Tiền lẻ rải đền chùa, ngân hàng vạ lây

Cuộc chiến với dịch vụ đổi tiền lẻ chui

Với quan niệm “đầu năm đi vay, cuối năm đi trả”, cuối năm là thời điểm di tích đền Bà Chúa Kho (Cổ Mễ - Bắc Ninh) luôn tấp nập khách thập phương về dâng lễ. Cứ “vay 1 trả 10” nên những mâm lễ tiền vàng cao ngút đầu người, trị giá tới chục triệu không phải là cảnh lạ tại đền Bà Chúa. Đáng nói, càng vào hậu cung, tiền lẻ với đủ các mệnh giá được rải thành từng thảm dày, do người đi lễ “ném” vào không ngơi.

Theo Ban quản lý di tích, năm nay đền đã cấm các hộ đổi tiền lẻ ở khu vực khuôn viên. Trong khuôn viên đền, biển thông báo nghiêm cấm đổi tiền lẻ được dựng lên khắp nơi, loa tuyên truyền liên tục phát đi nội dung này.

Nói về tục rải tiền lẻ của người dân khi đi lễ, ông Nguyễn Thành Lập, Trưởng ban Quản lý di tích đền Bà Chúa Kho cho biết: “Tập quán của người Việt Nam đến lễ đền thường đặt tiền lẻ ở các ban, họ đổi tiền ở đâu thì tôi không biết nhưng nhà đền không có chủ trương và không cho phép đổi tiền lẻ”. Nói về quy chế xử phạt, ông Lập phân trần: “Nhà đền làm công tác quản lý phục vụ khách chứ không có chức năng thay Nhà nước về thu, giữ, bắt người khác, mặc dù cũng đã làm rất kiên quyết”.

Tương tự, tại danh thắng Chùa Hương (Mỹ Đức - Hà Nội), dù ra Giêng mới khai hội song tới thời điểm này, công tác bảo đảm an ninh, đặc biệt chấn chỉnh nạn đổi tiền lẻ “bắt chẹt” khách đã được thiết lập. Ông Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức, Trưởng ban quản lý di tích cho biết, đối với dịch vụ đổi tiền lẻ, ngay từ năm 2015 đã cơ bản được dẹp bỏ. Tới nay, nếu còn cũng chỉ rơi rớt một vài địa điểm “đổi kín” chứ không còn công khai như trước.

“Tới thời điểm này, chúng tôi đã rà soát và buộc các hộ buôn bán tại quần thể di tích Chùa Hương viết cam kết không thực hiện dịch vụ đổi tiền lẻ”, ông Hậu cho biết.

Tuy nhiên, theo ông, cũng khó có thể loại trừ trường hợp cố tình vi phạm cam kết: “Đối với những trường hợp này, nếu bị phát hiện, Ban quản lý sẽ lập biên bản, niêm phong toàn bộ số tiền lẻ làm dịch vụ. Tới bao giờ hết mùa hội mới cho lấy về”. Đây quả là biện pháp “cực chẳng đã”, song theo Phó chủ tịch huyện, Ban quản lý chỉ được xử phạt hành vi buôn bán tiền lẻ tới mức đó, chứ không có thẩm quyền phạt hành chính, sung công quỹ.

Cầu cứu… ngân hàng kiểm hộ tiền lẻ

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Thành Lập chia sẻ: Với khách đi lễ đền Bà Chúa Kho, thành viên Ban quản lý đền đều nhắc nhở nên cho tiền vào hòm công đức, bất kể tiền có mệnh giá to hay nhỏ, để đỡ phản cảm, tiền đỡ rơi xuống đất.

“Khách đi lễ thường có tâm lý vào đền chùa là phải để tiền ở khắp các ban thì thần linh mới chứng cho, nên tiền lẻ được du khách cố nhét ở mọi nơi được gọi là 'thiêng'. Từ ban thờ, dưới gốc cây, giữa lối đi, trên tay tượng Phật, thậm chí trên cả... nóc mái đền khiến việc xử lý tiền lẻ rất khó khăn. Nhà đền quy định 3-5 hôm mở một lần. Chúng tôi có ba bộ phận: bộ phận khương trực (chỉ trực thôi), bộ phận đi mở hòm và bộ phận kiểm đếm. Vào dịp cao điểm, nhà đền phải nhờ các ngân hàng vào…kiểm đếm do tiền mệnh giá nhỏ để trời mưa bị ẩm, bị xoăn nên cần các cơ quan có chuyên môn. Các loại tiền xu phải thuê máy về sàng từng loại riêng biệt nên mất rất nhiều thời gian”, ông Lập cho biết.

Theo ông Trương Anh Dũng, Phó giám đốc ngân hàng NN&PTNT (Agribank) Chi nhánh tỉnh Bắc Ninh, khi được BQL các di tích trên địa bàn tỉnh thông báo, đơn vị này thường cử cán bộ mang máy đến kiểm đếm hộ.

“Thời gian kiểm đếm lâu nhất có thể mất cả ngày, vì tiền lẻ nhiều, nhất là những ngày đầu xuân người đi lễ nhiều. Thông thường các đền, chùa đã kiểm đếm sơ qua và chờ vài ngày mới gọi ngân hàng đến hỗ trợ kiểm đếm và gửi luôn vào ngân hàng. Đối với các mệnh tiền nhỏ, ngân hàng luân chuyển, khi có người đến rút thì cơ cấu các loại mệnh giá để khách hàng cần chi tiêu, chứ chúng tôi đưa toàn tiền to hay tiền nhỏ, khách hàng cũng kêu và không lấy”, ông Dũng nói.