Đưa con gái đến khám tại Khoa Da liễu, BV ĐH Y Dược TP.HCM, chị Trần Ngọc Tú (ngụ Q.8, TP.HCM), cho biết do quanh nhà là kênh rạch, nên rất nhiều muỗi. Nghe có vòng đeo tay đuổi muỗi, chị mua cả chục cái (8.000 đồng/SP). Trên bao bì toàn tiếng Trung Quốc, không biết cách sử dụng, chị nghe người bán quảng cáo là có thể đeo bao lâu cũng được, nên đeo một lúc tám vòng (hai tay, hai chân) cho con suốt mấy ngày liền. Thấy con cứ khóc quấy, tháo vòng kiểm tra, chị giật mình vì xung quanh chỗ đeo nổi đỏ, đầy mụn nước.
Các SP đuổi muỗi được cho là chiết xuất 100% từ thiên nhiên đang bày bán rất nhiều tại các shop “mẹ và bé”, shop “trẻ thơ”… trên đường Trần Huy Liệu (Q.Phú Nhuận), Trần Phú (Q.5), Nguyễn Thiện Thuật (Q.3), Lê Duẩn (Q.1), Nguyễn Chí Thanh (Q.11, TP.HCM)...hầu hết đều xuất xứ từ Trung Quốc, Hàn Quốc…
Ngoài quảng cáo tiện ích “hai trong một” (lạ, độc, đẹp; sử dụng mọi lúc mọi nơi), SP vòng đeo tay đuổi muỗi còn được quảng cáo chiết xuất từ tinh dầu citronella tinh khiết, lá mùi già và sợi bông từ xơ oải hương, giúp xua đuổi muỗi hiệu quả, không gây độc hại cho người sử dụng. Đặc biệt vòng đeo tay này có tổng thời gian sử dụng đến 240 giờ.
 |
| Vòng đuổi muỗi được quảng cáo chiết xuất từ 100% tự nhiên nhưng chỉ có giá chỉ 8.000 - 30.000 đồng/SP. |
Ngoài vòng đeo tay có tác dụng đuổi muỗi, còn có miếng dán “giúp ngăn ngừa muỗi và các loại côn trùng đốt, phòng tránh sốt rét và sốt xuất huyết do muỗi gây ra…”. SP này cũng được quảng cáo chiết xuất 100% tinh dầu thiên nhiên không gây hại cho sức khỏe, có thể dán trên da, quần áo… hiệu quả kéo dài 72 giờ trong phạm vi 2m. Đặc biệt, với SP máy đuổi muỗi bằng tinh dầu, không cần phải mắc mùng khi ngủ, vì tinh dầu từ thiên nhiên sẽ lan tỏa khắp phòng, côn trùng không dám đến gần.
Công dụng đặc biệt, nhưng giá của các SP này rất rẻ, nên rất nhiều người mua cho con dùng thử. Hiện vòng đeo tay đuổi muỗi chỉ từ 8.000 - 30.000 đồng/SP; combo 10 bộ dán đuổi muỗi gồm 60 miếng chỉ có 65.000 đồng; máy đuổi muỗi giá 100.000 đồng/SP, một lọ hương liệu có giá 60.000 đồng dùng đến hai tháng.
Đến một cửa hàng trên đường Trần Phú (Q.5) tìm mua vòng đuổi muỗi, chúng tôi được nhân viên giới thiệu đây là SP mới nên rất “hot” và hiếm, phải đặt hàng trước mới có. Đeo những SP từ thiên nhiên này tuyệt đối an toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trong khi đó, SP không có một chữ tiếng Việt, toàn tiếng Trung Quốc, người bán còn khẳng định: “Bên Trung Quốc, Hàn Quốc hầu như nhà nào cũng sử dụng SP này, nên chắc chắn đã được kiểm định bên đó rồi mới đưa về Việt Nam!”.
TS-BS. Lê Ngọc Diệp - Trưởng phòng khám Da liễu, Cơ sở II, bệnh viện đại học Y Dược TP.HCM cho biết, gần đây, thỉnh thoảng khoa vẫn gặp một số trường hợp trẻ bị viêm da dị ứng do tác dụng phụ của miếng dán và vòng đuổi muỗi. Nguyên nhân có thể do da trẻ quá nhạy cảm với các hóa chất trong SP; hoặc do phụ huynh không biết cách sử dụng.Hương đuổi muỗi được liệt vào phạm vi nông dược cần quản lý, các nguyên liệu và phụ gia sản xuất phải đúng tiêu chuẩn mới vô hại. Trước đây hương đuổi muỗi được sản xuất từ pyrethrum lấy từ cây cúc (Chrysanthemum cinerariaefolium) có chứa nhiều hoạt chất pyrethrin độc với các loại côn trùng. Nếu dưới dạng phun, hoạt chất được chiết xuất từ lá khô và rễ cây bằng một dung môi, sẽ làm côn trùng chết tức thời. Nếu dưới dạng que hay hương vòng sẽ được chiết xuất từ hoa cúc khô nghiền nát thành bột.
Hiện nay, do không đáp ứng nhu cầu sử dụng và chất pyrethrin có thể gây nguy hại đối với trẻ nhỏ, các nhà khoa học đã sản xuất các hóa chất thuộc nhóm pyrethroide tổng hợp, cụ thể là allethrin có hiệu lực tốt hơn để thay thế hoạt chất pyrethrin từ cây cúc. Tại Trung Quốc, một số hương đuổi muỗi có sử dụng hóa chất DDT (Dichloro Diphethyl Thrichloretane). Đây là chất không có tác dụng đuổi muỗi và có thể gây độc hại cho con người.
Theo TS-BS. Lê Ngọc Diệp, hương đuổi muỗi phát ra từ máy, miếng dán hoặc vòng đuổi muỗi chỉ có vài ngàn đến vài chục ngàn/SP được bán trôi nổi trên thị trường, không biết thành phần hóa chất trong đó là gì nhưng vẫn có nguy cơ độc hại với người sử dụng, nhất là với trẻ nhỏ.
Da trẻ rất nhạy cảm, có thể dị ứng với bất cứ chất gì khi tiếp xúc. Trường hợp nếu lạm dụng dán, đeo vào da trẻ trong thời gian dài, sẽ gây kích ứng da, viêm da, với các biểu hiện là nổi mẩn ngứa, mụn nước, có thể dẫn đến nhiễm trùng da và các biến chứng nguy hiểm khác. Đó là chưa kể các chất độc có trong miếng dán và vòng đuổi muỗi không rõ thành phần, nguồn gốc có thể hấp thu qua da và gây nhiễm độc cơ thể.
Riêng máy phát hương đuổi muỗi nếu phát trong không gian hẹp, nồng độ hương quá đậm đặc sẽ không tốt đối với hô hấp của trẻ, có thể dẫn đến ho, tức ngực, buồn nôn, chóng mặt và các tác hại nguy hiểm khó lường khi hít phải các hóa chất độc hại có trong hương đuổi muỗi.
