|
|
Bé T. được đưa vào Bệnh viện Nhi Trung ương trong trạng thái ngừng thở. Ảnh: BVCC. |
Theo thông tin từ gia đình, bệnh nhi C.T. (6 tuổi, Hà Nội) đi bơi gần nhà họ hàng chiều 31/5 và bị đuối nước sau vài phút sơ suất. Bé được đưa lên bờ trong tình trạng không tỉnh, tím tái, ngừng tim, ngừng thở.
Suy hô hấp, di chứng thần kinh vì sơ cứu sai cách
Trẻ được đưa đến bệnh viện cách bể bơi 5 phút sau khi được dốc ngược chạy quanh bể nhưng tình trạng không cải thiện. Tại đây, trẻ được các bác sĩ nhanh chóng hồi sức tim phổi. Sau 15 phút hồi sức, tim đập trở lại, trẻ được đặt nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục điều trị.
Khi đến Bệnh viện Nhi Trung ương, bé T. vẫn trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn, tiên lượng rất nặng nề. Tại Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, trẻ đã được các bác sĩ áp dụng các biện pháp hồi sức tích cực, phối hợp liệu pháp hạ thân nhiệt chủ động để bảo vệ não.
Sau 4 ngày hôn mê, bệnh nhi dần tỉnh lại. Tới thời điểm hiện tại, bé T. tỉnh, tự thở nhưng vẫn tiếp tục theo dõi lâu dài vì các di chứng thần kinh có thể xảy ra.
 |
| Bé T. hồi phục sau 4 ngày hôn mê vì đuối nước. Ảnh: BVCC. |
Cũng đang điều trị tại khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, vì đuối nước nhưng bé B.M. (20 tháng tuổi, Ninh Bình) không may mắn như bé C.T.
Sau khi phát hiện đuối nước, bé M. không được cấp cứu ban đầu mà bị vác ngược chạy vòng quanh. Khi không hiệu quả, trẻ được đưa đi cấp cứu nhưng thời gian di chuyển đến bệnh viện tỉnh quá dài, trên 30 phút.
Vì vậy, dù đã xuất nhịp tim trở lại sau 15 phút cấp cứu ở tuyến dưới, khi được hồi sức tích cực tại Bệnh viện Nhi Trung ương, bệnh nhi vẫn trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, tiên lượng di chứng thần kinh nặng nề.
 |
| Bé B.M. đang được các bác sĩ điều trị tích cực. Tuy nhiên, tiên lượng vẫn rất nặng nề. Ảnh: BVCC. |
Những con số báo động
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong thập kỷ vừa qua, đuối nước đã cướp đi sinh mạng của hơn 2,5 triệu người trên toàn cầu. Ước tính, mỗi năm có khoảng 236.000 người tử vong do đuối nước. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi.
Tại Việt Nam, theo số liệu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện có gần 2.000 trẻ dưới 16 tuổi tử vong do đuối nước mỗi năm.
Những năm qua, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận hàng trăm bệnh nhi nặng và nguy kịch vì đuối nước.
Chỉ tính riêng trong 6 ngày (30/5-4/6), khoa Điều trị tích cực Nội khoa đã tiếp nhận 7 trẻ nhập viện trong tình trạng nguy kịch do đuối nước tại bể bơi và ao hồ. Trong đó, 3 trẻ ngừng tim kéo dài và 4 trẻ suy hô hấp nguy kịch.
Điều đáng nói, trong số 7 trẻ trên, chỉ có duy nhất một trẻ được hồi sức ban đầu đúng cách, các trường hợp còn lại đều được cấp cứu sai cách.
Nhiều trường hợp dù không tỉnh, không thở nhưng vẫn không được cấp cứu ngừng tim ngay, thay vào đó là bế dốc chạy vòng quanh, làm chậm trễ quá trình cấp cứu.
Theo TS.BS Phan Hữu Phúc, Viện trưởng Viện Đào tạo và Nghiên cứu Sức khoẻ Trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương kiêm Tổng thư ký Hội Nhi Khoa Việt Nam, sơ cấp cứu ban đầu cho trẻ đuối nước rất quan trọng.
Nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ đuối nước là tổn thương não do thiếu oxy. Thời gian chịu đựng thiếu oxy của não tối đa chỉ khoảng 4-5 phút. Nếu quá thời gian này sẽ dẫn tới tổn thương não không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh.
"Do đó, khi thấy một trẻ bị đuối nước không tỉnh, không thở, ngừng tim, những người xung quanh cần phải hồi sức tim phổi (thổi ngạt, ép tim) ngay vì đây là thời điểm vàng để cứu sống trẻ", TS Phúc nhấn mạnh.
 |
| Bế dốc nạn nhân đuối nước đã ngừng thở là cách sơ cứu sai sách. Ảnh: Freepik. |
Với trường hợp của bé C.T, thời gian trẻ bị ngừng tim kéo dài, không được hồi sức tim phổi ngay do sơ cứu sai cách bằng cách dốc ngược chạy. Nhưng trẻ may mắn khi được cấp cứu ngừng tuần hoàn hiệu quả ở bệnh viện tuyến dưới trước khi được đưa vào Bệnh viện Nhi Trung ương.
TS Phúc cho biết các trường hợp ngừng tim do đuối nước để hồi sức thành công được cần áp dụng phối hợp rất nhiều các biện pháp hồi sức tích cực.
Bên cạnh các biện pháp hồi sức thường quy, Bệnh viện Nhi Trung ương đã áp dụng liệu pháp hạ thân nhiệt chủ động theo đích, nghĩa là dùng các thiết bị đưa thân nhiệt cơ thể trẻ giảm xuống 33-34 độ C trong một vài ngày để bảo vệ não, tránh não tổn thương nặng hơn, giúp hồi phục trở lại.
“Tuy nhiên, chỉ định và hiệu quả của liệu pháp hạ thân nhiệt phụ thuộc vào thời gian trẻ ngừng tim và trẻ có được hồi sức tim phổi kịp thời và đúng cách hay không. Trường hợp trẻ ngừng tim kéo dài nhưng trong suốt khoảng thời gian đó trẻ được hồi sức tim phổi tốt thì kết quả điều trị sẽ tốt hơn. Ngược lại, nếu trẻ chỉ ngừng tim 5-7 phút thôi nhưng lại không được xử lý cấp cứu ban đầu đúng cách thì kết quả điều trị sẽ không khả quan bằng”, TS Phúc nhấn mạnh.
Các bác sĩ cho biết trẻ bị đuối nước có thể ngạt thở, ngừng tim dẫn đến tử vong nhanh chóng. Phần lớn trẻ đuối nước tử vong hoặc di chứng thần kinh do tổn thương não thiếu oxy kéo dài là những trẻ không được cấp cứu hoặc cấp cứu ban đầu không đúng cách tại hiện trường.
Hiện nay, mặc dù đã được ngành y tế các cấp truyền thông rộng rãi nhiều năm, điều đáng báo động là vẫn còn rất nhiều người chưa nắm được kỹ năng cấp cứu đúng khi tiếp cận xử trí một trẻ bị đuối nước.
Muốn ăn uống lành mạnh nhưng hay stress công việc? Muốn tập thể dục đều đặn nhưng hay làm việc trễ? Mục Sức khỏe giới thiệu một số sách để đồng hành cùng bạn từ phòng gym đến đường chạy, từ văn phòng đến bếp ăn. Tuyển tập này sẽ cung cấp thêm nhiều lựa chọn, và bớt đi một số nỗi lo trên hành trình cân bằng cuộc sống hiện đại.
