|
|
Nhờ thuật toán mới, các nhà khoa học đã phát hiện ra 8 tín hiệu ngoài Trái Đất mang dấu ấn công nghệ. Ảnh: Midjourney. |
Nhóm nghiên cứu, dẫn đầu bởi các chuyên gia từ Đại học Toronto đã sử dụng một thuật toán mới để sắp xếp dữ liệu từ kính viễn vọng, nhằm phân biệt giữa tín hiệu ngoài Trái Đất và tín hiệu nhân tạo.
Điều này đã cho phép họ nhanh chóng sắp xếp thông tin thông qua một quá trình học máy. Các tác giả của nghiên cứu cho rằng trí tuệ nhân tạo sẽ giúp tăng khả năng tìm kiếm tín hiệu từ các nền văn minh khác.
Phát hiện 8 tín hiệu ngoài Trái Đất
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Astronomy, các nhà khoa học đã phát hiện ra 8 tín hiệu ngoài Trái Đất dường như mang dấu ấn của công nghệ.
Tuy không tuyên bố thực sự tìm thấy bằng chứng về người ngoài hành tinh, các tác giả nghiên cứu nói rằng sử dụng trí tuệ nhân tạo là một cách đầy hứa hẹn để tìm kiếm trí thông minh ngoài hành tinh.
Theo nghiên cứu, họ đã phân tích 150 terabyte dữ liệu từ Kính thiên văn Green Bank ở Tây Virginia, đến từ 820 ngôi sao gần Trái Đất. Sau đó, họ phát hiện ra 8 tín hiệu bị bỏ qua trước đây từ 5 ngôi sao nằm cách Địa Cầu 30-90 năm ánh sáng.
 |
| Kính thiên văn Green Bank ở Tây Virginia. Ảnh: NRAO. |
Các nhà khoa học của Breakthrough Listen - một dự án để tìm kiếm trí thông minh ngoài Trái Đất, cho biết những tín hiệu này có hai đặc điểm chung với những tín hiệu có thể được tạo ra bởi người ngoài hành tinh có trí thông minh.
"Đầu tiên, chúng hiện diện khi chúng ta nhìn vào ngôi sao và vắng mặt khi chúng ta nhìn đi chỗ khác. Thứ hai, các tín hiệu thay đổi tần số theo thời gian theo cách khiến chúng xuất hiện ở xa kính viễn vọng”, Steve Croft, nhà khoa học của dự án Breakthrough Listen, cho biết.
Tuy nhiên, có thể những tính năng này có thể phát sinh một cách tình cờ. Và trước khi đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về sự sống ngoài hành tinh xa xôi, các nhà nghiên cứu sẽ cần phải quan sát lặp đi lặp lại các tín hiệu tương tự.
“Tôi rất ấn tượng bởi độ hiệu quả của cách tiếp cận này trong việc tìm kiếm trí thông minh ngoài hành tinh. Với sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo, tôi tin rằng chúng ta có thể tìm kiếm tín hiệu từ các nền văn minh khác dễ dàng hơn", Cherry Ng, đồng tác giả nghiên cứu, đồng thời là nhà thiên văn học tại Đại học Toronto, nhận xét.
Sứ mệnh tìm kiếm trí thông minh ngoài Trái Đất (SETI) đã diễn ra từ những năm 1960 và tập trung vào việc phát hiện các tín hiệu do công nghệ tạo ra từ các nền văn minh tiên tiến ngoài Địa Cầu.
Các nhà thiên văn học đã và đang sử dụng những kính viễn vọng vô tuyến để quét hàng nghìn ngôi sao và hàng trăm thiên hà với hy vọng khám phá ra các dấu hiệu công nghệ này.
Dù được đặt tại những khu vực ít bị công nghệ can thiệp, hoạt động tìm kiếm trí thông minh ngoài Trái Đất vẫn gặp phải những thách thức lớn do sự can thiệp của con người.
Peter Ma, một sinh viên đại học đồng thời là nhà nghiên cứu tại Đại học Toronto, giải thích rằng "có rất nhiều tín hiệu can thiệp trong quá trình quan sát”.
Phát hiện tín hiệu ngoài Trái Đất bằng AI
Để phân biệt các tín hiệu ngoài Trái Đất với sóng vô tuyến do con người tạo ra, nhóm đã đào tạo các công cụ máy học của họ thông qua mô phỏng cả hai loại tín hiệu. Họ đã thử nghiệm nhiều thuật toán khác nhau, đánh giá độ chính xác của chúng, rồi cuối cùng chọn một thuật toán mạnh mẽ do Peter Ma tạo ra.
Đầu tiên, các nhà nghiên cứu thiết kế thuật toán để phân biệt sự khác biệt giữa tín hiệu do con người tạo ra từ sóng vô tuyến bắt nguồn từ Trái Đất và tín hiệu vô tuyến đến từ nơi khác.
Thuật toán của Ma, là sự kết hợp của hai kỹ thuật học máy là có giám sát và không giám sát. Sự kết hợp này cho phép thuật toán khái quát hóa thông tin, dẫn đến kết quả tốt hơn trong việc tìm kiếm các tín hiệu ngoài Trái Đất.
 |
| Peter Ma, người tạo ra thuật toán giúp đẩy nhanh quá trình phát hiện tín hiệu ngoài Trái Đất. Ảnh: Adar Kahiri. |
Ông Peter Ma tiết lộ rằng ý tưởng về thuật toán này chỉ bắt đầu từ một dự án ở trường trung học và không được các giáo viên của ông thực sự đánh giá cao.
Dù vậy, tiến sĩ Ng cho biết những ý tưởng mới rất quan trọng trong một lĩnh vực như SETI. “Bằng cách dò tất cả dữ liệu bằng một kỹ thuật mới, chúng tôi có thể khám phá ra những tín hiệu thú vị”
Nhóm nghiên cứu hy vọng sẽ áp dụng thuật toán của họ cho dữ liệu từ các kính viễn vọng vô tuyến mạnh hơn, chẳng hạn như MeerKAT ở Nam Phi.
“Với kỹ thuật mới của chúng tôi, kết hợp với thế hệ kính viễn vọng tiếp theo, chúng tôi hy vọng rằng công nghệ máy học có thể đưa chúng ta từ tìm kiếm hàng trăm ngôi sao đến hàng triệu ngôi sao”, ông Ma nhận định.
Những câu hỏi lớn - Vũ trụ
Sách đề cập đến những vấn đề cơ bản trong khoa học tự nhiên, dưới hình thức thảo luận 20 câu hỏi về thiên văn và vũ trụ như: Vũ trụ là gì? Vũ trụ rộng lớn thế nào? Vì sao các hành tinh luôn bay theo quỹ đạo?...
