THẾ GIỚI BỊ MẤT Ở BRAZIL

"Tôi đã đi lang thang khắp dọc dài thế giới hơn mười năm trời, nhưng có lẽ không nơi nào khiến trái tim tôi rạo rực như khi máy bay đáp xuống một sân bay ở châu Mỹ Latin".

Tôi lặn ngụp xuống làn nước lạnh lẽo của hang Abismo Anhumas, kinh ngạc nhận ra dưới chân mình dày đặc những cột thạch nhũ cao bằng mấy toà nhà. Những măng đá mất cả nghìn năm để hình thành, giờ trầm mặc nằm im dưới làn nước tinh khiết.

Bên trên hang động bốn triệu năm tuổi, một luồng sáng Mặt Trời kỳ ảo, yêu kiều như dải lụa phả xuống từ hố sụt trên mặt đất, rọi sáng làn nước mơ màng màu ngọc bích. Có lẽ cả đời mình, tôi chưa bao giờ chứng kiến điều gì kỳ diệu đến như vậy.

Ngụp lặn trong bể thời gian ở Abismo Anhumas

"Bonito" trong tiếng Bồ Đào Nha có nghĩa là "đẹp". Thật không quá lời khi người ta đặt cho vùng đất phía Tây Brazil cái tên này.

Bonito là nơi diễn ra cuộc phiêu lưu đáng nhớ nhất đời tôi. Tôi bắt đầu thả những mét dây đầu tiên từ khe hẹp trên mặt đất, đu mình giữa lòng hang Abismo Anhumas cao 72 m. Nếu bạn chưa kịp tưởng tượng ra, thì chiều cao đó tương đương với toà nhà cao 30 tầng. Bên dưới, lòng hồ nước lạnh 17 độ C ẩn chứa điều quyến rũ nhất đang đợi tôi.

Nếu bạn hỏi tôi có sợ không thì có, tôi sợ chứ. Một mình tôi đang lơ lửng trên dây giữa lòng hang khổng lồ, mờ tối và lạnh lẽo! Chàng trai Brazil phía trên mặt đất liên tục hướng dẫn, trong lúc tôi đẩy dây để đi xuống. Cảm giác ớn lạnh vì sợ hãi lúc đầu mau chóng biến mất, chỉ ngay sau đó, tôi không những phấn khích vì lần đầu trải nghiệm cảm giác trôi bồng bềnh giữa thinh không của lòng hang Abismo Anhumas, mà còn mải mê ngắm nhìn những thạch nhũ đan dệt chi chít trên mái vòm hang động.

Adrenaline trong cơ thể bắt đầu tăng lên ngùn ngụt khi vừa đặt chân xuống xà lan gỗ bên dưới. Tôi có thể nhìn xuyên qua mặt nước lấp ló đỉnh của những khối thạch nhũ khổng lồ. Anh chàng hướng dẫn đã chờ sẵn để đưa cho tôi bộ đồ lặn. Bộ đồ khá dày, có cả nón che đầu và giày lặn, tất cả để bảo vệ cơ thể khỏi nhiệt độ thấp của nước trong hang.

Tôi xuống nước, nước hồ trong vắt, tinh khiết không một mảnh rác và có cả đàn cá nhỏ bơi tung tăng. Vừa lúc bật đèn pin lặn dưới nước, khung cảnh hiện lên từ trong bóng tối khiến tôi choáng ngợp: cả một vườn địa đàng những cột măng nhũ đang ken lên nhau ngay dưới chân tôi. Người Brazil tự hào rằng đây chính là những cột thạch nhũ chìm hình nón cao nhất thế giới. Và tôi thì hạnh phúc biết bao khi may mắn được chứng kiến chúng bằng mắt mình.

