Chiều 17/4, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn đã dự Hội nghị tổng kết công tác phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn năm 2016 và triển khai nhiệm vụ năm 2017.
Cho rằng Việt Nam như lời một bài hát là “sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa”, Thủ tướng hoan nghênh các đại biểu, đặc biệt là các vị khách quốc tế đã dành thời gian đến dự Hội nghị tổng kết quan trọng này để rút ra những bài học kinh nghiệm thành công cũng như những khiếm khuyết trong chỉ đạo công tác phòng chống thiên tai (PCTT), cứu nạn cứu hộ để năm 2017 sẽ làm tốt hơn.
Nhất trí với các ý kiến của Phó thủ tướng Trịnh Định Dũng và đại biểu, Thủ tướng cho rằng, năm 2016 có nhiều thiên tai và nhân tai, gây thiệt hại rất lớn, làm chết 264 người, bị thương gần 1.000 người, mất đi khoảng 1% GDP.
Trong bối cảnh thiên tai nặng nề như vậy, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan phòng chống thiên tai đã chỉ đạo quyết liệt, kịp thời, trách nhiệm. Các cơ quan đoàn thể Trung ương, các tổ chức xã hội, đoàn thể, tổ chức quốc tế đã hỗ trợ kịp thời.
“Chúng ta thấy thiệt hại dồn dập như vậy nhưng chúng ta không để người dân nào đói cơm, lạt muối, màn trời chiếu đất, đứt bữa xảy ra trên các vùng miền của Tổ quốc”, Thủ tướng nói và biểu dương các tỉnh, thành phố, đặc biệt là Ban Chỉ đạo PCTT, Ủy ban tìm kiếm cứu nạn cứu hộ các cấp. Nhiều cán bộ đã lăn lộn, xả thân, không ngại hiểm nguy.
 |
| Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị. |
Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ ra nhiều mặt tồn tại, bất cập cần rút kinh nghiệm sâu sắc để làm tốt hơn thời gian tới. Đó là bệnh chủ quan. “Thủy hỏa đạo tặc”, lũ lụt, cháy nổ được coi như giặc nhưng nhiều nơi chưa nhận thức tốt.
Luật Phòng chống thiên tai có hiệu lực từ năm 2014 nhưng đến nay vẫn chưa xây dựng xong kế hoạch PCTT cấp quốc gia. Một số bộ, ngành, địa phương chưa quan tâm đúng mức xây dựng kế hoạch, phương án PCTT, cứu hộ cứu nạn. Chưa cụ thể hóa được các tình huống, kịch bản sát với thực tế để có phương án ứng phó phù hợp.
Vì vậy, Thủ tướng đề nghị phải khẩn trương hoàn thiện kế hoạch để ban hành trong năm 2017. Và để có kế hoạch PCTT cấp quốc gia tốt, theo Thủ tướng, không chỉ dựa vào chuyên gia, nguồn vốn nước ngoài mà phải biết cách huy động các chuyên gia trong nước, các bộ, ngành, địa phương cùng chung sức để xây dựng cho tốt. Phải biết kết hợp và hài hòa các nguồn lực kinh tế và chất xám ở cả trong và ngoài nước trong một kế hoạch tổng thể quốc gia PCTT.
Xả lũ làm tăng ngập mà lại nói đúng quy trình
Cho rằng công tác quản lý nhà nước còn nhiều bất cập phải rà soát, sửa đổi ngay, Thủ tướng nêu ra một số ví dụ cụ thể. Đó là một số công trình thủy điện, giao thông, khu dân cư… khi đầu tư xây dựng, quản lý, vận hành thì thiếu kiểm tra, giám sát từ khâu lập quy hoạch, chưa quan tâm việc phòng ngừa các tác động của thiên tai, làm gia tăng rủi ro thiên tai trong khu vực.
Thứ hai, hồ chứa nước bên cạnh phục vụ thủy điện, thủy lợi thì phải phục vụ chống lũ, chống hạn.
“Không thể để tình trạng xả lũ làm tăng ngập cho dân vùng hạ lưu rồi lại trả lời là xả đúng quy trình. Vậy cái quy trình đó là sai, không thể chấp nhận được”, Thủ tướng nêu rõ.
Xây hồ chứa nước nhưng khi hạn thì hồ lại cạn kiệt, thiếu nước chống hạn. Như vậy là quy trình điều tiết hồ sai.
 |
| Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng phát biểu tại Hội nghị. |
Thứ ba, thành phố ngay cạnh biển nhưng lại không thoát được lũ ra biển, mà còn bị lụt nhiều ngày do không tiêu thoát được. Như vậy quản lý xây dựng không quy hoạch hoặc quy hoạch xây dựng sai vì không tính đến đường thoát lũ, Thủ tướng nói. “Những câu hỏi như vậy chúng ta cần phải lưu ý trong quy hoạch thành phố”.
Hoặc như quỹ phòng chống thiên tai do cấp xã, phường thu nhưng lại nộp hết về tỉnh, thành phố, sau đó phường, xã lại phải đi xin như thời bao cấp. Như vậy, tạo cơ chế xin - cho trong khi cấp xã phải làm rất nhiều việc về phòng chống thiên tai theo Luật Phòng chống thiên tai. “Sao không giao quyền chủ động hơn cho cấp xã?”, Thủ tướng đặt vấn đề.
Về công tác dự báo, Thủ tướng cho rằng bên cạnh một số kết quả tích cực thì chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiều khi gây bất ngờ lớn.
Công tác thông tin tuyên truyền chưa đến được với người dân, nhất là vùng thôn bản, vùng sâu, vùng xa nên có nhiều tai nạn thương tâm xảy ra khi mưa lũ đến.
Quy trình thủ tục hỗ trợ khắc phục hậu quả sau thiên tai còn chậm, còn máy móc. Việc tiếp nhận, phân bổ hỗ trợ ở một số địa phương chưa minh bạch, phát sinh thắc mắc, khiếu nại như báo chí đã phản ánh.
Thủ tướng cũng đặc biệt lưu ý các địa phương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về tình trạng vi phạm quy định pháp luật về đê điều, phòng chống thiên tai còn khá phổ biến, chậm được khắc phục.
“Nổi cộm là nạn cát tặc, khai thác trái phép trên các dòng sông, lấn chiếm lòng, bờ sông, kênh rạch, làm sạt lở đê, kè, cản trở, suy giảm khả năng thoát lũ, tăng nguy cơ, rủi ro thiên tai”, Thủ tướng nói.
