Gặp Xuân Hinh lúc nào cũng vui, trong quán cà phê anh hay ngồi, anh đến sớm, mặt tươi như hoa, ngay phút đầu đã ríu rít, líu lo như chim sẻ.
 |
| Xuân Hinh hào hứng trải lòng. |
Tuổi thơ gom đồng nát trong tiếng hát
Xuân Hinh sinh ra trong cái nôi quan họ Bắc Ninh. Bố anh làm nghề giáo còn mẹ anh lo việc gia đình đồng áng. Gia đình anh đông con, 5 trai 2 gái mà Xuân Hinh lại là con trưởng nên từ nhỏ những việc từ trông em đến nấu cơm, trồng rau, bắt cua, cất vó, thu mua đồng nát..., anh đều nếm trải hết.
Trong ký ức của Xuân Hinh, cái xóm khi xưa gia đình anh sống tuy nghèo về vật chất nhưng không bao giờ nghèo về tinh thần. Lúc nào trong xóm cũng có tiếng nhạc, tiếng hát. Nó ăn sâu vào tiềm thức những đứa trẻ như anh đến nỗi sau này lớn lên, anh nghĩ việc mình trở thành một nghệ sĩ có lẽ cũng chính vì những tiếng hát, tiếng nhạc đã ngấm sâu vào máu đó.
"Học hết lớp 7, khi đoàn quan họ về xã tuyển, tôi ngây ngô và háo hức cùng mấy đứa bạn đi thi. Ban đầu nghĩ thi cho vui ai ngờ lại trúng. Niềm vui khôn xiết khi tôi được đưa lên Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh, vừa được học văn hóa vừa học nghệ thuật và tham gia biểu diễn" - Xuân Hinh chia sẻ.
Hơn 6 năm gắn bó với Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh, năm 1983, Xuân Hinh lại thích bộ môn nghệ thuật Chèo. Anh liều mình đăng ký thi vào trường Sân khấu điện ảnh Hà Nội và trúng tuyển trong sự ngỡ ngàng của chính bản thân. Rời mảnh đất quan họ, Xuân Hinh lên Hà Nội theo đuổi đam mê thứ hai và gắn bó từ dạo đó đến bây giờ.
 |
| Xuân Hinh vai hề chèo. |
"Học đại học xong tôi được giữ lại trường làm giảng viên. Cũng chưa biết đi đâu về đâu nên tôi đồng ý. Nhưng chỉ một năm sau đó, tôi thấy mình thuộc về sân khấu biểu diễn, chỉ đứng trên giảng đường có vẻ như không hợp với tôi. Tôi viết đơn xin nghỉ dạy và chuyển về Nhà hát Chèo Hà Nội" - người nghệ sĩ bộc bạch.
Xuân Hinh bảo con người ta ai cũng có cha có mẹ, ai cũng có người thầy của trong đời. Với anh, NSND Mạnh Tuấn, NSND Doãn Hoàng Giang và NSND Lê Hùng là 3 người thầy, người anh quan trọng trong sự nghiệp theo đuổi nghệ thuật của anh.
Nếu NSND Mạnh Tuấn là người truyền và dạy cho Xuân Hinh những vai hề chèo thì đạo diễn Doãn Hoàng Giang lại là người viết những kịch bản, sửa cho anh cách diễn cách hát trong nhiều tiểu phẩm hài. Còn đạo diễn Lê Hùng giúp cho anh có được những tác phẩm gây sự chú ý với công chúng.
Xuân Hinh diễn hài, hát chèo, hát xẩm, hát văn đều... ngọt
Trời phú cho Xuân Hinh sự nhạy cảm và nhập vai tuyệt vời. Xuân Hinh hóa thân vào nhiều loại nhân vật mà nhân vật nào cũng thấy ngọt, cũng khiến công chúng "nghiêng ngả". Báo chí gọi anh là danh hài số 1 đất Bắc. Đồng nghiệp luôn dành cho anh sự kính trọng bởi họ không tìm ra việc gì Xuân Hinh làm không được hay vai diễn nào Xuân Hinh diễn không hay.