Chỉ với chiếc đèn pin nhỏ trên tay, tôi bắt đầu lặn quanh các măng đá. Mỗi cột đá cao thấp, to nhỏ khác nhau, nằm cạnh bên miệng vực tối đen khổng lồ. Thỉnh thoảng tôi băng qua giữa khe hẹp tạo thành từ hai cột đá, vất vả đạp chân thật mạnh để thoát ra khỏi dòng chảy xiết. Phía bên kia khe hẹp, tôi vỡ oà khám phá ra bộ xương của một con thú xui xẻo rơi xuống hang rồi vĩnh viễn nằm lại. Khi ấy, tôi cứ nghĩ mãi, trước khi hang động này chứa đầy nước, trông nó sẽ như thế nào?

Cảm giác hồi hộp của tôi khi lặn trong làn nước lạnh lẽo và đen thăm thẳm hoàn toàn bị lấn át bởi sự phấn khích vì nơi đây kỳ lạ và kỳ vĩ đến như vậy. Cứ tưởng tượng mà xem, "tác phẩm điêu khắc" này của thiên nhiên hình thành từ những giọt nước, cần mẫn nhỏ giọt xuống từ trần hang, mỗi năm cao thêm chưa đến một milimet.

Những măng đá này đã trải qua chiều dài thời gian vô chừng - mất cả nghìn năm, thậm chí chục nghìn năm để hình thành! Và tôi đang lặn ngụp trong bể thời gian ấy, chứng kiến điều lộng lẫy nhất nằm bên dưới lòng hang tối sầm của Abismo Anhumas.

Đó chưa phải là tất cả bí mật khiến Abismo Anhumas trở thành điểm lặn mà hàng triệu dân lặn trên thế giới khát khao. Nếu may mắn ở dưới nước khi luồng sáng màu nhiệm nhất rọi xuống lòng hang, bạn sẽ không bao giờ có thể quên khoảnh khắc ấy.

Từ trên hố sụt, ánh sáng Mặt Trời đổ xuống thành vệt dài, chầm chậm, nhẹ bẫng như thinh không, mỏng manh như dải lụa, đem theo những giọt nước chảy thánh thót từ trên mặt đất. Bên dưới làn nước xanh kiều diễm lặng lờ, những cột thạch nhũ đang ngủ vùi bỗng như tỉnh giấc trong luồng sáng huy hoàng rực rỡ.

Trong một khoảnh khắc, tôi như muốn đóng băng tất cả luồng sáng lung linh, lớp không khí hư ảo, màu rực rỡ của mặt nước hồ bên dưới và mái trần đan dệt vô vàn thạch nhũ đang bừng sáng bên trên. Tôi đứng lặng im, sung sướng đến nghẹt thở, cảm thấy mình quá đỗi may mắn được ở đây, là một phần trong khoảnh khắc vi diệu này.

Bên dưới những dòng sông kỳ ảo ở Bonito

Nói tôi thiên vị cũng được, nhưng tôi sẽ không thể ngưng viết về Bonito trước khi kể về những dòng sông ở vùng đất này.

Bonito có những dòng sông diệu kỳ. Diệu kỳ là vì thoạt nhìn cũng như bao dòng sông khác, cũng len lỏi giữa rừng mưa nhiệt đới, lặng lờ trôi và xanh ngát, thế nhưng những dòng sông ấy lại ẩn chứa thế giới bí mật đầy màu sắc bên dưới làn nước trong vắt.

Hãy tưởng tượng một ngày hè nóng như đổ lửa, bạn chẳng làm gì nhiều ngoài việc thả trôi mình trên dòng sông lững lờ. Trong tiếng ve mùa hè, làn nước mát rượi mơn man làn da, quấn lấy cơ thể bạn, đưa bạn đi một quãng đường thật xa. Rồi chỉ cần mở mắt ra, xung quanh bạn là đàn cá đầy màu sắc thảnh thơi bơi lội, cánh rừng thuỷ sinh rực rỡ đung đưa trong nắng và những tàng cây đổ khổng lồ nằm im lặng giữa dòng.

