2 dù đã xuất hiện nhiều biến chủng khác nhau trong thời gian qua, chúng vẫn bị ức chế bởi các tác nhân từ bên ngoài như nhiệt độ, một số tia, hoạt chất hay dung dịch sát khuẩn.
 |
| Y học cổ truyền đã được ứng dụng trong điều trị Covid-19 tại Việt Nam ở các đợt dịch trước. Ảnh minh họa: The Conversation. |
Do đó, y học cổ truyền được đánh giá là phương pháp phòng, chống cũng như điều trị Covid-19 phù hợp khi mang đến lựa chọn về một số tinh dầu, hoạt chất làm sát khuẩn môi trường hay dung dịch tỏi, tinh dầu quế, bạc hà giúp sát khuẩn đường hô hấp. Đây cũng là con đường chính để SARS-CoV-2 lây lan từ người sang người.
Tiến sĩ Hùng cho biết: "Nhiều vị thuốc, tinh dầu đã được nghiên cứu và sử dụng từ xa xưa, có thành phần sát khuẩn như tràm, xả, gừng... Trong khi đó, quế cũng chứa axit shikimic - hoạt chất giúp điều chế thuốc tamiflu. Loại thuốc này từng được dùng trong việc hỗ trợ điều trị cúm H1N1, H5N7 trước kia. Y học cổ truyền cũng giúp điều chế một số sản phẩm chống viêm, viêm phổi, đồng thời tăng sức đề kháng của phế khí cho bệnh nhân".
Ngoài ra, một số vị thuốc của Đông y cũng có tác dụng lớn trong việc tăng cường sức khỏe cho người bệnh như xuyên tâm liên, hoàng kỳ, địa liền hay thanh hao hoa vàng...
"Mỗi cây thuốc, vị thuốc đều có vai trò riêng. Việc ứng dụng Đông y một cách khoa học, kết hợp các vị thuốc này với hệ thống điều trị tổng thể sẽ mang đến hiệu quả rất tốt trong hỗ trợ và điều trị Covid-19", tiến sĩ Hùng nhấn mạnh.
Vị chuyên gia này cũng cho biết y học cổ truyền đã được kết hợp rất hiệu quả trong điều trị Covid-19 ở một số quốc gia như Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc... Tại Việt Nam vừa qua, các vùng dịch tại Bắc Giang, Bắc Ninh cũng đã có sự phối hợp của y học cổ truyền trong các khu công nghiệp, bệnh viện.
"Các y bác sĩ y học cổ truyền đã cung cấp sản phẩm nhằm hỗ trợ công tác phòng bệnh và điều trị Covid-19 cho nhóm bác sĩ, bệnh nhân tại một số khu vực và thấy hiệu quả khá tốt", Trưởng khoa Dược chia sẻ.
Ứng dụng Đông y trong từng giai đoạn bệnh
Theo tiến sĩ Trần Phi Hùng, từ góc độ Đông y, các bác sĩ điều trị theo nguyên nhân gây bệnh và tăng cường khả năng miễn dịch. Các bài thuốc của y học cổ truyền sẽ bồi bổ, nâng cao thể trạng và tăng sức đề kháng cho cơ thể, từ đó chống lại bệnh tật cũng như các biến chứng.
"Theo thống kê, tỷ lệ bệnh nhân Covid-19 tử vong tại Việt Nam vẫn khá thấp. Đa số trường hợp không qua khỏi là người già, có bệnh nền khiến sức đề kháng giảm, đáp ứng điều trị kém. Đông y cũng bám vào đó để hỗ trợ công tác điều trị cũng như phòng bệnh", ông giải thích.
Với phòng dịch, tiến sĩ Hùng cho biết Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung ương thường xuyên vệ sinh môi trường làm việc, phòng, hành lang bằng tinh dầu xả cùng nồng độ cồn 60-70%. Ngoài ra, các nhân viên y tế cũng kết hợp dung dịch tỏi, bạc hà để nhỏ mũi, súc họng nhằm sát khuẩn đường hô hấp.
Với điều trị, bên cạnh sử dụng các phương pháp Tây y, các bác sĩ Đông y sẽ cho bệnh nhân sử dụng cao tiêu viêm, chống viêm đường hầu họng, phế quản, phổi... Ngoài ra, thuốc ho hạnh tô cũng được sử dụng kết hợp nhằm điều trị triệu chứng cho bệnh nhân.
Ở giai đoạn hồi phục, các bác sĩ y học cổ truyền thường kê cho bệnh nhân một số loại thuốc như thập toàn đại bổ, bát tiên trường thọ, bạch địa căn..., nhằm nâng cao vệ khí cũng như sức khỏe tổng thể.
 |
| Viên nang xuyên tâm liên được sử dụng trong điều trị Covid-19 tại Thái Lan. Ảnh: Bangkokpost. |
"Loại thuốc được nhắc đến nhiều gần đây là xuyên tâm liên cũng từng được dùng để điều trị viêm họng, viêm phổi, viêm miệng, viêm lợi, viêm tiết niệu, viêm xương khớp, tức kháng viêm, phổ điều trị rất rộng. Loại cây này còn có các hoạt chất ức chế sự phát triển của virus, tăng cường miễn dịch. Chính vì vậy, với Covid-19, xuyên tâm liên được dùng với mục đích tăng cường miễn dịch và hỗ trợ điều trị", tiến sĩ Hùng chia sẻ thêm.
Theo vị chuyên gia này, còn rất nhiều loại thuốc khác hỗ trợ các bệnh nhân Covid-19 nhanh chóng hồi phục như hoàng kỳ, nhân sâm, đông trùng hạ thảo... Các loại thuốc này đều từng được sử dụng trong đợt dịch ở Bắc Giang, Bắc Ninh và mang lại hiệu quả tốt.
