S
áng 6/6, sau phần trả lới chất vấn của Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu trước Quốc hội.
Phó thủ tướng nói kỳ họp Quốc hội nào giáo dục cũng nhận nhiều ý kiến đóng góp của đại biểu, cho thấy sự quan tâm của toàn xã hội đối với ngành.
Loại bỏ giáo viên bạo hành trẻ khỏi ngành giáo dục
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nêu vấn đề phổ cập giáo dục mầm non và hiện tượng giáo viên bạo hành trẻ gây bức xúc thời gian qua, trong đó, có nguyên nhân chất lượng đào tạo giáo viên cần được nâng cao hơn. Hiện, 60% giáo viên ở bậc này có trình độ từ cao đẳng trở lên, trên 30% là trình độ trung cấp.
Ngoài ra, trách nhiệm kiểm tra, cho phép mở trường, nhóm lớp của chính quyền địa phương cũng được xem xét.
Theo đánh giá của Phó thủ tướng, độ bao phủ mầm non, nhất là nhà trẻ còn thấp, 27,7%. Điều khẩn thiết bây giờ là phải phát triển nhanh cơ sở, các trường, chưa có trường thì ưu tiên cụm lớp độc lập nhưng phải đủ điều kiện, đặc biệt ở các khu công nghiệp.
Qua khảo sát, công nhân có thu nhập thấp, một trường mầm non công lập thu học phí trung bình 900.000 đến 1,1 triệu đồng. Cơ sở tư thục lấy nhà riêng để mở lớp sẽ có giá cao hơn một chút. Những cơ sở phải đầu tư ban đầu buộc phải lấy học phí cao, gây khó khăn cho công nhân.
Vì vậy, ngoài trường công lập, rất cần mô hình Nhà nước hỗ trợ một phần địa điểm để mở trường tư, giảm học phí.
Phó thủ tướng nhấn mạnh cần cương quyết đưa mọi trường hợp giáo viên bạo hành trẻ, học sinh ở các cấp học khác ra khỏi ngành giáo dục. Điều này sẽ gây khó khăn cho đời sống cá nhân và gia đình họ, nhưng không thể vì thế mà để lại, gây ảnh hưởng ngành giáo dục.
 |
| Phó thủ tướng Vũ Đức Đam. Ảnh: Quân Minh. |
200.000 người thất nghiệp: Chú trọng định hướng nghề
Về câu chuyện 200.000 người có trình độ đại học thất nghiệp, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho hay Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã giải thích. Đó là những người không có việc làm phù hợp, không tìm được việc làm mới có trình độ đại học, chiếm trên 4%.
Ở các quốc gia khác, con số này trung bình là 7%. Con số, tỷ lệ nhất định khi học mà không có việc làm là bình thường trên thế giới. Điều này cũng góp phần thúc đẩy cạnh tranh và sự vươn lên của các cơ sở giáo dục.
Để khắc phục tình trạng trên, theo Phó thủ tướng, công tác hướng nghiệp phải được đẩy mạnh ngay từ cấp THCS.
"Chúng ta không nên lo sau khi tốt nghiệp THCS các em chưa đủ kiến thức để học nghề vì các em vẫn được dạy văn hóa, kiến thức theo cách của người làm nghề. Ở các nước trên thế giới cũng thực hiện điều này, sau khi tốt nghiệp THCS, học sinh rẽ hướng học nghề hoặc phổ thông; tốt nghiệp phố thông sẽ tiếp tục học nghề hoặc vào đại học theo hướng hàn lâm, nghiên cứu", ông Vũ Đức Đam nói.
Ngoài ra, việc nâng cao chất lượng đại học cần chú trọng tự chủ đại học và tăng cường kiểm định, xếp hạng đại học.
Nhóm ngành nghề có tỷ lệ thất nghiệp cao
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết năm 2017, Bộ GD&ĐT khảo sát các trường có đầu vào 27 điểm. Sau 12 tháng ra trường, 96% học sinh có việc làm.