Tất cả hiện lên trong làn nước tinh khiết đến vô cùng, trong đến độ có thể nhìn thấy tận đáy! Thỉnh thoảng khi ánh sáng Mặt Trời "chiếu cố", thế giới dưới nước hiện lên như tấm gương phản chiếu đầy kỳ ảo. Rio da Prata hay Aquario Natural, mỗi chuyến đi snorkeling ở Bonito đều bắt đầu bằng việc đi xuyên rừng cây đầy nắng, lúc ngắn lúc dài tầm vài cây số để lội bộ lên đến thượng nguồn con sông. Sau đó, giữa cái nóng oi ả, bạn chỉ việc thả trôi mình trên dòng sông độ vài cây số, trong lúc thư thả ngắm nhìn thế giới tuyệt đẹp ẩn chứa bên dưới làn nước.

Bonito đẹp và người Brazil cũng rất biết cách bảo vệ cái đẹp ấy. Người đi snorkeling ở Bonito không được phép xài kem chống nắng, thuốc xịt công trùng hay bất cứ hoá chất nào bôi lên người, để không làm hại đến các loài động thực vật sống dưới sông. Tuỳ từng nơi, bạn sẽ phải mặc áo phao để chỉ có thể lướt trên mặt nước, mà không chạm vào đáy sông. Mỗi nhóm đi snorkeling cũng là nhóm nhỏ, chỉ vài người.

"Thế giới bị mất" ở cao nguyên kim cương

Tôi phải thừa nhận điều này: "Tôi mê mẩn Lencois". Tôi ở Lencois hơn một tuần nhưng vẫn rất buồn khi phải rời đi.

Hàng triệu người đến Brazil mỗi năm, nhưng rất ít trong số họ biết đến Lencois, thị trấn nhỏ xinh, kiều diễm nằm ở xó xỉnh xa lắc ở miền Đông Brazil, thuộc bang Bahia. Để đến đây cũng chẳng dễ dàng. Chỉ một hãng hàng không duy nhất bay tới Lencois vài lần mỗi tuần từ Salvador - thành phố cách Rio de Janeiro hơn hai tiếng đồng hồ bay (và nếu đi bus thì cách Rio hơn cả một ngày đường).

Lencois nhỏ xíu, mọi người đều biết nhau. Bạn có thể dễ dàng đi từ nơi này đến nơi khác, trên những mặt đường rải sỏi và đá tảng mà ngày nay, dân Lencois vẫn thích cưỡi ngựa đi qua. Thành phố này từng là nơi trú ngụ của hàng nghìn người trong cơn sốt đào kim cương, bùng nổ vào năm 1844, khi người ta phát hiện ra những mỏ kim cương khổng lồ trong khu vực.

Giữa trưa tháng 12, các dãy nhà nhỏ với phong cách thực dân được sơn màu rực rỡ nằm trầm ngâm dưới nắng trời chói chang. Thỉnh thoảng, tôi còn tự hỏi thị trấn này có đang "sống" hay không, bởi dưới cái nóng 34 độ C, tất cả hàng quán đều đóng cửa đến tận chiều tối và mọi người trốn nóng trong nhà. Khi đêm đến, dưới ánh đèn vàng, cả thị trấn như tỉnh giấc với tiếng nhạc rộn ràng khắp nơi và miên man trong không khí tiệc tùng lễ hội.

Lencois là vậy. Ở đây không có gì là quá nghiêm trọng. Mọi thứ đều ngẫu nhiên xảy ra, tình cờ đến và mọi người đều ngụp lặn trong không khí lâng lâng tận hưởng. Một đêm nọ, đám nghệ sĩ chơi đàn ở Lencois bỗng dưng tụ họp lại, chẳng nhân một dịp gì đặc biệt. Họ ngồi thành vòng tròn trong quán, kẻ chơi guitar, người gõ trống, ai đó chơi organ và họ thay nhau hát những bài ca tình yêu tiếng Bồ Đào Nha nồng nàn, đắm say.

