Phát giấy khen cho cả lớp là phản giáo dục

Bức ảnh “cậu bé không được nhận giấy khen” khiến tôi nghĩ mãi. Tôi gửi bức ảnh này trong nhóm giáo viên với lời bình: “Mình hay khen học sinh kịp thời, đúng lúc để khuyến khích các con. Nhưng khen như bức ảnh này thì phản cảm quá”.

Cả lớp giơ giấy khen chụp ảnh không phải để tuyên dương, mà đang phô trương, trình bày, sắp đặt, có thể là theo ý muốn của cô giáo.

Bức ảnh ai cũng được giấy khen, trừ một bạn trong lớp, đang được chia sẻ trên mạng với nhiều bình luận trái chiều. Ông Thái Văn Tài - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ GD&ĐT - cho rằng nếu bức ảnh này có thật, giáo viên đã làm sai quy định.

Giấy khen trở thành đại trà

Thời của chúng tôi, giấy khen hiếm lắm. Khoảng hơn 10 năm trở lại đây, giấy khen dần bị giảm giá trị thực của nó. Ngay cả những học sinh nhận được giấy khen cũng không bất ngờ hay vui mừng nữa, vì gần như đã biết trước trong quá trình học.

Những lời khen kịp thời mỗi ngày có ý nghĩa thiết thực hơn nhiều so với tờ giấy khen tổng kết mỗi kỳ hay năm học mà đa số học sinh trong lớp đều có. Giấy khen không còn là món quà bất ngờ với trẻ.

Có người ví “giấy khen bây giờ như tờ rơi quảng cáo” khiến tôi chạnh lòng, nhưng không thể nói thế là sai. Giấy khen có giá trị riêng của nó nhưng khi trở thành “đại trà”, sẽ không còn ý nghĩa trong việc khuyến khích hay tạo động lực cho trẻ học tập, rèn luyện.

Nhiều học sinh tiểu học còn “quên” mang giấy khen về hoặc vô tình đánh rơi ở đâu đó sau lễ bế giảng. Giấy khen trở nên phổ biến đến mức có phụ huynh thắc mắc trên mạng xã hội: “Con tôi viết không nên câu mà cũng được nhận giấy khen?”.

Giả sử là mẹ của cậu bé không nhận được giấy khen trong bức ảnh đang được chia sẻ trên mạng, tôi sẽ đau đớn vì con mình trở nên “nổi tiếng” bất đắc dĩ. Cô giáo (nếu đúng là người chụp và đăng bức ảnh) đã vô tình, hồn nhiên bạo lực tinh thần đứa trẻ.

Thật xót xa khi thấy con mình trở nên lạc lõng giữa “rừng” giấy khen của cả lớp. Hình ảnh đó cho thấy sự phản cảm, phản giáo dục, thể hiện tinh thần phô trương, chuộng hình thức.

Trẻ cần được khích lệ nhưng không phải bằng những tờ giấy khen được phát đại trà, chạy theo thành tích. Ảnh: Như Ý.

Khen trẻ bằng nhiều hình thức

Nhiều năm đi dạy, tôi luôn đưa ra lời khen kịp thời, đúng cho học trò. Tôi cho rằng lời khen không nên tiết chế đối với trẻ.

Việc chú trọng và tôn trọng lời khen vô cùng quan trọng trong giáo dục. Với những học sinh giỏi, tự bản thân các bạn ấy vươn lên mà không cần nhiều những tác động của người thầy. Vì thế, tôi luôn chú trọng những học sinh chậm hơn, tìm điểm tốt của các bạn ấy để khen, động viên, khuyến khích.

Tôi luôn nhắc các em giỏi không nên tự mãn, đừng bao giờ quay đầu chê cười bạn sau mình. Quan điểm của tôi là luôn ghi nhận sự tiến bộ của từng học sinh, so với chính bạn ấy, chứ không đánh đồng và so sánh trẻ với nhau.

Một lời khen đúng lúc, đúng thực tế sẽ khiến đứa trẻ tiến bộ hơn chính bản thân chúng ngày hôm qua.

Giấy khen là một trong những hình thức của lời khen trong giáo dục. Thành tích của một đứa trẻ là sự nỗ lực trong cả quá trình. Chúng có thể tự hào với thầy cô, bố mẹ, bạn bè về những cố gắng, điều ghi trong giấy khen đó. Đặc biệt, đối với trẻ tiểu học, lời khen rất quan trọng khi giúp các con khơi dậy đam mê, sở thích, khả năng bên trong.

Việc dùng giấy khen để lấy tiền thưởng, học bổng hay khoe trên mạng xã hội, là điều tự nhiên, không có gì sai trái. Tuy nhiên, nếu giấy khen dần trở thành đại trà, là áp lực, đòi hỏi từ chính cha mẹ học sinh với thầy cô, nó đã trở thành méo mó, gây ra cái nhìn phiến diện trong dư luận.

Dường như xu hướng giáo dục đang “chiều lòng” phụ huynh, chạy theo hình thức, thành tích nên giấy khen trở nên phổ biến, phát như tờ rơi quảng cáo như vậy?

Có người cho rằng nên chăng bỏ giấy khen. Tôi nghĩ thay vì bỏ, hãy trả lại giá trị thực cho nó. Giấy khen phải được ghi nhận đúng thực lực của đứa trẻ, để mọi người hiểu và tôn trọng.

Chúng ta cần có nhiều hình thức khen khác nhau. Ví dụ, thư khen hay giấy khen cũng cần chú trọng ghi nhận sự tiến bộ của đứa trẻ so với chính bản thân chúng.

Tôi nghĩ giáo dục cần có những hình thức khen linh hoạt. Bởi, trẻ luôn cần được khen. Dù bạn thành công bằng con đường nào, hành trình ấy đều cần đến lời khen, sự khích lệ, động viên đúng lúc của người khác.