"Quy mô cho vay của Trung Quốc và tình trạng thiếu cơ chế đảm bảo khả năng trả nợ dẫn tới nhiều nguy cơ lớn", Viện Lowy khẳng định trong báo cáo công bố ngày 21/10. "Trung Quốc không thể tiếp tục cho vay ở Thái Bình Dương như trước đây".
Theo Viện Lowy, 6 đảo quốc Nam Thái Bình Dương bao gồm Quần đảo Cook, Fiji, Papua New Guinea, Samoa, Tonga và Vanuatu đang là con nợ của Trung Quốc. Từ năm 2011 đến năm 2018, Trung Quốc cho các nước này vay 6 tỷ USD, tương đương 21% GDP khu vực.
Bloomberg cho biết thời gian qua, các quan chức Mỹ và Australia nhiều lần bày tỏ lo ngại rằng Trung Quốc dùng tiền để đẩy các đảo quốc Nam Thái Bình Dương vào bẫy nợ, qua đó nắm trong tay mọi điều kiện để thiết lập các căn cứ quân sự trong khu vực.
Tháng 11/2018, Phó tổng thống Mỹ Mike Pence chỉ trích dữ dội sáng kiến "Vành đai và Con đường" của chính quyền Trung Quốc. Theo Morgan Stanley, sáng kiến này có thể đạt quy mô 1.300 tỷ USD vào năm 2027.
 |
| Các quần đảo Cook, Fiji, Papua New Guinea, Samoa, Tonga và Vanuatu là con nợ của Trung Quốc ở Nam Thái Bình Dương. Ảnh: Bloomberg. |
Ông Pence nhấn mạnh khác với Trung Quốc, nước Mỹ không bao giờ "nhấn chìm các đối tác trong biển nợ" hay "đưa ra một vành đai hạn hẹp và một con đường một chiều".
Viện Lowy không cáo buộc Trung Quốc cố tình gài các đảo quốc Nam Thái Bình Dương vào bẫy nợ. Nhưng tổ chức này kêu gọi Bắc Kinh "điều chỉnh quy mô, tính chất và sự mờ ám của các hoạt động cho vay" của Trung Quốc trong khu vực.
"Nếu Trung Quốc muốn tiếp tục là nhà tài trợ tài chính lớn tại Thái Bình Dương mà không bị buộc tội tạo bẫy nợ, nước này cần tái cơ cấu phương án tiếp cận một cách đáng kể, bao gồm việc áp dụng các quy tắc cho vay chính thức tương tự các ngân hàng phát triển đa phương", Viện Lowy khẳng định.
Theo Viện Lowy, từ năm 2011 đến năm 2017, Trung Quốc chiếm 37% tổng cho vay chính thức của khu vực. Các chủ nợ truyền thống như Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Ngân hàng Thế giới (WB) đóng góp phần còn lại.
Trung Quốc là chủ nợ lớn nhất của Somoa và Vanuatu, nắm giữ hơn 50% tổng nợ quá hạn của Tonga.
Để đối phó với việc Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng trong khu vực, Mỹ đã thành lập Văn phòng Các vấn đề Thái Bình Dương thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia của Nhà Trắng. Đây là trung tâm điều phối chính sách của Mỹ trong khu vực với các quốc gia đồng minh như Australia.
Năm ngoái, Australia công bố quỹ cơ sở hạ tầng 1,4 tỷ USD cho khu vực Nam Thái Bình Dương vào năm ngoái, trong khi Mỹ cùng Nhật Bản, Liên minh châu Âu và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) để tài trợ cho các dự án.
