PHÚ QUỐC VỚI HÌNH HÀI THÀNH PHỐ ĐẢO ĐẦU TIÊN

Phú Quốc với gần 200.000 dân trở thành thành phố đảo đầu tiên của Việt Nam. Nơi đây đang vươn mình trở thành trung tâm du lịch đẳng cấp quốc tế.

Ở tuổi 50, anh Nguyễn Xuân Kế, người đàn ông với làn da sạm đen vì nắng gió, đôi tay chai sạn, cơ thể vạm vỡ sau hơn 30 năm gắn với nghề biển tại đảo ngọc Phú Quốc, đổi nghề. Từng là chủ tàu với hàng chục lao động, lăn lộn qua không biết bao nhiêu trận bão, anh Kế không thể tin rằng có một ngày mình sẽ chuyển qua làm lái xe.

Anh kể lại lúc tuổi đôi mươi, khi đi nghĩa vụ quân sự về, bản thân chẳng có nhiều lựa chọn ở Phú Quốc. Khi đó, kinh tế của đảo chủ yếu là nghề biển, trồng trọt, chăn nuôi. Nam giới thường chọn nghề biển bởi yêu cầu sức khỏe. Cứ vậy, anh Kế theo nghề biển tưởng chừng như gắn cả nghiệp vào.

Bước ngoặt đến Phú Quốc và cũng là đến với anh Kế khởi động cách đây gần 10 năm, khi "đảo ngọc" được đầu tư mạnh mẽ về hạ tầng. Theo đó, một số nhà đầu tư lớn bắt đầu đổ tiền phát triển các dự án du lịch, nghỉ dưỡng, bất động sản trị giá hàng nghìn tỷ tại đây. Chỉ sau chưa đầy 10 năm, Phú Quốc đã thu hút số vốn khổng lồ gần 17 tỷ USD, và là hòn đảo có nhiều người sinh sống nhất Việt Nam với gần 200.000 người.

Cũng bởi vậy, nhiều người dân Phú Quốc có cơ hội đổi đời như anh Kế. Anh Kế bán thuyền đi biển, dùng số tiền đó mua 2 mảnh đất. Đất tăng giá nhanh theo sự phát triển, anh bán đi để mua ôtô chạy du lịch. Du lịch cũng là định hướng phát triển của Phú Quốc với mục tiêu trở thành điểm đến đẳng cấp quốc tế.

Phú Quốc mới được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý trở thành thành phố đảo đầu tiên của Việt Nam. Việc nâng cấp đơn vị hành chính giúp Phú Quốc có nhiều cơ hội, dư địa để phát triển hơn nữa, tận dụng hết tiềm năng thế mạnh của mình, vươn lên trên bản đồ du lịch thế giới.

Đảo ngọc

"Đảo ngọc" là danh từ mà nhiều người dùng để nói đến Phú Quốc, xuất phát điểm từ việc nơi đây có sản vật ngọc trai đẹp có tiếng. Từ lâu, không chỉ ngọc trai, Phú Quốc còn nổi tiếng với nước mắm, những bãi biển đẹp, khí hậu ấm áp quanh năm.

Phú Quốc được nhiều người ví như một "viên ngọc" thô chưa được khai thác, với những tiềm năng hiếm có về tự nhiên, khí hậu, vị trí địa lý.

Diện tích của đảo là gần 600 km2 với 150 km đường bờ biển. Trong vùng biển Phú Quốc còn có 22 đảo lớn nhỏ, sở hữu nhiều bãi tắm đẹp như Bãi Trường, Bãi Khem, Gành Dầu, Bãi Sao, Cửa Cạn, Hàm Ninh... Trên đảo còn có 7.000 ha rừng, trong đó phần lớn là rừng nguyên sinh.

Năm 2006, Khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới, trong đó phần lớn diện tích nằm ở Phú Quốc và các vùng lân cận.

