Theo trang tin Bloomberg, một tháng trước, Sam Bankman-Fried là người đàn ông 30 tuổi sở hữu sàn giao dịch tiền mã hóa FTX, công ty đầu tư Alameda Research và 15,6 tỷ USD - ước mơ cả đời của rất nhiều người.
Chỉ trong vòng 4 năm, Bankman-Fried đã trở thành một trong những tên tuổi lớn nhất của lĩnh vực tiền kỹ thuật số và thậm chí còn có kế hoạch lấn sân sang lĩnh vực tài chính chính thống.
Thế nhưng giờ đây, tất cả những gì Bankman-Fried có trong tay là khoảng 100.000 USD và danh xưng "cựu CEO FTX" - một công ty đã tuyên bố phá sản vào tháng trước.
 |
| Sam Bankman-Fried đã từng có tất cả nhưng cũng lại mất tất cả. Ảnh: Jeenah Moon. |
Xây dựng "đế chế trên cát"
Sam Bankman-Fried sinh năm 1992 tại California (Mỹ) và có cha mẹ là giáo sư luật tại Đại học Stanford. Sau này, Bankman-Fried học vật lý tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT).
Sau khi tốt nghiệp, anh làm việc cho công ty thương mại toàn cầu Jane Street - một nơi nổi tiếng với nghệ thuật kinh doanh chênh lệch giá - một hình thức trong đó các nhà giao dịch mua tài sản với giá thấp ở một thị trường và bán nó với giá cao hơn ở một thị trường khác.
Vào năm 2017, khi thị trường tiền mã hóa bắt đầu bùng nổ, Bankman-Fried nhận thấy rằng có một số đồng tiền được bán với giá cao hơn trên một vài sàn giao dịch so với những đồng khác. Vì vậy, anh nảy ra ý tưởng sử dụng kỹ năng kinh doanh chênh lệch giá của mình để khai thác các khoản lợi nhuận này. Đến tháng 10/2017, Bankman-Fried thành lập công ty giao dịch tiền số của riêng mình - Alameda Research.
Alameda nhanh chóng thành công và Bankman-Fried trở nên nổi tiếng nhờ những làn sóng mà anh tạo ra trong ngành công nghiệp tiền số. Và khi kiếm được nhiều tiền từ các giao dịch, tham vọng của Bankman-Fried cũng tăng lên. Anh bắt đầu có những ý tưởng về việc xây dựng một giải pháp thay thế cho các sàn giao dịch khác.
Đó là lý do FTX ra đời và nhanh chóng gặt hái được thành công vì những tính năng mà nó cung cấp. Theo Bloomberg, chỉ riêng trong năm 2021, Bankman-Fried đã thu về khoản lãi 350 triệu USD từ FTX và 1 tỷ USD khác từ Alameda.
Đến đầu năm nay, FTX và các hoạt động tại Mỹ của công ty này được định giá khoảng 40 tỷ USD. Vào thời kỳ đỉnh cao, Bankman-Fried sở hữu khối tài sản trị giá 26 tỷ USD và là tỷ phú giàu nhất dưới 30 tuổi trong lĩnh vực tiền số.
Những sai phạm khiến FTX sụp đổ
Những gì Bankman-Fried làm được cho thấy khó ai có thể ngăn cản anh tiếp tục thành công. Thế nhưng đầu tháng 11 vừa qua, CoinDesk đã tiết lộ một bảng cân đối kế toán bị rò rỉ, thể hiện rằng Alameda Research đang trong giai đoạn không ổn định về tài chính.
Báo cáo cho biết hầu hết tài sản của Alameda được gắn với token nội bộ của FTX là FTT. Do đó, các nhà giao dịch bắt đầu lo lắng về sự sụt giảm giá trị đột ngột của token này.
Changpeng Zhao, người điều hành sàn tiền số Binance - đối thủ của FTX, đã thông báo ngay sau đó rằng Binance sẽ bán số FTT mà họ nắm giữ. Cùng lúc đó, các nhà đầu tư bắt đầu đổ xô đi rút tiền khỏi nền tảng FTX. Bankman-Fried không còn lựa chọn nào khác ngoài việc cầu cứu Binance.
Tuy nhiên, hai bên đã không đạt được thỏa thuận. Theo Bloomberg, tài sản của Bankman-Fried đã giảm tới 94% xuống còn khoảng 1 tỷ USD. Hai ngày sau, anh tuyên bố từ chức CEO của FTX. Đồng thời, FTX, Alameda Research và 130 công ty liên quan khác đã đệ đơn xin phá sản ngay lập tức.
Theo ông John Ray - CEO mới của FTX - Bankman-Fried đã thất bại hoàn toàn trong việc nắm bắt và giải quyết lỗ hổng hàng tỷ USD trong bảng cân đối kế toán của Alameda Research và FTX. Ước tính thiệt hại của các nhà đầu tư lên tới 8 tỷ USD hoặc có thể hơn nữa, và ông Ray cũng phải mất một thời gian mới có thể khám phá ra sự thật này do hệ thống kế toán sai lầm của Bankman-Fried.
Bên cạnh đó, thông tin về các khoản chi tiêu lên tới hàng chục triệu USD tại Bahamas của Bankman-Fried cũng vừa được tiết lộ. Cựu CEO 30 tuổi đã mua một căn penthouse trị giá 40 triệu USD với 3 mặt nhìn ra biển, cùng một mảnh đất trị giá 60 triệu USD - nơi anh ta gọi là trụ sở tương lai của FTX nhưng chưa bao giờ bắt đầu xây dựng. Một trong những chi nhánh tại Mỹ của FTX cũng mua một số bất động sản trị giá gần 300 triệu USD ở Bahamas mà chưa biết để làm gì.
Ngoài ra, vẫn còn rất nhiều sai phạm khác như các khoản tiền bí mật được chuyển cho Alameda, kiểm toán không minh bạch thông qua một công ty không có thật hay tự "đúc" thêm FTT khi chưa đến hạn.
Độc giả Zing có thể tìm đọc thêm các cuốn sách hay về kinh tế tại Tủ sách kiến thức kinh tế. Các cuốn sách cung cấp cho độc giả nhiều kiến thức về kinh tế vĩ mô, chứng khoán, bất động sản, lạm phát, các cuộc suy thoái từng xảy ra, kinh nghiệm quản lý chi tiêu...