Trong một phút chốc, người này truyền tai người nọ, cả thị trấn bé xíu xiu như đổ hết về đây. Họ hát, họ uống, rồi họ hút và nhảy. Từ ông cụ da trắng tóc bạc hết mái đầu, đến cô phục vụ gợi cảm người đầy hình xăm, đôi vợ chồng trung niên dắt theo đứa cháu gái bé xíu, rồi anh chàng da màu rắn rỏi đứng nép bên cửa… tất cả cùng nhảy điệu Samba đầy nồng say, như thể chỉ có một đêm để nhảy.

Bước nhịp lên, bước nhịp xuống, lắc hông, đánh tay, mồ hôi len lén chảy ra theo từng bước nhảy cuồng nhiệt. Lạ lùng thay, cứ như thể tất cả mọi sức sống của thị trấn bé xinh Lencois đều dồn hết vào đây, đêm nay.

Sự quyến rũ của Lencois không chỉ đến từ thị trấn nhỏ xinh nằm giữa thung lũng, bao quanh bởi những rặng núi cao và rừng cây nhiệt đới xanh mướt, nơi đây còn là cửa ngõ vào Chapada Diamantina - một trong những công viên quốc gia gây kinh ngạc nhất Brazil.

"Chapada Diamantina" nghĩa là "Cao nguyên kim cương". Ngày nay, công viên không còn bị đào bới, huỷ hoại bởi cơn sốt kim cương nhiều thế kỷ về trước nữa. Thay vào đó, Chapada Diamantina như viên kim cương đắt giá trên bản đồ du lịch Brazil. Bạn sẽ sững sờ khi biết, công viên này rộng tới 1.520 cây số vuông, lớn hơn cả một số nước châu Âu.

Không quá lời khi người Brazil gọi Chapada Diamantina là "Thế giới bị mất". Công viên có hàng hà sa số thác nước tinh khiết nằm lẩn khuất trong rừng rậm đầy chim, những hồ nước xanh ngắt ẩn mình sâu trong các hang động mà bạn phải rạp người leo tới, cao nguyên xanh rợp màu với vô vàn tảng đá hình thù kỳ quái và cả khung cảnh hùng vĩ của các hẻm núi khi hoàng hôn xuống. Công viên này là thiên đường cho những người thích khám phá thiên nhiên và đi bộ dài ngày xuyên qua các thung lũng.

Poco Encantado là nơi yêu thích nhất của tôi ở Chapada Diamantina. Trong vòm hang tối đen mà tôi phải rạp người leo xuống, màu xanh của hồ nước ảo diệu đến không thực! Với ánh nắng toả xuống từ "khung cửa sổ" phía trên vòm hang, tôi thậm chí còn có thể nhìn xuyên qua làn nước trong vắt của hồ nước sâu gần 60 m này. Dù không tới đây vào thời điểm đẹp nhất là tháng 4 đến tháng 9, khi tia nắng Mặt Trời hắt như dải lụa vào trong hang, xuyên qua làn nước xanh, nhưng Poco Encantado với tôi vẫn rực rỡ đến không ngờ.

Tuy nhiên, tôi thích hơn cả là Polo Azul, hồ nước xanh tuyệt đẹp khác nằm gần Poco Encantado. Ở hồ này, bạn được phép bơi. Men theo con đường mòn dẫn xuống Polo Azul hệt như cuộc thám hiểm đi vào lòng đất và màu xanh dịu mát hiện ra sau miệng hố sụt khiến bất cứ ai cũng phải nao lòng. Nước hồ tinh khiết đến độ, dù là vào một ngày nhiều mây, bạn vẫn có thể nhìn xuyên qua và thấy cả đáy hồ.

Để bảo vệ màu xanh của hồ nước, trước khi xuống hang, vào hồ, tôi được yêu cầu phải tắm tráng cả đầu lẫn cơ thể để không một chất hoá học nào có thể làm ảnh hưởng đến khoáng chất tạo nên màu xanh của hồ. Tôi được cung cấp mặt nạ lặn và ống thở để bơi, nhưng cũng như mọi người, tôi phải mặc áo phao và không được phép lặn. Điều này còn là để bảo vệ Poco Azul như một nơi chứa hàng nghìn hoá thạch của hàng chục loài động vật khác nhau, rất nhiều trong số đó là các động vật đã tuyệt chủng.

