Reuters trích AMTI của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế CSIS, trụ sở ở Washington DC (Mỹ), ngày 14/12 nói Trung Quốc có vẻ đã lắp đặt xong hệ thống phòng không và chống tên lửa trên cả 7 điểm đảo nhân tạo xây trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
 |
| Ảnh vệ tinh hôm 23/11 cho thấy vị trí pháo phòng không trên đá Tư Nghĩa mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép của Việt Nam. AMTI của CSIS công bố hình ảnh này hôm 13/12. Ảnh: CSIS/AMTI. |
Công trình quân sự
Những diễn biến mới này trái ngược hoàn toàn với những tuyên bố của các lãnh đạo Trung Quốc nhiều lần nói không có ý định quân sự hóa các đảo nhân tạo này.
AMTI cho biết họ đã theo dõi việc xây dựng các công trình phi pháp của Trung Quốc trên đá Chữ Thập, đá Vành Khăn và đá Xu Bi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam từ tháng 6. Bắc Kinh đã xây nhiều sân bay quân sự trên những bãi đá này.
Theo ảnh vệ tinh chụp từ tháng 11, AMTI cho biết "các cơ sở sở này đã phát triển thành những công trình quân sự phòng thủ, tương tự như những công trình nhỏ hơn mà Trung Quốc xây ở đá Ga Ven, đá Tư Nghĩa, đá Gạc Ma và đá Châu Viên".
 |
| Ảnh vệ tinh cho thấy các vị trí của súng phòng không ở trên điểm đảo nhân tạo Gạc Ma bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép của Việt Nam. Ảnh: CSIS/AMTI. |
Ảnh vệ tinh chụp đá Tư Nghĩa và đá Gaven cho thấy những thiết bị giống như pháo phòng không và Hệ thống Vũ khí Đánh gần (CIWS) để đối phó với một vụ không kích bằng tên lửa hành trình.
Còn ảnh vệ tinh chụp đá Chữ Thập cho thấy các tháp mà Trung Quốc xây dựng chứa hệ thống radar.
Mất nhiều tháng để xác định ý đồ của Trung Quốc
"Việc triển khai những khẩu pháo này và có thể là hệ thống CIWS cho thấy Bắc Kinh đang quyết tăng cường phòng thủ trên các đảo nhân tạo đề phòng tình huống quân sự khẩn cấp ở Biển Đông," AMTI nhận định.
Theo sáng kiến nghiên cứu này thì đây sẽ là tuyến phòng thủ cuối cùng để chống lại những tên lửa hành trình do Mỹ hoặc một số nước phóng đi, nhằm vào các cơ sở sắp trở thành căn cứ không quân của Trung Quốc.
Giám đốc chương trình AMTI, Greg Polling, cho biết họ đã mất nhiều tháng để xác định ý đồ xây dựng các cơ sở này. "Đây là lần đầu tiên chúng tôi tự tin khẳng định rằng Trung Quốc đang triển khai các khẩu pháo phòng không và CIWS," ông Polling nói.
 |
| Các công trình trái phép trên đá Chữ Thập. Ảnh: CSIS/AMTI. |
"Chúng tôi không biết chúng lớn như thế nào hay hiện đại ra sao. Nhưng đây rõ ràng là hành động quân sự hóa", Polling nói với Reuters. Theo ông Polling, "Trung Quốc có thể lập luận rằng những vũ khí này chỉ để tự vệ, nhưng hành động triển khai cũng cho thấy anh đang chuẩn bị cho một xung đột trong tương lai".
Có thể triển khai máy bay chiến đấu
Vị chuyên gia cho rằng Bắc Kinh một mặt nói không quân sự hóa "nhưng họ đã có thể điều máy bay chiến đấu và các tên lửa đất đối không nếu họ muốn". "Bây giờ Trung Quốc đã có tất cả cơ sở hạ tầng để khớp nối sức mạnh và phòng thủ".
Washington nhiều lần chỉ trích hành động quân sự của Trung Quốc trên các thực thể ở Biển Đông, nhấn mạnh quyền tự do hàng hải và đã tiến hành nhiều cuộc tuần tra quanh các khu vực mà Trung Quốc bồi lấp trái phép.
Tổng thống đắc cử Donald Trump mới đây cũng chỉ trích những hành vi của Trung Quốc trên Biển Đông. Đây là tín hiệu cho thấy ông có thể cứng rắn hơn với sự ngang ngược của Trung Quốc trong khu vực so với Tổng thống Obama.
Trước việc Trung Quốc liên tục xây dựng và vận hành các cơ sở xây dựng trái phép tại quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, Bộ Ngoại giao Việt Nam nhiều lần khẳng định chủ quyền không thể chối cãi của Việt Nam với hai quần đảo này.
Trong những bình luận về các hoạt động quân sự trái phép của Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình nêu rõ Việt Nam phản đối mạnh mẽ và yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, hành xử có trách nhiệm, chấm dứt ngay và không có những hành động đe dọa đến an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông hay làm gia tăng căng thẳng tại khu vực.