Về khí hậu, Phú Quốc ấm áp quanh năm, mùa mưa không kéo dài. Đặc biệt, vùng biển này rất ít xảy ra bão, thuận lợi phát triển du lịch. Phú Quốc nằm ở một trong những ngư trường lớn nhất Việt Nam là vịnh Thái Lan, thuận lợi phát triển đánh bắt, chế biến, thủy hải sản.

Về vị trí, Phú Quốc gần như nằm ở trung tâm của Đông Nam Á, với khoảng cách đến các trung tâm lớn như Singapore, Bangkok, Manila, Hà Nội, Đài Loan, Hong Kong, Jakarta chỉ khoảng 1-3 giờ bay.

Phú Quốc từng được khai phá từ thời các chúa Nguyễn nên vẫn còn những di tích lịch sử và văn hóa lâu đời. Tại đây còn có nhà tù Phú Quốc từng được người Pháp xây dựng. Đây là một trong những di tích lịch sử quan trọng trên cả nước.

Tờ CNN từng bình chọn Phú Quốc là 1 trong 19 điểm đến tốt nhất châu Á năm 2019. Chính trang này cũng bình chọn nơi đây là 1 trong 5 địa điểm du lịch đáng đến một lần trong đời ở châu Á Thái Bình Dương trong mùa thu. Danh sách này có Thành Đô (Trung Quốc), Fukuoka (Nhật Bản), đảo Jeju (Hàn Quốc), Phú Quốc (Việt Nam) và Perth (Australia).

Tờ Telegraph của Anh từng có một bài viết chi tiết nêu 10 lý do "hớp hồn" du khách khi đến Phú Quốc. Trang này miêu tả Phú Quốc như "đảo thiên đường" với quần thể 28 hòn đảo lớn nhỏ, hệ sinh thái đa dạng, bãi biển xanh đầy nắng, ẩm thực biển hấp dẫn, con người thân thiện… mang tính độc đáo hiếm có.

Tuy vậy, đến đầu những năm 2010, vẻ đẹp của Phú Quốc mới chỉ dừng lại ở tiềm năng khi cơ sở hạ tầng gần như chưa phát triển. Để đến được Phú Quốc có 2 cách là đường thủy và đường hàng không. Với đường hàng không, chỉ những máy bay cỡ nhỏ mới có thể hạ cánh được đến sân bay Phú Quốc cũ nằm ở thị trấn Dương Đông.

Về đường biển, muốn đến Phú Quốc phải đi tàu từ Rạch Giá, Kiên Giang mất 4-5 tiếng. Thậm chí nếu thời tiết xấu thì việc tiếp cận với đất liền khó khăn hơn, mất nhiều thời gian hơn.

Trong khi đó, Phú Quốc chưa có điện lưới như ngày nay. Để cấp điện, công ty điện lực phải dùng các tổ máy chạy dầu diesel. Tuy nhiên, giá dầu cao, khả năng cung cấp điện hạn chế, chi phí sửa chữa, bảo trì lớn… nên giá bán điện khi đó lên trên 5.000 đồng/kWh cho điện sinh hoạt và 8.000 đồng/kWh cho điện dịch vụ. Trong khi đó, đường dây thường xuyên quá tải, mất điện xảy ra liên tục.

Khó khăn về hạ tầng điện gần như kìm hãm sự phát triển của địa phương, các ngành kinh tế, đặc biệt là dịch vụ lịch gặp rất nhiều khó khăn để phát triển.

Hạ tầng giao thông và cảng biển cũng gần như chưa phát triển tại Phú Quốc. Trên đảo chỉ có một số tuyến đường trục chính rộng 2 làn xe.

Chủ tịch HĐND tỉnh Kiên Giang, nguyên là Bí thư Phú Quốc, Mai Văn Huỳnh nhớ lại cảnh nhiều du khách đến Phú Quốc những năm 2000 vẫn phải đi qua các con đường đất, thậm chí là không có đường để đến một số bãi tắm nằm ở xa. Cảng biển nhỏ chỉ đón được những tàu khách và tàu hàng trọng tải thấp.

