Trợ lý ngoại trưởng phụ trách Đông Á và Các vấn đề Thái Bình Dương David Stilwell ngày 18/9 có buổi điều trần với Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ. Nội dung bàn luận xoay quanh sách lược của chính phủ Tổng thống Donald Trump đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Đây cũng là phiên điều trần đầu tiên của ông Stilwell tại Thượng viện kể từ khi được bổ nhiệm là trợ lý ngoại trưởng vào ngày 1/6. Đây thực tế là vị trí phụ trách quan trọng nhất và theo dõi công việc hàng ngày về khu vực của bộ Ngoại giao Mỹ.
Trong thời gian qua, ông đã có hơn 10 chuyến thăm đến các nước và vùng lãnh thổ trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
 |
| Trợ lý ngoại trưởng David Stilwell tại phiên điều trần với Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ ngày 18/9. |
Trung Quốc hành động hung hăng trong EEZ của Việt Nam
Ông Stilwell cho biết từ đầu tháng 7, các tàu của Trung Quốc đã tiến hành thăm dò trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam (EEZ). Tàu thăm dò Trung Quốc còn được hộ tống bời tàu cảnh sát biển và lực lượng dân quân biển có vũ trang.
Thượng nghị sĩ Jim Risch, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, cũng nhận định Washington cần quan tâm đến việc về bảo vệ những lợi ích chung toàn cầu như khu vực Biển Đông, "đặc biệt sau những hành động hung hăng của Trung Quốc trong EEZ Việt Nam".
Trợ lý ngoại trưởng Mỹ David Stilwell cho biết vấn đề Biển Đông đã được Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đề cập trong một số chuyến công du vừa qua ở khu vực.
"Tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã đưa ra thông điệp rất rõ lên án hành động mang tính bắt nạt của Trung Quốc trên Biển Đông", ông Stilwell báo cáo với Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ.
"Ngoại trưởng đồng thời kêu gọi ASEAN và Trung Quốc hướng tới một Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) thực chất và phù hợp với Công ước về Luật Biển của Liên Hợp Quốc (UNCLOS)", ông cho biết.
 |
| Việt Nam khẳng định quan điểm nhất quán rằng mọi hoạt động kinh tế biển của Việt Nam, trong đó có hoạt động dầu khí, đều được triển khai trên vùng đặc quyền kinh tế và vùng thềm lục địa hoàn toàn thuộc Việt Nam. Ảnh: Rosneft. |
Ngăn Trung Quốc làm suy yếu trật tự khu vực
Tại phiên điều trần trước Thượng viện, Trợ lý ngoại trưởng Stilwell cũng nhận định quá trình hiện đại hóa quân sự của Bắc Kinh đang diễn ra với tốc độ chóng mặt.
"Các cuộc tập trận của nước này tại khu vực ngày một tinh vi và rõ ràng không chỉ nhắm đến mục tiêu răn đe Mỹ cùng các nỗ lực duy trì hiện diện tiên phong tại khu vực", ông nói.
Theo đánh giá của Bộ Ngoại giao Mỹ, các động thái quân sự của Trung Quốc còn nhằm "gửi thông điệp đến các nước khác, cũng như với chính quyền đảo Đài Loan, rằng họ đang đứng trước mối đe dọa trực diện".
Theo Trợ lý ngoại trưởng Stilwell, thời gian qua Washington luôn nhấn mạnh cam kết hợp tác với mọi quốc gia "chơi đúng luật". Tuy nhiên, Mỹ sẵn sàng chống lại bất kỳ nước nào sử dụng các chính sách kiểu "săn mồi" để làm suy yếu hệ thống luật lệ.
"Trong khi chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ đã tạo ra những tiến bộ đáng kể trong việc củng cố và phát huy trật tự tự do và mở tại khu vực, chúng tôi ngày càng quan ngại trước việc một số bên đang chủ động tìm cách thách thức trật tự này", ông cho biết.
 |
| Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc cùng đoàn tàu hộ tống và máy bay chiến đấu diễn tập trên Biển Đông vào tháng 4/2018. Ảnh: Reuters. |
Trong Chiến lược An ninh Quốc gia được công bố tháng 12/2017, chính phủ Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh Washington đặc biệt quan ngại việc Bắc Kinh sử dụng các công cụ thưởng-phạt kinh tế làm bóp méo thị trường, các chiến dịch tạo ảnh hưởng và chiến thuật đe dọa để thuyết phục các nước tuân theo lập trường chính trị và an ninh của họ.
"Cách ứng xử của Trung Quốc đi ngược lại hình ảnh 'trỗi dậy hòa bình' được tuyên truyền"
Trợ lý ngoại trưởng Mỹ David Stilwell
"Bắc Kinh theo đuổi một tầm nhìn khác và mang tính áp đặt cho khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương", ông Stilwell nhận định.
"Họ tìm cách tái lập trật tự khu vực cho có lợi cho mình và đặt Trung Quốc vào vị thế cạnh tranh chiến lược với bất kỳ quốc gia nào muốn duy trì một trật tự tự do và mở, tôn trọng chủ quyền và sự đa dạng của các quốc gia", ông cho biết.
Trợ lý trưởng Mỹ nhấn mạnh Washington mong muốn một mối quan hệ mang tính xây dựng và hiệu quả với Bắc Kinh dựa trên cơ sở công bằng và tôn trọng chủ quyền.
"Chính phủ Trump đã nhấn mạnh tư duy cạnh tranh với Trung Quốc. Điều này không đồng nghĩa chúng tôi tìm kiếm xung đột, hay loại bỏ khả năng hợp tác trong những vấn đề hai nước cùng có lợi", ông Stilwell chia sẻ.
"Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không ngại ngần phơi bày và thách thức những hành động làm suy yếu trật tự quốc tế tự do và mở, vốn là yếu tố nuôi dưỡng hòa bình và thịnh vượng tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhiều thập kỷ qua".