Từ vai chính diện đến vai phản diện, từ vai bi đến vai hài, từ vai một người đàn ông sợ vợ đến một người đàn bà nhí nhảnh... Xuân Hinh đều diễn ngon lành, "cướp ngọt" từ tiếng cười đến những gịọt nước mắt của khán giả. Cứ xem Người ngựa, ngựa người, Chuyện tình Lan và Điệp... thì sẽ thấy.
Hát chèo đã hay, hát xẩm hay hát văn Xuân Hinh cũng ca thật tài tình. Bao năm qua Xuân Hinh còn là một trong những nghệ sĩ hài đương đại được công chúng yêu thích nhất với hàng nghìn vai diễn lớn nhỏ được thu ở hàng trăm cuốn video. Anh trở thành người nghệ sĩ thực sự chinh phục trái tim hàng triệu người yêu sân khấu.
Thiên hạ từng đồn đoán, Xuân Hinh hát văn hầu đồng thu được tiền tỷ, cát-xê vào loại nhất trong làng hát văn. Nhưng Hinh khi bị chất vấn trực tiếp chỉ cười xòa rồi nói "Anh yêu hát văn thật, nhưng chưa ra đồng. Đố ai nhìn thấy anh hát ở chỗ cô đồng, ông đồng, bà đồng nào đấy, trừ lúc làm đĩa quay hình".
Cách đây 7 năm, Xuân Hinh từng phát hành đĩa Văn ca Thánh Mẫu với 8 bài rồi bận quá không làm tiếp được vì thế mấy năm qua trong người cứ bứt rứt không yên, cảm giác như có lỗi với các Thánh. Hinh thổ lộ, anh nặng lòng với hát văn còn vì âm nhạc lời văn ảo diệu vô cùng.
Xuân Hinh hồ hởi khoe anh chuẩn bị cho ra mắt album, DVD hát văn có tựa đề Xuân Hinh với văn ca thánh mẫu 1 và điều đặc biệt là lần đầu tiên anh tự bỏ tiền, tự biên tập, tổ chức sản xuất và thực hiện. Anh đích thân lo lắng từ khâu thuê âm thanh, dàn múa cho đến việc liên hệ địa điểm quay hình.
Xuân Hinh tâm sự rằng bỏ nhiều tháng trời, dồn hết tâm huyết để làm đĩa hát văn lần này mà không màng tới chuyện lãi hay lỗ. Điều thôi thúc anh là nếu bây giờ mình không làm, để vài năm nữa, già thêm, giọng kém hơn thì lúc đó có cố cũng đã muộn. Khi bản thân thấy còn hát được thì cố làm để tặng bạn bè.
 |
| Hình ảnh Xuân Hinh trong đĩa hát văn chuẩn bị ra mắt. |
"Nhiều nghệ sĩ lâu nay họ không ra đĩa hát văn vì thu hồi vốn còn là may. Bây giờ việc bảo hộ bản quyền chưa nghiêm, ra mắt buổi sáng, buổi chiều đĩa lậu tràn lan nhưng là một nghệ sĩ yêu loại hình văn hóa dân tộc nên tôi nghĩ mình phải có trách nhiệm bảo tồn, gìn giữ, phát huy, làm lan tỏa những giá trị văn hóa dân gian truyền thống", Hinh nói.
Vị ngọt của số phận
Dù không nói nhưng rõ ràng sân khấu không chỉ mang đến cho Xuân Hinh một đời sống tinh thần vương giả mà có lẽ còn phần nào là sợi chỉ hồng se duyên cho anh với một người phụ nữ - mà đến nay vẫn gần như là điều bí ẩn với công chúng.
