Ông Bắc khuyến cáo, virus Zika (một loại virus truyền qua muỗi Aedes - loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết) có tốc độ lan truyền rất nhanh, đặc biệt tại khu vực châu Mỹ. Kể từ khi được phát hiện đầu tiên tại Brazil vào tháng 5/2015, đến ngày 23/1/2016 virus này đã lan truyền tới 21 quốc gia và vùng lãnh thổ khu vực châu Mỹ.
Có hai lý do để virus Zika lây truyền nhanh là: người dân chưa từng phơi nhiễm với virus nên không có miễn dịch trong cộng đồng và loại muỗi Aedes truyền virus Zika phổ biến ở hầu hết các nước khu vực châu Mỹ trừ Canada và lục địa Chile. Tổ chức Y tế thế giới khu vực châu Mỹ cho rằng virus Zika sẽ tiếp tục lan truyền tới hầu hết các nước và vùng lãnh thổ khu vực châu Mỹ tại những nơi có lưu hành muỗi Aedes.
Vai trò của muỗi Aedes truyền virus Zika đã được khẳng định rõ ràng trong khi các đường lây truyền khác thì rất hạn chế. Virus Zika cũng đã được phân lập trong tinh dịch và cũng ghi nhận một trường hợp có khả năng lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên cần có thêm những bằng chứng để khẳng định việc lây truyền víu này qua đường tình dục.
Zika có thể lây truyền qua đường máu nhưng không phải phổ biến. Tuy nhiên việc hiến máu và truyền máu cần được tuân thủ các quy trình chuẩn để đảm bảo an toàn.
Các bằng chứng về việc truyền bệnh từ mẹ sang con cũng rất hạn chế. Các nghiên cứu gần đây có thể cung cấp thêm bằng chứng về việc truyền từ mẹ sang con khi sinh cũng như hiểu biết thêm về virus ảnh hưởng như thế nào tới trẻ sơ sinh.
Hiện nay không có bằng chứng về việc lây truyền virus Zika qua sữa mẹ. Những bà mẹ trong vùng lưu hành virus Zika vẫn nên cho con bú sữa mẹ bình thường.
Các biện pháp phòng bệnh hiệu quả bao gồm loại trừ nơi sinh sản của muỗi, đặc biệt là những đồ đựng nước và ngăn chặn muối đốt.
Việt Nam cần chủ động phòng dịch
Trước tình hình dịch do virus Zika diễn biến phức tạp, lây lan nhanh tại nhiều nước trên thế giới, Bộ Y tế thường xuyên liên hệ với Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam để nắm tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống, đồng thời đã có văn bản chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur tiến hành giám sát và xét nghiệm xác định sự lưu hành của virus Zika tại Việt Nam; đến nay chưa có báo cáo ghi nhận sự lưu hành của virus này tại Việt Nam, tuy nhiên nguy cơ xâm nhập virus Zika vào nước ta là hoàn toàn có thể do Việt Nam lưu hành loại muỗi Aedes truyền bệnh sốt xuất huyết đồng thời sự giao lưu thương mại, du lịch, lao động giữa Việt Nam và các nước trên thế giới.
Để chủ động phòng chống bệnh do virus Zika xâm nhập và lây lan tại nước ta, Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:
- Người nhập cảnh về từ các quốc gia có lưu hành virus ZIKA chủ động tự theo dõi sức khỏe trong vòng 14 ngày, nếu có biểu hiện sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.
- Đậy kín các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
- Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn.
- Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá...
- Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.
- Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất diệt muỗi để phòng, chống dịch.
21 quốc gia và vùng lãnh thổ khu vực châu Mỹ có lưu hành vi rút Zika: Barbados, Bolivia, Brazil, Colombia, the Dominican Republic, Ecuador, El Salvador, French Guiana, Guatemala, Guadeloupe, Guyana, Haiti, Honduras, Martinique, Mexico, Panama, Paraguay, Puerto Rico, Saint Martin, Suriname and Venezuela.