Muốn biết Chapada Diamantina ngoạn mục như thế nào, bạn phải leo lên đỉnh núi bàn Morro do Pai Inacio. Đây là nơi có tầm nhìn ấn tượng nhất Chapada Diamantina với các thung lũng xanh trải ra mênh mông. Ngỡ ngàng trồi lên khỏi nền xanh ấy, là những ngọn núi với đỉnh bằng phẳng vẫn nhuộm ánh cam vàng mật ngọt mỗi khi Mặt Trời xuống. Đứng trên đỉnh núi lộng gió, bao quanh bởi xương rồng và lan dại mọc lên từ khe nứt, bạn sẽ khó mà quên được khung cảnh lộng lẫy của Chapada Diamantina vào giấc hoàng hôn.

Cuộc phiêu lưu thú vị nhất mỗi ngày ở cao nguyên kim cương là đi tìm các thác nước ẩn mình giữa hẻm núi, mãi trong rừng sâu. Moquisto, Poco do Diablo hay Fumaca là những thác nước thú vị nhất, bởi hành trình tìm ra chúng cũng "trèo đá, lội suối" trần ai.

Dù vậy, phần thưởng luôn xứng đáng công bỏ ra, vì những thác nước không chỉ ngoạn mục mà còn tinh khiết, mát rượi trong những ngày Chapada Diamantina nóng muốn oi đầu. Điều đặc biệt ở những thác này là mỗi hồ nước dưới chân thác có màu khác nhau. Khi thì đỏ gạch, lúc lại đen ngòm, tất cả là do các khoáng chất khác nhau tạo nên.

Rio de Janeiro hội hè miên man

Tôi đến Brazil không phải giữa lúc lễ hội carnival náo nhiệt, nhưng Rio de Janeiro thì luôn khiến bất cứ ai đến đây đều có thể cảm nhận được sức sống đang cuộn trào trong cơ thể họ.

Tôi thực sự thích Rio. Thành phố gì đâu mà vừa nhếch nhác vừa xinh đẹp, vừa duyên dáng vừa hào sảng. Thành phố mà một khi đã đến là chỉ muốn ăn chơi, yêu đương quên ngày mai mà thôi. Rio là kiểu thành phố mà góc đường nào cũng toát lên bầu không khí hội hè, say mê, thoải mái, dễ chịu.

Thành phố này có thể chìm trong mây và sương vào đầu ngày khi tôi ngắm nhìn từ đỉnh núi Tượng chúa Kito cứu thế, rồi thoắt cái đã nồng nàn màu hoàng hôn rực rỡ sau những rặng núi ken đầy nhà cửa, khi chiếc cáp treo chậm rãi đưa tôi lên đỉnh núi gió lồng lộng Sugar Loaf.

Thành phố này là nơi mà bãi biển, từ Copacobana đến Ipanema rồi đến Sao Condrado, lúc nào cũng đông đúc, la liệt toàn người là người nằm phơi nắng (vì dân Brazil cực kỳ thích màu da nâu gợi cảm). Thành phố này cũng là nơi ngập tràn đồ ăn ngon, cà phê thơm, âm nhạc rộn ràng trên phố và cả những cái liếc mắt đa tình chạm vào ai đó tình cờ ngang qua.

Đến Rio là mà không ăn chơi, không chơi bời thì uổng lắm! Nếu bạn trẻ trẻ, thích uống, nhảy và say, đêm đến nhớ ghé chơi Pedra Do Sal, mỗi thứ 2 đều sẽ có nhảy samba. Dù ngồi trong quán sang chảnh hoặc ngay quảng trường ngoài trời thì không khí cũng rất sôi động.

