|
|
Thanh protein đã không còn xa lạ gì với mọi người. Tuy nhiên, nhiều người lại chưa biết rằng thật sự loại thực phẩm này có lành mạnh như nhãn hàng quảng cáo? Ảnh: Eat This Not That. |
Theo The New York Times, 2 vận động viên chạy Brian và Jennifer Maxwell sống cùng nhau ở Vùng Vịnh. Vào cuối những năm 1980, họ đã trộn vitamin, cám yến mạch, sữa protein và siro ngô trong nhà bếp để tạo ra thanh năng lượng, một trong những thanh protein phiên bản hiện đại đầu tiên.
Giữa những năm 1990, thanh năng lượng trở thành một hiện tượng. Một nhà văn của tờ The New York Times đã gọi nó là “món ăn nhẹ có chỉ số octan cao dành cho trẻ mới lớn và những người thích tập thể dục”.
Thanh protein trở nên phổ biến
Ngày nay, các thanh protein có ở khắp mọi nơi, kể cả những người không hề có sở thích tập thể dục cũng đều biết tới loại thực phẩm này. Chúng thường được quảng cáo là món ăn nhẹ lành mạnh dành cho ai phải di chuyển nhiều hoặc chúng sẽ xuất hiện như một phần không thể thiếu của thói quen chăm sóc bản thân.
Các cửa hàng tạp hóa, trạm xăng, phòng tập thể dục và hiệu thuốc giờ đây bán đầy những thanh protein trong bao bì đầy màu sắc. Chúng được quảng cáo là thực phẩm cung cấp năng lượng tốt cho sức khỏe, mặc dù chúng có vị như bột bánh quy và bánh chanh.
 |
| Bạn có thể tìm thấy thanh protein ở bất cứ cửa hàng nào vì chúng được quảng cáo là thực phẩm tốt cho sức khỏe của mọi người. Ảnh: The Big Man's World. |
Theo trang phân tích tài chính MarketWatch, thị trường thanh protein toàn cầu đang phát triển nhanh chóng và dự kiến sẽ tăng lên hơn 2 tỷ USD vào cuối năm 2026.
Sự thật về lợi ích sức khỏe của thanh protein
Hannah Cutting-Jones, nhà sử học thực phẩm, giám đốc chương trình nghiên cứu thực phẩm tại Đại học Oregon, cho biết: “Chúng tôi đã hoàn toàn đi chệch hướng trong việc nghiên cứu protein trong những năm gần đây".
Các nhà sản xuất thanh protein sẽ khiến bạn tin rằng chúng có thể cải thiện sức khỏe và quá trình tập luyện. Trang web của Clif Bar cho thấy mọi người đang nâng tạ gang hoặc chạy đua dưới mưa sau khi sử dụng thanh protein; Gatorade thì mô tả thanh protein của mình là “được sản xuất một cách khoa học cho các vận động viên”. Những nhãn hàng khác xây dựng thương hiệu theo kiểu sử dụng hình ảnh và video về những người phụ nữ đang thư thái viết nhật ký, kèm theo các mẹo để ngăn ngừa tình trạng kiệt sức.
Tuy nhiên, bất chấp hàng loạt quảng cáo, các chuyên gia dinh dưỡng nói rằng các thanh protein không hoàn toàn tốt cho sức khỏe. Janet Chrzan, trợ lý giáo sư nhân chủng học dinh dưỡng tại Đại học Pennsylvania, cho biết: “Bạn có thể dễ dàng gắn mác "keto" hoặc "protein" trên một thanh kẹo rồi bán nó và mọi người thậm chí không thắc mắc về điều đó".
 |
| Dù được quảng cáo rầm rộ, sự thật là thanh protein không tốt cho sức khỏe như nhiều người nghĩ. Ảnh: gymviper. |
Protein là chất dinh dưỡng quan trọng
Anthony DiMarino, chuyên gia dinh dưỡng tại Khoa Dinh dưỡng Con người của Phòng khám Cleveland cho biết, việc cơ thể chúng ta cần protein để xây dựng, duy trì và sửa chữa cơ bắp là không cần bàn cãi.
Protein cũng tạo nên tóc, da, móng tay và các cơ quan của chúng ta. Các axit amin trong protein giúp bộ não hoạt động. Có lẽ vì thế mà protein trở thành một lĩnh vực độc lập trong thế giới chăm sóc sức khỏe.
Trong 40 năm qua, các chế độ ăn theo mốt như kiêng đường, chất béo và tinh bột đã trở nên lỗi thời. Tiến sĩ Chrzan nói nhiều chế độ ăn phổ biến, trong quá khứ và hiện tại, đều ưu tiên protein và cho rằng nó có liên quan tới việc giảm cân. Cô Chrzan nói: “Chúng ta coi trọng protein đến mức biến nó trở thành thứ trung tâm trên đĩa ăn".
Marion Nestle, giáo sư về dinh dưỡng, nghiên cứu thực phẩm và sức khỏe cộng đồng tại Đại học New York cho biết, theo bản năng, mọi người sẽ liên kết protein với thể lực tốt. Khi ăn các thanh protein, họ nghĩ mình đang làm điều gì đó tốt cho sức khỏe.
