Tòa án tối cao Thái Lan vừa tuyên án 5 năm tù với cựu thủ tướng Yingluck Shinawatra do thiếu trách nhiệm trong chương trình trợ giá gạo thời bà đương chức.
Các phiên xử của vụ việc đã kéo dài suốt hơn hai năm. Bà Yingluck không có mặt trong phiên tòa khi đã trốn khỏi Thái Lan từ hôm 25/8 - lịch tuyên án trước của toà.
Dấu chấm hết cho gia tộc Thaksin?
Dù bà Yingluck vắng mặt, toà đã tuyên án cựu bộ trưởng thương mại Boonsong tháng trước 42 năm tù do liên quan tới chương trình này.
Tội danh lơ là trách nhiệm của bà Yingluck có mức án tối đa 10 năm. Những người ủng hộ bà thì nói vụ án có động cơ chính trị đằng sau và được phe quân đội ủng hộ nhằm loại trừ ảnh hưởng của gia tộc Thaksin. Quân đội lật đổ bà Yingluck năm 2014 sau giai đoạn biểu tình kéo dài ở Bangkok.
 |
| Cựu thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra. Ảnh: AFP. |
Trong phiên tòa ngày 27/9, The Nation cho biết ban đầu tòa định tuyên án vào lúc 9h sáng nhưng sau đó hoãn lại. Quyết định này do 9 thẩm phán đưa ra, họ đã họp từ lúc 7h để có được sự đồng thuận đối với bản án.
Kể từ khi thông tin bà bỏ trốn lan ra đến nay, Yingluck chưa hề công khai xuất hiện hoặc lên tiếng lại. Dù vậy, có tin đồn bà đã đoàn tụ với anh trai Thaksin tại Dubai. Thaksin cũng từng là thủ tướng và bị lật đổ trong cuộc đảo chính năm 2006, ông hiện sống lưu vong ở đó.
Trước ngày tòa tuyên án, Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-ocha nói rằng ông biết bà Yingluck đang ở đâu nhưng sẽ không tiết lộ cho đến khi bản án đã được tuyên. "Tôi có gián điệp", ông nói.
Luật sư của Yingluck nói với AFP rằng ông không hề liên lạc được với thân chủ từ khi bà biến mất.
 |
| Các phiên xử bà Yingluck thường được người ủng hộ gia đình Shinawatra vây kín. Ngày 27/9, trước lúc tòa tuyên án, nhiều người ủng hộ vẫn có mặt dù bà Yingluck đã "cao chạy xa bay". Ảnh: Reuters. |
Những tin đồn dàn xếp trốn chạy
Các lãnh đạo của chính quyền quân sự Thái Lan, đối thủ của gia tộc Shinawatra, bác bỏ nghi ngờ cho rằng họ "bật đèn xanh" để bà chạy trốn nhằm tránh hỗn loạn nếu Yingluck phải đi tù trong khi lực lượng ủng hộ gia đình Shinawatra vẫn rất mạnh mẽ ở Thái Lan. Tuyên bố của chính quyền không dập tắt được các tin đồn này trong bối cảnh họ đã giám sát Yingluck ngày đêm.
Các nhà phân tích cho rằng Yingluck đã thỏa thuận với các lãnh đạo giới quân sự để đổi lấy tự do trong khi quân đội thì muốn quét sạch di sản và ảnh hưởng của nhà Shinawatra tại nước này.
"Bằng việc để Yingluck rời Thái Lan, giới quân sự loại bỏ được một cái gai tiềm ẩn, một người có thể trở thành vị thánh tử vì đạo nếu vào tù, còn nếu không vào tù, bà ấy có thể trở lại làm một chính trị gia đầy quyền lực", AFP dẫn lời Paul Chambers, một chuyên gia về chính trị Thái Lan.
Vụ xét xử Yingluck xoay quanh cáo buộc bà đã thiếu trách nhiệm và không ngăn chặn được nạn tham nhũng xảy ra đối với chương trình trợ giá gạo dành cho vùng nông thôn nghèo ở đông bắc Thái Lan, một khu vực ủng hộ mạnh mẽ gia đình Shinawatra. Chương trình đem lại uy tín cho Yingluck trong nông dân nhưng bị những người chỉ trích trong giới tinh hoa chính trị xem là một ván bài dân túy đắt đỏ của cựu thủ tướng.
 |
| Yingluck bị cáo buộc đã không làm tròn trách nhiệm trong chương trình trợ giá gạo cho nông dân nước này, khiến ngân sách quốc gia thiệt hại hàng tỷ USD. Ảnh: AFP. |
Dòng họ Shinawatra thường xuyên chiến thắng trong cuộc đua giành lấy lá phiếu của cử tri nhưng lại liên tục bị lật đổ bởi các cuộc đảo chính và những phán quyết của tòa án do giới tinh hoa hậu thuẫn. Kết quả là những cuộc biểu tình bùng nổ giữa người ủng hộ các phe đối lập nhau.
Bất ổn chính trị tạm "tắt" dưới thời Thủ tướng Chan-ocha khi chính quyền này ban hành lệnh cấm biểu tình.
Trong bối cảnh cả bà Yingluck và anh trai Thanksin đều đã sống lưu vong, câu hỏi dấy lên là tương lai của "triều đại" chính trị họ gây dựng nên và phong trào dân chủ "áo đỏ" do những người ủng hộ nhà Shinawatra phát động.
Thitinan Pongsudhirak, một chuyên gia chính trị Đại học Chulalongkorn, nói rằng một bản án nặng nề dành cho Yingluck sẽ khiến tình hình chính trị nước này "nóng lên" nhưng khó mà gây ra một đợt bất ổn hay bạo động nào.
"Nếu bản án nặng nề và bị coi là bất công, nó sẽ khoét sâu thêm sự bất bình trong một bên của xã hội Thái Lan vốn đã phân cực", ông nói.