Rio là nơi tôi có thể cảm nhận được trong cái nắng oi nồng là hừng hực sức sống, trong những cái ôm hôn là rất nhiều chân tình, trong thân hình rắn chắc cuồn cuộn của anh chàng da nâu là rất nhiều gợi cảm, trong tiếng nhạc samba và cái lắc mông của cô gái Brazil nọ là rất nhiều nồng say.

Tôi đã đi lang thang khắp dọc dài thế giới hơn mười năm trời, nhưng có lẽ không có nơi nào khiến trái tim tôi rạo rực đến vậy, như khi máy bay đáp xuống một sân bay ở châu Mỹ Latin. Cảm giác giống kiểu người ta đi xa sắp được về nhà vậy. Như thể chắc nhiều kiếp trước, tôi, cũng với làn da nâu và kiểu sống hào sảng này, là một người Nam Mỹ sống dưới nắng trời nhiệt đới nóng cháy da giữa Rio.

Một số kinh nghiệm du lịch Brazil

- Visa du lịch Brazil giống visa Mỹ ở chỗ bạn sẽ phải điền hồ sơ và tải các giấy tờ online lên website của họ. Tuy nhiên, bạn không cần phải phỏng vấn mà sau đó chỉ cần gửi hoặc nộp trực tiếp các giấy tờ này (bản in hoặc photo, không cần công chứng) tại đại sứ quán Brazil ở Hà Nội và chờ xét duyệt. Khi nào đỗ visa, bạn có thể tới nhận trực tiếp hoặc nếu gửi qua đường bưu điện thì nhân viên sứ quán sẽ gửi ngược hộ chiếu đã dán visa trở lại địa chỉ của bạn, bạn trả phí nhận hồ sơ là xong.

- Có rất nhiều đường bay để đến Brazil. Thường 2 thành phố lớn có đường bay phổ biến nhất là đến Sao Paulo hoặc Rio De Janeiro. Muốn bay và transit không cần visa transit, từ Việt Nam bạn có thể bay với các hãng như Qatar Airways (transit ở Doha), Emirates (transit ở Dubai), Turkish Arilines (transit ở Istanbul)… Dĩ nhiên bay từ Việt Nam đến thẳng các thành phố trên thì giá vé có thể hơi cao so với việc bạn transit thêm một điểm nữa (ví dụ Bangkok hay Kuala Lumpur). Việc transit một hay hai điểm tuỳ thuộc vào túi tiền, thời gian và lựa chọn của bạn.

- Brazil là quốc gia vô cùng rộng lớn, việc di chuyển giữa các thành phố rất tiện lợi với xe bus và các hãng bay. Ai cũng biết giá vé máy bay ở Nam Mỹ nhìn chung là cao so với mặt bằng chung và cả chất lượng dịch vụ. Nhiều website không chấp nhận thẻ tín dụng của Việt Nam, bạn sẽ phải mua trực tiếp tại các phòng vé của hãng.

- Mạng lưới xe bus tại Brazil rất chuyên nghiệp, rộng khắp, dễ để di chuyển. Từ những tuyến đường đi vài tiếng đồng hồ đến hơn cả một ngày cũng có. Xe cũng có nhiều hạng ghế ngồi khác nhau, rất thoải mái. Nếu bạn chọn đi xe bus đêm ở Brazil thì luôn luôn phải chuẩn bị quần áo thật ấm, vì phần lớn hãng xe đều chạy máy lạnh với nhiệt độ rất thấp.

- Lượng khách nước ngoài đến Brazil mỗi năm khá khiêm tốn so với khách du lịch nội địa. Do đó, nếu bạn không nói tiếng Bồ Đào Nha hoặc Tây Ban Nha thì ngôn ngữ sẽ là rào cản. Dù vậy, bạn có thể sử dụng các phần mềm dịch thuật hoặc chủ động nhờ giúp từ người địa phương. Nhìn chung, người Brazil dễ mến, nồng nhiệt và sẵn lòng giúp đỡ.