Thể loại: Hoạt hình, phiêu lưu
Đạo diễn: Carlos López Estrada, Don Hall
Diễn viên: Kelly Marie Tran, Awkwafina, Daniel Dae Kim, Gemma Chan
Đánh giá: 7/10
Tiếp nối Moana, Raya and the Last Dragon là bộ phim hoạt hình tiếp theo của Disney đưa một nàng công chúa thuộc nền văn hóa thiểu số lên màn ảnh rộng. Lần này, chất liệu được lựa chọn là khu vực Đông Nam Á, với chủ đề hòa hợp dân tộc.
Câu chuyện đoàn kết thì sống, chia rẽ thì chết
Raya and the Last Dragon bắt đầu bằng một truyền thuyết cổ xưa. Thời ấy, con người và loài rồng còn chung sống. Cuộc sống của người và rồng lúc này bị đe dọa bởi Druun - thực thể hắc ám có khả năng biến bất cứ thứ gì chúng chạm vào thành đá.
 |
| Poster chính thức của phim. |
Để chống lại Druun, trong trận chiến cuối cùng, loài rồng đã hy sinh thân mình, tạo ra một viên ngọc thần trước khi bị biến thành đá. Con rồng thần cuối cùng, Sisu (Awkwafina), đã mang viên ngọc đến với thế giới, kịp thời cứu lấy nhân loại.
Chiến tranh qua đi, ngỡ rằng từ đây Kumandra, quốc gia thịnh vượng gắn liền với con dòng sông mang hình dáng rồng thần, sẽ phồn thịnh mãi mãi về sau. Nhưng viên ngọc rồng thần để lại đã trở thành cái cớ để cư dân vùng đất này nghi kị, đem lòng thù hằn lẫn nhau. Kumandra thống nhất đã tan rã, bị chia thành năm bộ tộc tương ứng với các bộ phận trên cơ thể rồng: răng, chân, xương, trái tim và đuôi.
Trong đó, Long Tâm, vùng đất cất giữ viên ngọc, là nơi trù phú hơn cả. Raya (Kelly Marie Tran) là công chúa Long Tâm. Từ tấm bé, cô đã được cha, thủ lĩnh Benja (Daniel Dae Kim), nuôi dạy để trở thành người bảo vệ viên ngọc. Không những vậy, ông còn muốn con gái kế thừa lý tưởng thống nhất Kumandra bằng biện pháp hòa bình mình hằng theo đuổi.
Tuy nhiên, trong buổi tiệc kết tình hữu hảo có sự tham gia của đại diện các bộ tộc, Raya và cha đã rơi vào bẫy của tộc Long Nha. Hậu quả, viên ngọc thần bị vỡ thành năm mảnh. Bốn trong số đó đã bị người của các bộ tộc còn lại mang đi mất.
 |
| Raya được cha truyền cho tư tưởng thống nhất Kumandra bằng biện pháp hòa bình. |
Không còn bị viên ngọc trấn giữ, Druun quay lại, bắt đầu cuộc đi săn con người. Benja bị hóa đá. Còn Raya lên đường tìm kiếm rồng thần Sisu để tìm cách sửa viên ngọc, đẩy lùi Druun và cứu sống cha.
Dấu ấn văn hóa Đông Nam Á
Đặc trưng văn hóa Đông Nam Á được thể hiện rõ nét trong Raya and the Last Dragon từ cảnh mở đầu phim, khi phần tóm tắt diễn biến trận chiến giữa loài rồng và Druun 500 năm trước được thể hiện bằng cách mô phỏng các con rối bóng. Rối bóng là loại hình biểu diễn phổ biến tại khu vực Thái Lan, Indonesia và Malaysia.
Dù khó để tách bạch, và dán nhãn phân biệt từng hình ảnh xuất hiện trong Raya and the Last Dragon đến từ quốc gia nào, khán giả Việt Nam nói riêng, và Đông Nam Á nói chung, chắc chắn vẫn nhận ra hình ảnh quê hương mình trên màn ảnh. Yếu tố văn hóa bản địa Đông Nam Á được phản chiếu trong các công trình kiến trúc, thiết kế trang phục, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, nếp sống gắn liền với sông nước, nền ẩm thực đa dạng...
Trong cảnh đầu phim, bữa tiệc do Benja tổ chức có những món như cơm trắng, lẩu Thái... và nhiều loại trái cây nhiệt đới khác. Tiếp đến, trong các cảnh chiến đấu của Raya, thế tấn công cô sử dụng được tổng hợp từ nhiều môn võ khác nhau bắt nguồn từ Đông Nam Á như Muay Thái, Arnis (võ gậy Philippines), Lethwei (quyền anh Myanmar) và Vovinam.