Nhóm trường đầu vào 24-27 điểm, tỷ lệ này là 92%. Nhóm trường từ 20-24 điểm có tỷ lệ 84%. Nhóm trường từ 15,5 đến 20 điểm là 89%. Nhìn chung, học sinh có việc làm xấp xỉ 90%. Tuy nhiên, cũng theo khảo sát, 19% sinh viên tốt nghiệp đại học làm công việc không xứng đáng.
Phó thủ tướng lưu ý hai nhóm ngành có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất là: Đào tạo khoa học giáo dục, giáo viên và Dịch vụ, chiếm 19%. Đứng thứ hai là ngành Môi trường và Pháp luật với 17%, nhóm Văn hóa - Thể thao 16%.
Bốn nhóm ngành trên đều có điểm đầu vào từ 20-24 điểm. Thí sinh dự thi THPT quốc gia năm nay cần lưu ý điều này.
Tự chủ giáo dục đại học
Về chất lượng đào tạo phổ thông, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng ngành giáo dục khiêm tốn tự nhận xếp hạng dưới 50 nhưng thật ra nhiều tổ chức đánh giá cao, ở vị trí 20-30 như PISA (Chương trình Đánh giá Học sinh Quốc tế - PV).
Nói về kỳ thi THPT quốc gia, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhắc lại chuyện một đại biểu ví chuyển đổi hình thức thi từ tự luận sang trắc nghiệm ở một số môn với học sinh như là việc “xức dầu vào người gây ho”.
Tuy nhiên, kết quả cho thấy kỳ thi đổi mới thi trong 3 năm qua cơ bản tốt, ổn định, chỉ chú trọng cải tiến khâu ra đề và chỉnh sửa kỹ thuật.
Giáo dục đại học không xuất sắc, xếp ở vị trí 80. Đáng lưu ý, từ 3 năm trở lại đây, ngành giáo dục quyết tâm tự chủ và đổi mới, đặt mục tiêu từ năm nay trở đi, cứ ba năm có ít nhất một trường nằm trong top 1.000 trường trên thế giới.
Các chỉ số nghiên cứu tốt lên nhiều so với nước ta. Một giáo viên châu Á trong giai đoạn 2011-2015 trung bình công bố 4,5 bài trên trên các tạp chí Scopus, thì ở Việt Nam được 0,14 bài, bằng 1/32 so với trung bình giảng viên châu Á.
Danh sách 10 trường có nhiều công bố nghiên cứu khoa học trên các tạp chí ISI bao gồm: Viện Hàn lâm Khoa học Hàn lâm Công nghệ, ĐH Tôn Đức Thắng, ĐH Quốc gia TP.HCM, ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Duy Tân.
Lộ trình đổi mới
Trình bày vấn đề cuối cùng, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nêu lại câu hỏi hóc búa của đại biểu: “Lộ trình của Nghị quyết 29 đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục sẽ kéo dài bao nhiêu năm? Có tiếp tục đổi mới hay không? Hiện nay đứng ở đâu?”.
Ông Đam nói, có 8 hạng mục trong nhiệm vụ của Nghị quyết 29 là đổi mới: Hệ thống, khung trình độ, chương trình và sách giáo khoa, phương pháp giảng dạy gắn với giáo viên, kiểm định đánh giá và thi cử, cơ sở vật chất, quản lý nhà nước, quản trị cơ sở giáo dục.
Mức độ đánh giá đổi mới đến đâu trước hết phải sửa luật pháp, sau đó là chương trình đề án và nhiều công việc cụ thể.
Đến giờ này, việc đổi mới đã đạt được một số yêu cầu: Ban hành khung hệ thống, khung trình độ, đang xây dựng chương trình - sách giáo khoa, đổi mới một bước công tác kiểm định, tự chủ đại học và tới đây sắp sửa luật.
Yêu cầu khi sửa đổi luật là khắc phục điểm yếu nhồi nhét kiến thức, không khuyến khích sáng tạo cá nhân của học sinh và giáo viên; hệ thống học không liên thông học suốt đời; cơ sở giáo dục nặng chỉ đạo hành chính, mệnh lệnh, thiếu quyền của tập thể học sinh, giáo viên và cộng đồng.
