Đây là một cấp cứu hàng đầu vì gây ra suy thai cấp do cuống rốn bị chèn ép giữa ngôi và thành chậu hông hoặc do khi bị sa ra ngoài âm đạo, việc cung cấp máu của dây rốn cho thai bị đình trệ do co thắt của các mạch máu dây rốn. Nếu không lấy thai ra ngay thì có khả năng thai bị chết trong vòng 30 phút. Cứ 300 trẻ chào đời có 1 ca mắc sa dây rốn. Bài viết sau đây nhằm cung cấp kiến thức về tai biến này để bạn đọc hiểu và biết cách xử trí khi cần thiết.
Nguyên nhân dẫn tới sa dây rốn
Về phía mẹ: Những người đẻ nhiều lần nên ngôi thai bình chỉnh không tốt gây các ngôi bất thường; khung chậu hẹp, méo; có khối u tiền đạo.
Về phía phần phụ của thai: Đa ối làm ối căng quá mức, có thể vỡ đột ngột kéo dây rốn sa theo; dây rốn dài bất thường; rau bám thấp...
Sa dây rốn và nguy cơ chết thai
Sa dây rốn gây suy thai cấp do cuống rốn bị chèn ép giữa ngôi và thành chậu hông hoặc do bị sa ra ngoài âm đạo.
Trong quá trình chuyển dạ, ta có thể nhìn thấy dây rau sa ra ngoài âm hộ, thăm âm đạo thấy dây rốn nằm cuộn trong âm đạo; hoặc thăm âm đạo thấy dây rốn ở cổ tử cung bên cạnh ngôi qua màng ối chưa bị vỡ (sa dây rốn bên ngôi trong bọc ối) hoặc dây rốn ở trước ngôi trong bọc ối chưa bị vỡ (sa dây rốn trước ngôi trong bọc ối). Cổ tử cung thường chưa mở hết.
Biến chứng cuối thai kỳ
Sa dây rốn là biến chứng thường xảy ra vào giai đoạn cuối của thai kỳ (thai khoảng hơn 38 tuần). Hiện tượng này dễ gây suy thai cấp khi mẹ chuyển dạ. Nếu lấy thai ra chậm, bé dễ suy hô hấp, tử vong hoặc nếu sống sót bé dễ mắc tổn thương não do thiếu ôxy. Vì thế, khi phát hiện sản phụ mắc sa dây rốn, cần được cấp cứu kịp thời trong vòng 30 phút thì may ra mới cứu được trẻ.
Sản phụ cần làm gì?
Khi bị sa dây rốn, sản phụ có thể cảm thấy dây rốn trong vùng kín. Khi cảm thấy sự bất thường, bạn cần gọi xe cấp cứu ngay lập tức và thông báo về tình trạng khẩn cấp mắc sa dây rốn của bạn. Không cố gắng đẩy dây rốn trở lại, tránh ăn uống trước khi sinh vì xác suất bạn sinh mổ để đảm bảo an toàn cho mẹ và con rất cao.
Trong khi chờ xe cấp cứu đến, để giảm rủi ro cho việc dây rốn bị chèn ép quá nhiều, bác sĩ khuyên bạn nên duy trì ở tư thế úp mặt xuống sàn nhà với đầu gối quỳ gập, khuỷu tay và bàn tay úp sát sàn nhà.
Có thể ngăn ngừa được không?
Chẳng có biện pháp cụ thể nào để ngăn ngừa hiện tượng sa dây rốn. Tuy nhiên, nếu bạn nằm trong nhóm nguy cơ cao mắc sa dây rốn như đã nêu ở trên, sau tuần thứ 38 của thai kỳ bạn nên thường xuyên đến bệnh viện khám hoặc lưu trú lại viện để được xử trí kịp thời khi có chuyển dạ.
Bác sĩ có thể phát hiện yếu tố nguy cơ để cảnh báo cũng như tư vấn chọn nơi đẻ an toàn (có điều kiện mổ đẻ).
Về phía cán bộ y tế, khi phát hiện sa dây rốn cần khẩn trương gọi điện xin tuyến trên hỗ trợ, đồng thời xử trí nhanh cho sản phụ như tiêm giảm co, bọc dây rốn bằng huyết thanh ấm, hướng dẫn tư thế sản phụ nằm mông cao, không được rặn,... Đồng thời, tư vấn cặn kẽ cho thai phụ và gia đình tình huống xấu có thể xảy ra để cùng bình tĩnh, hạn chế mức thấp nhất về rủi ro.