Cuộc đối đầu giữa các nàng công chúa
Những năm trở lại đây, tình cảm đôi lứa cũng như các hoàng tử không còn là lựa chọn ưa thích của các công chúa. Trên màn ảnh, bạn đồng hành của Raya gồm đoàn người cùng chí hướng đến những bộ tộc lân cận. Phim cũng đặt nàng vào thế đối đầu với Namaari (Gemma Chan), công chúa của tộc Long Nha, người bạn và cũng là kẻ thù đầu tiên của Raya.
 |
| Giữa Raya và Namaari là mối quan hệ bạn, thù phức tạp. |
Raya lớn lên thiếu vắng tình thương của mẹ và thấm nhuần tư tưởng thế giới đại đồng. Cô có tinh thần trách nhiệm, thân thiện, hào hiệp - những đức tính học được từ cha. Nhưng cũng giống ông, cô đã nếm trải những cay đắng, bẽ bàng khi lựa chọn sai chỗ để đặt niềm tin. Vấp ngã đầu đời ấy khiến Raya thay đổi, trở thành kẻ nghi ngờ mọi thứ xung quanh mình
Ở chiều ngược lại, Namaari lớn lên thiếu cha và tính cách được bồi đắp bởi sự hiếu chiến của mẹ. Namaari là kiểu người trung thành và nguyên tắc. Ưu tiên hàng đầu của Namaari là người dân của mình. Chính vì thế, cô trở thành quân cờ trong tay mẹ mình.
Vẻ bề ngoài, Namaari và Raya như thể thuộc về hai thế giới, một tà ác một thiện lương, một gây ra đổ vỡ một tìm cách hàn gắn… nhưng sâu bên trong, hai cô gái là một. Sâu thẳm bên trong, họ đều khao khát sự giao lưu, kết nối trên nền tảng hòa bình, phồn vinh.
Trong quá khứ, từng có một khoảnh khắc Raya và Namaari là mối liên kết đầu tiên giữa Long Tâm và Long Nha. Còn trong hiện tại, tồn vong của năm bộ tộc đều đặt cả lên vai hai cô gái. Nhưng Raya chưa thể tha thứ cho sự trở mặt của Namaari, cũng như cô không muốn tự tha thứ cho sự bất cẩn của bản thân. Còn Namaari, cô gái cả đời sống dưới sự sắp xếp của người mẹ chuyên quyền vẫn chưa nhận ra mình có quyền lựa chọn.
Raya and the Last Dragon tiếp tục hòa chung mạch tư tưởng nữ quyền từ chùm phim hoạt hình trước đó của Disney như Frozen hay Moana. Nó xây dựng lên các nhân vật nữ tự lực, tự cường. Họ cùng lúc có cả sự khỏe mạnh về thể chất lẫn sáng suốt về tinh thần.
Điểm đến chuyến phiêu lưu trên màn ảnh của Raya và Namaari không chỉ là thống nhất Kumandra mà còn là một cuộc sống mới. Trong đó, các cô gái được sống là chính mình, được quyền tự quyết các vấn đề trọng đại trong đời, được quyền phạm sai lầm và xứng đáng nhận sự tha thứ…
Những điểm yếu trong nội dung
Dàn nhân vật, và cốt truyện Raya and the Last Dragon có nhiều tương đồng với kịch bản phim hoạt hình về Moana - cô công chúa đến từ vùng biển Thái Bình Dương.
Trong bộ phim cùng tên ra mắt năm 2016, Moana được đại dương lựa chọn là kẻ thực hiện sứ mệnh trả lại thánh tích cho nữ thần Fe Titi để cứu người dân trên hòn đảo của mình. Còn Raya có sứ mệnh tìm rồng thần, sửa chữa viên ngọc quý và đẩy lùi loài Druun.
Raya tìm thấy rồng thần Sisu còn Moana có á thần Maui. Cả hai hiện thân của thế lực siêu nhiên đi theo trợ giúp họ đều là những vị thần lắm tài nhiều tật. Bên cạnh vai trò bạn đồng hành, các vị thần này còn đóng vai trò người phản biện, biến mọi khẳng định của các cô công chúa thành câu hỏi nghi vấn.
 |
| Sisu đã thay đổi nhân sinh quan của Raya. |
Trên phim, khán giả đôi khi quên mất ngoài Long Tâm và Long Nha, vùng Kumandra xưa còn tới ba bộ tộc khác. Thêm vào đó, việc Raya luôn nhắc đến họ bằng cách liệt kê thói tật - như tự cô lập, gian manh, hai mặt, tham lam - khiến góc nhìn của người dẫn chuyện trở nên thiếu khách quan.
Mặt khác, Long Tâm là tộc thịnh vượng nhất sau khi Kumandra tan rã. Nhưng đây cũng là bộ tộc thiếu cảnh giác hơn cả với những hiểm nguy đến từ bên ngoài. Không chỉ canh gác lỏng lẻo viên ngọc thần bảo vệ cả thế giới, quân đội của Long Tâm còn để thủ lĩnh của họ bị bốn tộc khác vây hãm.
Xảy ra bi kịch mất ngọc, nên trách lòng tham của con người, hay trách chính tộc trưởng tộc Long Tâm và những người dân của bộ tộc này đã quá ngây thơ?
Chuyến hành trình của Raya đưa khán giả đặt chân đến năm vùng đất với năm miền khí hậu, nền văn hóa cũng như phong tục tập quán khác nhau mang dấu ấn Đông Nam Á. Đây là sự bổ sung thú vị cho sự đa dạng văn hóa trong thế giới trong phim hoạt hình Disney.