Xuân Hinh bảo ngay lần đầu chạm mặt, bà xã đã khiến anh chú ý. Danh hài nhớ lại: "Hồi mới tốt nghiệp trường sân khấu, tôi có một anh bạn buôn đồ cổ, làm họa sĩ kiêm giáo viên dạy kiến trúc nhà ở phố Hàm Long nên cũng hay qua nhà chơi.
Một hôm tình cờ đến nhà người bạn thì gặp cô ấy. Trông nàng xinh xinh nên tôi cũng nháy nháy mắt trêu trọc. Sau đó vài lần đến chơi thì phát hiện ra nàng ở gần nhà bạn mình. Hình thức nom hơn mình đến khi chuyện trò thấy tính cách hiền dịu nên lên kế hoạch tấn công, không ngờ cưa cái đổ ngay".
Ngẫm lại đến giờ Xuân Hinh cũng không hiểu vì đâu mà một cô gái trẻ đẹp, kém đến 10 tuổi, gốc Hà Nội lại "xiêu lòng" một gã tóc dài, đạp xe lạch cạch trông chẳng có gì là hấp dẫn như anh dạo đó. Và Xuân Hinh cho rằng việc anh găp bà xã có lẽ là do số phận.
 |
| Xuân Hinh và vợ trong ngày cưới. |
Số phận đã sinh ra cơ duyên gặp gỡ giữa hai người, và số phận đã gắn kết họ với nhau như định mệnh. Đó là may mắn của đời anh bởi Xuân Hinh bảo có nhiều người đàn ông đi suốt cả cuộc đời vẫn không tìm được người đàn bà của mình, nhưng anh và chị đã nhận ra nhau. Họ biết họ thuộc về nhau.
"Từ một thiếu nữ Hà Nội gốc, bà ấy theo tôi về sống trong một căn hộ ở nhờ của Nhà hát Chèo, vẻn vẹn 13 m2, sinh cho tôi con gái đầu lòng, cho tôi thêm đứa con trai, rồi nghỉ việc hẳn ở Tổng công ty hóa chất Việt Nam để một lòng chăm sóc gia đình. Còn ai phải ơn vợ nhiều như tôi nữa?", Xuân Hinh trải lòng.
Xuân Hinh chia sẻ bao năm sống cùng nhau vợ chồng anh đôi khi cũng có chút "xô bát xô đĩa" nhưng cuối cùng vẫn là nhường nhịn và sẻ chia. Anh nghi ngờ cái mọi người nói, phải đau khổ giữa đời thường, phong ba trong đời sống tình cảm thì hát mới hay, hóa thân mới hoàn hảo khi bước lên sân khấu. Điều đó có xảy ra, nhưng chỉ là cách ngụy biện cho hoàn cảnh.
Với Xuân Hinh, vợ đẹp con ngoan, học giỏi (con gái Xuân Hinh đang du học ở Mỹ, con trai học lớp 10), gia đình êm ấm, không phải vướng bận bởi những hệ lụy, khổ đau trong đời sống mới chính là điểm tựa để mỗi lần lên sân khấu anh được toàn tâm toàn ý vắt kiệt mình cho vai diễn.
Xuân Hinh tự nhận anh là người yêu cái đẹp nhưng biết đâu là bến đỗ, điểm dừng. Là một nghệ sĩ nổi tiếng, đến giờ anh vẫn thường xuyên nhận được tình cảm yêu mến của các khán giả. Anh khoe, gần đây có một khán giả vì quá yêu quý và lo lắng cho sức khỏe của Xuân Hinh mà mua hẳn một chiếc xe đạp mấy chục triệu mang đến tận nhà tặng.
Không màng danh lợi để lòng thảnh thơi, ở độ tuổi 55, Xuân Hinh chỉ đi diễn cho những khán giả quý mến, không thì nghỉ ở nhà cho khỏe. Khi được hỏi về dự định ở phía trước, anh không suy nghĩ gì nhiều, chỉ khao khát một điều giản dị: "Có sức khỏe để mang lại niềm vui cho đời".
