Tại tọa đàm "Xử lý các dự án yếu kém: Bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" được tổ chức sáng 5/4, ông Đặng Hoàng An - Thứ trưởng Bộ Công Thương - nhận định các khó khăn của những dự án rất đa dạng.
Theo đó, 5/12 dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả của ngành công thương vừa được đưa khỏi danh sách, có dự án đã hoạt động và kinh doanh có lợi nhuận. Các dự án bao gồm 3 nhà máy nhiên liệu sinh học, dự án xơ sợi Đình Vũ và dự án DAP 1 - Hải Phòng.
Các dự án gặp khó vì tổng mức đầu tư tăng lên, chi phí vay vốn cao, hoặc những vấn đề liên quan đến tranh chấp hợp đồng giữa chủ đầu tư và nhà thầu, các vấn đề thị trường như vấn đề phân bón và nhiên liệu sinh học.
 |
| Ông Đặng Hoàng An, Thứ trưởng Bộ Công Thương. Ảnh: VGP/Nhật Bắc. |
Một số chuyển biến
Với 5 dự án của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) thuộc danh sách dự án yếu kém, ông Nguyễn Hùng Dũng - thành viên Hội đồng Thành viên PVN - cho biết doanh nghiệp không nắm vốn chi phối một số dự án. Do đó, việc tham gia điều hành và xử lý không đơn giản.
Còn dự án nhiên liệu sinh học miền Trung gặp khó vì chi phí tài chính lớn, có thời điểm lãi vay lên tới 25-27%. Thêm vào đó, dự án cũng không hiệu quả vì sau khi hoàn hành, cuộc khủng hoảng năng lượng khiến giá dầu giảm mạnh.
Trong khi đó, dự án sơ sợi Đình Vũ gặp khó vì không chủ động được nguyên liệu. Nhưng tới hiện tại, nhà máy đã hoạt động ổn định, doanh nghiệp bắt đầu có lãi dù không lớn.
Còn dự án đóng tàu Dung Quất vẫn trong giai đoạn đầu tư dở dang khi tập đoàn tiếp nhận từ Vinashine. Tới thời điểm hiện nay, nhà máy đã đóng một số tàu siêu trường, siêu trọng, thực hiện một số hoạt động sửa chữa, đóng mới các phương tiện cho chủ tàu trong và ngoài nước. Nhưng nếu tính toàn bộ chí phí đầu tư đang dở dang cần phải tính toán đầy đủ, dự án vẫn lỗ.
 |
| Ông Nguyễn Hùng Dũng, thành viên HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (trái) trao đổi tại Tọa đàm. Ảnh: VGP/Nhật Bắc. |
Còn theo ông Nguyễn Hữu Tú - thành viên Hội đồng Thành viên Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam (VINACHEM), với 4 dự án yếu kém, doanh nghiệp đã đưa ra những giải pháp như tiết giảm chi phí, rà sát lại toàn bộ chi phí không cần thiết để cắt giảm.
Ngoài ra, tập đoàn cũng hợp lý hóa quy trình sản xuất ở các khâu. Chẳng hạn, số lượng đầu mối khi bắt đầu dự án là 32, nhưng đến nay chỉ còn 24.
Cùng với đó, theo ông Tú, tập đoàn tiếp tục cắt giảm, ứng dụng công nghệ thông tin, hợp lý hóa quy trình sản xuất. Chi phí nguyên liệu đầu vào hiện tiệm cận các mức nghiệm thu.
Nhờ đó, dự án DAP Hải Phòng đã đủ điều kiện rời khỏi danh sách dự án yếu kém, hiện kinh doanh bền vững. Dự án đạm Hà Bắc đi vào vận hành lần đầu sau 5 năm và đã có lãi. Dự án đạm Ninh Bình và dự án DAP số 2 Lào Cai cũng cắt lỗ hàng nghìn tỷ đồng.
Vấn đề nổi cộm
Theo ông Hồ Sỹ Hùng - Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, 7 dự án vẫn ở lại danh sách vì những vấn đề nổi cộm. Đầu tiên là vướng mắc về hợp đồng EPC (hợp đồng nhà thầu trọn gói đối với các dự án).
Những dự án như nhà máy thép Thái Nguyên mở rộng, nhà máy đóng tàu Dung Quất, nhà máy đạm Ninh Bình, nhà máy đạm Hà Bắc có sự tranh chấp giữa chủ đầu tư và nhà thầu về nội dung, bao gồm cả khối lượng, thiết bị, chủng loại thiết bị, kể cả áp dụng chính sách thuế ở Việt Nam.
Thứ hai là vấn đề chi phí, trong đó chi phí tài chính quá cao. Khá nhiều dự án được đưa vào diện hỗ trợ tài chính đầu tư trong giai đoạn 2010-2015.
 |
| Ông Hồ Sỹ Hùng, Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Ảnh: VGP/Nhật Bắc. |
Tuy nhiên, giai đoạn đó lãi suất cao, quá trình thực hiện dự án bị chậm, thường là vài năm, dẫn đến lãi suất đã cao còn bị phạt, lãi mẹ đẻ lãi con.
"Nếu không giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp không thể cạnh tranh trên cùng một mặt bằng so với các doanh nghiệp khác. Thứ hai, nếu chưa gỡ vướng mắc về hợp đồng EPC, doanh nghiệp không thể chủ động đối với các dây chuyền và quá trình sản xuất kinh doanh của mình", ông nói.
