Các quan chức Mỹ cho biết Tổng thống Donald Trump chỉ đạo xây dựng kế hoạch ngân sách cho năm tài chính tới, chú trọng tăng mạnh ngân sách quốc phòng và cắt giảm ở những cơ quan nội địa. Đây là hành động nhằm cụ thể hóa cam kết trước đây của ông Trump trong suốt quá trình tranh cử.
Nhiều tiền hơn có an toàn hơn?
Ngày 27/2, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh mà có thể kéo theo việc tăng ngân sách quốc phòng, dù Lầu Năm Góc không hoàn toàn giải thích đầy đủ về các khoản chi phí và chưa bao giờ chịu sự kiểm toán độc lập.
Nhưng quyết định cuối cùng sẽ thuộc về Quốc hội Mỹ. Sau nhiều thập kỷ quản lý tài chính gây nhiều tranh cãi, Quốc hội cần có trách nhiệm thực hiện quyền giám sát bằng cách yêu cầu kiểm toán đầy đủ về hoạt động tài chính của Lầu Năm Góc, trước khi xem xét việc tăng ngân sách.
 |
| Tiêm kích tiến công kết hợp JSF F-35, chương trình phát triển vũ khí "nhiều tiền, lắm tiếng" của Lầu Năm Góc. Ảnh: Hải quân Mỹ |
Đánh giá về đề xuất tăng ngân sách quốc phòng của Tổng thống Trump, cựu Thượng nghị sĩ John Tierney, hiện là giám đốc điều hành Trung tâm Kiểm soát và Không phổ biến vũ khí có trụ sở tại Washington D.C., cho rằng người nộp thuế Mỹ đưa tiền cho Lầu Năm Góc mà không biết chính xác họ làm gì với nó.
Trong khi đó, hàng tỷ USD bị lãng phí mỗi năm mà không làm cho người dân Mỹ an toàn hơn. Có vẻ như Washington đang tâm niệm rằng “nhiều tiền hơn sẽ đảm bảo an toàn hơn”. Trong khi đó, đáng lý ra phải là “chi tiêu thông minh hơn để có an ninh tốt hơn”.
Tăng ngân sách cho Lầu Năm Góc mà không có trách nhiệm với nguồn vốn sẽ làm giảm hiệu quả chi tiêu của chính phủ mà không cải thiện được an ninh quốc gia.
Nhiều chương trình lãng phí
Tổng thống Trump đã lên tiếng chỉ trích chương trình tiêm kích tiến công kết hợp JSF F-35, ước tính chương trình đã vượt ngân sách 160 tỷ USD và chậm tiến độ 5 năm.
Sau chỉ trích của ông Trump, tập đoàn Lockheed Martin, nhà sản xuất F-35 đã cam kết giảm 700 triệu USD đối với kế hoạch mua F-35 mới nhất. Tuy nhiên, các chuyên gia tài chính cho rằng khoản giảm của Lockheed Martin chỉ chiếm 0,07% trong số tiền 1.000 tỷ USD chi phí dự kiến cho suốt thời gian sử dụng của máy bay.
Ngoài ra, một ví dụ điển hình khác về sự lãng phí là chương trình tàu chiến ven biển (LCS). Chương trình trị giá 29 tỷ USD nhiều lần bị cản trở bởi những thiếu sót lớn trong quá trình phát triển. LCS cũng chậm tiến độ, không thực sự sẵn sàng chiến đấu và đang đối mặt với sự hoài nghi của 2 đảng.
 |
| Chương trình tàu chiến ven biển LCS bị chỉ trích lãng phí, trong khi năng lực chiến đấu kém. Ảnh: CNN |
Các chương trình và quản lý yếu kém của Lầu Năm Góc mới chỉ là phần nổi của “tảng băng trôi” về tài chính vô trách nhiệm. Lầu Năm Góc duy trì ngân sách lớn nhất trong các cơ quan hành chính liên bang nhưng chưa bao giờ chịu sự kiểm toán độc lập.
Vấn đề quản lý ngân sách của Lầu Năm Góc đang trở nên rất nghiêm trọng. Văn phòng Tổng thanh tra của Lầu Năm Góc đổ lỗi cho Lục quân cân bằng sổ sách sai để điều chỉnh 6,5 tỷ USD chi phí bất hợp pháp trong năm 2015.
Trong tháng 12/2016, Washington Post cho hay Lầu Năm Góc đã cố tình giấu báo cáo của Hội đồng Kinh doanh Quốc phòng (nhóm tư vấn độc lập cho Lầu Năm Góc) kêu gọi tiết kiệm 125 tỷ USD trong 5 năm mà không cần phải sa thải bất kỳ nhân viên nào.
Ông Tierney cho rằng quản lý tài chính tốt sẽ ngăn chặn việc mua hàng cho đến khi quá trình phát triển hoàn tất và các vũ khí chứng minh có thể thành công trong môi trường chiến đấu thực tế. Ông Tierney nhấn mạnh, quản lý tài chính của Lầu Năm Góc là không hiệu quả, thiếu trách nhiệm và sẽ không bao giờ được chấp nhận trong phòng họp của một công ty.
Việc Tổng thống Trump chỉ trích các chương trình lãng phí của Lầu Năm Góc là một bước đi tích cực. Tuy nhiên, việc ông Trump đề xuất tăng ngân sách quốc phòng mà không đi kèm với điều kiện tiên quyết chỉ làm tăng nợ liên bang mà không cải thiện được an ninh quốc gia.
Cựu thượng nghị sĩ kết luận rằng cho đến khi Lầu Năm Góc chứng minh được họ có trách nhiệm với người nộp thuế, đề xuất tăng ngân sách quốc phòng cần được ngăn chặn bởi Quốc hội.