Khó khăn về hạ tầng, kết nối khiến giá dịch vụ du lịch tại Phú Quốc rất đắt đỏ, không phù hợp với số đông người dân. Trong khi đó, đi lại khó khăn cũng khiến đảo dù có nhiều tiềm năng, vẻ đẹp hiếm có nhưng lại không thể khai thác du lịch.

Cơ cấu kinh tế của Phú Quốc đầu những năm 2000 chủ yếu phụ thuộc vào đánh bắt thủy sản, trồng trọt và lâm nghiệp. Thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 30 triệu đồng/năm. Cũng giống như anh Kế, hàng nghìn người dân Phú Quốc phải sống dựa vào nghề biển.

Những dự án bước ngoặt

Nhận ra điểm nghẽn của Phú Quốc chính là hạ tầng, Chính phủ đã khởi động một loạt dự án mang tính bước ngoặt cho hòn đảo này.

Đầu tiên là dự án xây mới Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc được khởi công năm 2008 và khánh thành năm 2012 với tổng mức đầu tư 3.000 tỷ đồng. Để nâng cao năng lực vận tải hàng không, Phú Quốc đã không cải tạo sân bay cũ ở Dương Đông mà xây mới hoàn toàn ở vị trí trung tâm đảo.

Sân bay mới có đường băng hạ cất cánh dài 3.000 m, rộng 75 m, có thể tiếp nhận máy bay Boeing 747 hoặc tương đương. Các hạng mục quan trọng khác như đài kiểm soát không lưu, nhà ga hành khách, phòng chờ… được thiết kế hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế.

Với sân bay mới, Phú Quốc có thể đón các chuyến bay với tần suất lớn, thậm chí là các chuyến bay quốc tế. Nhiều đường bay thẳng từ các nước châu Á, châu Âu đã đưa khách du lịch đến thẳng Phú Quốc mà không cần trung chuyển qua bất kỳ sân bay nào khác.

Bước ngoặt thứ hai là dự án cấp điện lưới cho Phú Quốc bằng đường cáp ngầm 110 kV xuyên biển Hà Tiên - Phú Quốc. Công trình được đầu tư 2.300 tỷ và là dự án cáp điện ngầm xuyên biển dài nhất Đông Nam Á, chiều dài 57 km.

Có điện chính là bước khởi đầu giúp Phú Quốc phát triển cả kinh tế và xã hội, là nền tảng thu hút những dự án đầu tư lớn.

Sau sân bay và điện, Phú Quốc cũng "lột xác" bằng các dự án đường bộ nội đảo và cảng tàu khách quốc tế. Đường bộ được Phú Quốc đầu tư theo cả trục dọc và trục ngang.

Về trục dọc, một tuyến đường được đầu tư nâng cấp xây dựng từ thị trấn Dương Đông tới Gành Dầu kết nối với phía bắc đảo. Từ sân bay quốc tế Phú Quốc cũng xây dựng một tuyến đường 6 làn xe đi dọc theo Bãi Trường nối tới Thị trấn An Thới. Bên cạnh đó, tỉnh lộ 46, 47 à 48 cũng được nâng cấp để phù hợp với nhu cầu phát triển.

Về trục ngang, đường Dương Đông - Bãi Sao, đường nối Dương Đông với cảng Bãi Vòng cũng được đầu tư xây dựng. Những tuyến đường này giúp kết nối mọi địa danh của Phú Quốc với nhau, thuận lợi phát triển kinh tế.

Một cảng hành khách quốc tế Phú Quốc cũng được xây dựng với mục đích tiếp nhận tàu khách quốc tế trọng tải đến 225.000GT, sức chở 5.000-6.000 hành khách. Cầu tàu dài 400 m, trong đó cầu chính dài 240 m, rộng 19 m cho phép tàu cập bến cả hai bên. Một cầu dẫn dài 1.020 m được xây dựng từ bờ ra cầu tàu để đưa hành khách vào đảo.

Công trình được đầu tư 1.600 tỷ đồng với kỳ vọng giúp Phú Quốc có thể đón được những du thuyền hàng đầu thế giới, không kém các địa danh du lịch nổi tiếng.

