Tối 16/12, Công an TP.HCM đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam đối với ông Tất Thành Cang (nguyên Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM), để điều tra hành vi vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí, xảy ra tại Công ty cổ phần phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco).
Công ty Sadeco là một thành viên của Công ty TNHH MTV phát triển công nghiệp Tân Thuận (IPC).
Liên tục chấp thuận tăng tỷ lệ góp vốn Nhà nước
Sau kết luận thanh tra vào tháng 5/2019 về sai phạm của ông Tất Thành Cang liên quan vụ bán 9 triệu cổ phiếu Sadeco, tháng 9/2019, Thanh tra TP.HCM tiếp tục công bố kết luận về sai phạm của ông Tất Thành Cang ở IPC.
Trong đó, Thanh tra TP.HCM xác định việc cổ phần hóa tại Công ty TNHH MTV phát triển khu công nghiệp Sài Gòn (IPD - 100% vốn Nhà nước thuộc sở hữu của IPC) có nhiều sai phạm.
Đáng chú ý, trong quá trình xây dựng phương án cổ phần hóa doanh nghiệp và xây dựng tiêu chí nhà đầu tư chiến lược, ông Tất Thành Cang, khi đó giữ chức Phó chủ tịch UBND TP, đã có ý kiến chấp thuận trái quy định.
Năm 2012, Thủ tướng phê duyệt phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước ở TP.HCM, trong đó IPD thực hiện cổ phần hóa, Nhà nước nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ.
Ngày 15/6/2016, tổng giám đốc IPD đề xuất 2 phương án tỷ lệ vốn Nhà nước sau cổ phần hóa là 49% và 36% theo chỉ đạo của Thủ tướng. Nhưng 3 tháng sau, ông Tề Trí Dũng, Tổng giám đốc IPC, lại đề xuất UBND TP tỷ lệ góp vốn của Nhà nước tại IPD sau cổ phần hóa tăng lên 65%.
 |
| Trụ sở Công ty cổ phần tiếp vận Đông Sài Gòn. Ảnh: IPC. |
“Việc tăng tỷ lệ vốn điều lệ để IPC có quyền chi phối các quyết định về chiến lược phát triển, kế hoạch kinh doanh”, lãnh đạo IPC lý giải. Đề xuất này sau đó được ông Tất Thành Cang chấp thuận.
Đến cuối tháng 11/2015, IPC tiếp tục có văn bản đề xuất nâng tỷ lệ vốn góp Nhà nước tạm thời lên 75% và được UBND TP chấp thuận.
Theo kết luận thanh tra, Phó chủ tịch UBND TP chấp thuận tỷ lệ vốn Nhà nước nắm giữ tạm thời tại IPD là 65%, sau đó tăng lên 75% là không đúng với ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng và quyết định của UBND TP.
Dấu hiệu sai phạm gây thiệt hại vốn Nhà nước
Để tìm nhà đầu tư chiến lược khi cổ phần hóa IPD, tháng 5/2015, tổ giúp việc đưa ra 7 tiêu chí và nhận được sự thống nhất của ban chỉ đạo cổ phần hóa doanh nghiệp. Tuy nhiên, đến ngày 15/9/2015, IPC chỉ đề xuất UBND TP 6 tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược sau khi gộp tiêu chí 3 và 4 thành một tiêu chí.
Đồng thời, IPC bổ sung thêm tiêu chí: “Cam kết cùng IPC - là công ty mẹ của IPD phát triển chuỗi dịch vụ cảng - logistic trong toàn hệ thống IPC, bao gồm khu cảng IPD Cát Lái, khu cảng container Trung tâm Sài Gòn và dự án cảng hạ lưu Hiệp Phước do IPC làm chủ đầu tư”.
Chỉ 2 ngày sau, Phó chủ tịch UBND TP Tất Thành Cang ký duyệt chấp thuận bộ tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược do lãnh đạo IPC đề xuất.
 |
| Ông Tất Thành Cang có nhiều sai phạm đang được làm rõ. Ảnh: N.A. |
Thanh tra TP xác định việc IPC bổ sung thêm tiêu chí khi trình UBND TP là thực hiện chưa đúng trình tự theo quy định tại điểm b, khoản 3, Điều 6, Nghị định 59 năm 2011 của Chính phủ và quy trình cổ phần hóa của thành phố.
“Trách nhiệm chính thuộc về Tổng giám đốc IPC Tề Trí Dũng và Phó chủ tịch UBND TP”, kết luận thanh tra nêu.
Liên quan đến việc cổ phần hóa IPD, Thanh tra TP kiến nghị Chủ tịch UBND TP.HCM giao Ban Đổi mới Quản lý doanh nghiệp kiểm tra việc xác định 75% tỷ lệ vốn góp Nhà nước khi cổ phần hóa doanh nghiệp được ông Tất Thành Cang chấp thuận, trong trường hợp không đúng thì đề xuất biện pháp xử lý.
Đáng chú ý, cơ quan thanh tra kiến nghị thành phố giao Thanh tra TP phối hợp với Công an TP.HCM chuyển hồ sơ, tài liệu sang cơ quan cảnh sát điều tra để điều tra và xử lý theo quy định đối với các vụ việc có dấu hiệu sai phạm gây bất lợi và thiệt hại cho vốn Nhà nước do IPC làm đại diện chủ sở hữu, có dấu hiệu tội Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản Nhà nước, cơ quan tổ chức, doanh nghiệp.
Mất quyền kiểm soát cảng Cát Lái
Sau cổ phần hóa, IPD đổi tên thành Công ty cổ phần tiếp vận Đông Sài Gòn (ESL) với vốn điều lệ 652 tỷ đồng, trong đó vốn Nhà nước là 489 tỷ đồng (chiếm 75% vốn điều lệ).
Theo kế hoạch sau cổ phần hóa, ESL sẽ đầu tư xây dựng, khai thác cảng Cát Lái. Thế nhưng, công ty này lại ký hợp đồng góp vốn thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần Cát Lái - Đông Sài Gòn, trong đó ESL chỉ góp 20% vốn điều lệ của pháp nhân mới.
Với tỷ lệ vốn góp ít ỏi, ESL không còn quyền chi phối, quyết định việc kinh doanh, khai thác cảng như mục tiêu cổ phần hóa ban đầu.
 |
| Cảnh sát tống đạt quyết định khởi tố bị can và lệnh bắt ông Tất Thành Cang tối 16/12. Ảnh: Công an cung cấp. |
Thêm vào đó, dự án Cảng khu công nghiệp Cát Lái thực hiện chậm so với dự kiến. Dù được chấp thuận đầu tư từ năm 2002, đến nay dự án mới hoàn tất công tác bồi thường giải phóng mặt bằng. ESL đang làm việc với UBND quận 2 để xác nhận, bổ sung hồ sơ thực hiện nghĩa vụ tài chính và ký hợp đồng thuê đất.
Thanh tra nhận định ESL không đủ nguồn lực, khả năng và kinh nghiệm tự thực hiện để đảm bảo khai thác cảng biển hiệu quả nên phải liên kết, hợp tác với nhiều đối tác khác.
Sau cổ phần hóa, ESL đã thực hiện không đúng phương án cổ phần hóa được duyệt, có dấu hiệu cố ý làm trái pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước.