Tuy nhiên, Eric Rimm, giáo sư dịch tễ học và dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng Chan thuộc Đại học Harvard, nói bạn sẽ ít thấy ai cần nạp thêm protein. Hầu hết người ăn thịt nhận được lượng protein lớn hơn lượng protein được khuyến nghị hàng ngày rất nhiều (khoảng 0,4 gam cho mỗi 0.5 kilogam trọng lượng cơ thể). Những người không ăn thịt có thể nhận đủ protein từ các nguồn thực vật như đậu phụ, các loại hạt và các loại đậu.
Thanh protein có phải thực phẩm tốt?
Tiến sĩ Rimm cho biết protein có khả năng khiến bạn no hơn so với các loại carbs đơn giản. Lý do có thể là protein giúp cơ thể chúng ta giải phóng các hormone ngăn chặn cơn đói.
Nhưng nhiều thanh protein cũng chứa lượng lớn đường. Ví dụ, một thanh chocolate chip Clif Bar chứa 16 gam đường bổ sung, nhiều hơn lượng đường có trong kẹo Thin Mints. Một thanh protein Gatorade vị chocolate chip chứa 28 gam đường bổ sung, gấp đôi lượng đường trong một chiếc Dunkin’ Donuts chocolate.
Tiến sĩ Cutting-Jones chia sẻ: “Nhìn chung, thanh protein là thực phẩm qua nhiều quá trình chế biến. Chúng chứa lượng đường và muối cao".
 |
| Các chuyên gia cho biết thanh protein có cung cấp protein cho cơ thể nhưng nó cũng khiến chúng ta nạp nhiều đường bổ sung và muối. Ảnh: ambitious kitchen. |
Tiến sĩ Rimm đồng ý: "Nhiều thanh protein thực sự chỉ là “những thanh kẹo có nhiều protein hơn”.
Ông DiMarino cho biết các thanh protein có thể phù hợp với những người cần tăng lượng protein nạp vào, ví dụ: một người ăn chay trường không nhận đủ protein từ chế độ ăn uống hoặc một người vừa kết thúc tập luyện cường độ cao.
Nhưng đối với một người bình thường, việc thêm protein vào chế độ ăn uống, đặc biệt là khi bạn vốn đã ăn nhiều đường, sẽ không giúp bạn khỏe mạnh hơn.
Stephanie Urrutia, giám đốc hiệu suất dinh dưỡng tại Khoa Điền kinh Liên trường tại Đại học California, Los Angeles, Mỹ, nói: “Đó là một món ăn nhẹ khi bạn đang trong tình trạng khó khăn như khi bạn đang leo núi hoặc khi bạn không thể ăn đầy đủ. Nhưng thanh protein không thể nào thay thế cho một bữa ăn".
Một số thanh protein còn tệ hại hơn
Không phải tất cả thanh protein đều có thành phần và hàm lượng dinh dưỡng giống nhau. Nếu bạn muốn mua một thanh protein, hãy chú ý đến thông tin dinh dưỡng ở bao bì.
Tiến sĩ Nestle khuyên bạn hãy chọn những loại có thành phần mà bạn nhận ra. Cô ấy nói: “Nếu thành phần chủ yếu là các loại hạt và trái cây, bạn cũng có thể mua thanh protein đó".
Ông DiMarino nói nếu bạn đang ăn thanh protein như một bữa ăn nhẹ hoặc thực phẩm bổ sung sau khi tập luyện, hãy nhắm đến loại có khoảng 200 calo/khẩu phần và chứa ít hơn 5 gam chất béo và 5 gam đường bổ sung. Lượng protein của các thanh là khác nhau nhưng ông DiMarino khuyên bạn mua loại có 15-20 gam protein/khẩu phần.
Tiến sĩ Rimm gợi ý bạn cũng có thể cân nhắc lựa chọn một món ăn nhẹ khác vừa tiện lợi vừa bổ dưỡng, chẳng hạn nho, chuối, táo hoặc sữa chua với quả mọng, để thay thế thanh protein. Tiến sĩ Nestle đề xuất một số loại hạt và ông DiMarino khuyến nghị mọi người ăn cá ngừ hoặc trứng luộc chín vì chúng giàu protein nhưng không phải thực phẩm qua chế biến.
 |
| Các chuyên gia khuyên bạn sử dụng các thực phẩm giàu protein tự nhiên như hạt, cá hồi, trứng thay cho thanh protein. Ảnh: Shutterstock. |
Bạn cũng không cần phải quá căng thẳng về liệu mình có đáp ứng hay vượt quá mức protein hàng ngày hay không. Tiến sĩ Cutting-Jones nói: "Mọi người hãy cứ thoải mái về lượng protein nạp vào đi".
Mục Sức khỏe giới thiệu cuốn Ăn gì không chết. Cuốn sách là một khảo cứu của bác sĩ Michael Greger sau khi ông xem xét tỉ mỉ 15 nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chết trẻ ở Mỹ để giải thích tại sao can thiệp dinh dưỡng và lối sống có thể giúp ta khỏe mạnh hơn, ví dụ như mối liên hệ giữa thịt gà và ung thư tuyến tụy, hoặc bệnh tiểu đường và đậu.