Đánh thức bằng những dự án nghìn tỷ

Hạ tầng phát triển giúp Phú Quốc thu hút các dự án lớn để đánh thức các tiềm năng. Tính đến nay đã có hơn 300 dự án đầu tư được cấp phép, với diện tích đất 10.585 ha. Tổng vốn đầu tư đổ vào Phú Quốc đã đạt gần 400.000 tỷ đồng. Riêng về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Phú Quốc cũng thu hút hơn 30 dự án, số vốn trên 300 triệu USD.

Tại Phú Quốc đã có các doanh nghiệp lớn như Vingroup, Sun Group, BIM Group, CEO Group, MIK... Những bãi biển đẹp của Phú Quốc giờ đây đã xuất hiện nhiều thương hiệu du lịch đẳng cấp quốc tế như Marriott, Intercontinental, Hyatt, Movenpick, Novotel... Số lượng phòng khách sạn tại Phú Quốc đã đạt 22.000 phòng.

Theo thống kê của Tổng cục Du lịch, khách đến Phú Quốc liên tục tăng 20-30% mỗi năm trong những năm gần đây. Năm 2019, Phú Quốc đón gần 6 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế gần 1 triệu lượt.

Anh Nguyễn Xuân Kế cũng như hàng nghìn người khác chuyển hướng việc làm, thay vì chỉ có rất ít lựa chọn như trước kia. Có người làm kế toán, người làm nhân viên tại các khu nghỉ dưỡng, có người là hướng dẫn viên du lịch, lái xe, người là nhân viên sở thú... "Những công việc mà trước kia chúng tôi đi biển không bao giờ nghĩ đến", anh Kế chia sẻ.

Mới đây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ra Nghị quyết thành lập thành phố Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang. Nhiều người đánh giá "đảo ngọc" đang chuẩn bị khoác một tấm áo mới, xứng tầm với trung tâm du lịch hàng đầu Việt Nam.

Hai phường thuộc thành phố Phú Quốc được thành lập là Dương Đông và An Thới. Như vậy, Phú Quốc có 9 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 2 phường An Thới, Dương Đông và 7 xã: Bãi Thơm, Cửa Cạn, Cửa Dương, Dương Tơ, Gành Dầu, Hàm Ninh, Thổ Châu.

Nói với Zing, Chủ tịch TP Phú Quốc Huỳnh Quang Hưng cho biết việc nâng từ huyện lên cấp đô thị thành phố, có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển du lịch và đô thị Phú Quốc trong thời gian tới. Tuy vậy, ông cho rằng có rất nhiều thách thức với Phú Quốc, đó là vấn đề môi trường, an ninh trật tự, quản lý quy hoạch, đất đai, nhân sự… Trong đó, ông nhấn mạnh vấn đề môi trường phải thật sự đảm bảo, đặc biệt là vấn đề xử lý rác thải và nước thải.

Chủ tịch TP Phú Quốc cũng cho biết sẽ triển khai mật độ xây dựng ở Phú Quốc rất thấp. Theo đó, mật độ mức cao nhất là ở các khu quy hoạch và chức năng cũng chỉ 20-22%, còn lại là bố trí cây xanh, cảnh quan và đất công cộng.

Ông nhấn mạnh biển, hành lang biển là nơi công cộng để khách du lịch và tất cả người dân đều có thể được hưởng thụ. Bãi biển phục vụ chung cho mọi người. Đó cũng là quan điểm phát triển Phú Quốc, phải xanh - sạch - đẹp và an toàn, hạn chế thấp nhất bê tông hoá.

"Tôi mong muốn sự chung tay, chung lòng của các nhà đầu tư, của người dân, của chính quyền để xây dựng một thành phố biển đảo vừa phát triển vừa xanh sạch đẹp. Mong muốn Phú Quốc sẽ có sức cạnh tranh ngang hàng với các điểm đến du lịch trong khu vực, góp phần vào sự phát triển chung của cả nước", ông Hưng chia sẻ.