Tổng thống Donald Trump đã phá vỡ cam kết không bao giờ đi nghỉ mát hay chơi golf giải trí. Kế hoạch nâng cấp cơ sở hạ tầng của tổng thống cũng trở thành trò đùa và ông Trump còn đe dọa ném lính đào ngũ Bowe Bergdahl ra khỏi máy bay.
Nhưng đằng sau sự hỗn loạn và kịch tính trong suốt nhiệm kỳ, Tổng thống Trump đã thực hiện một số lời hứa ông đưa ra trong chiến dịch tranh cử năm 2016, theo AP.
 |
| Tổng thống Donald Trump chơi golf tại Trump National Golf Course ở Sterling, Virginia, vào ngày 8/9/2019. Ảnh: AP. |
Đây là chủ đề quan trọng tại Đại hội Toàn quốc đảng Cộng hòa 2020 (RNC) khi ông Trump cố gắng thuyết phục nước Mỹ rằng ông xứng đáng có nhiệm kỳ thứ hai, ngay cả khi hàng triệu người Mỹ nhiễm virus corona, nền kinh tế lao dốc và căng thẳng chủng tộc đang sôi sục trong nước.
“Tôi là ứng viên duy nhất thực hiện nhiều hơn những gì tôi đã hứa trong chiến dịch tranh cử”, ông Trump nói tại cuộc vận động ở bang chiến trường Arizona tuần trước.
Năm 2016, ông Trump bị chỉ trích vì không đưa ra kế hoạch chính sách chi tiết như đối thủ của ông, bà Hillary Clinton. Ông chỉ đưa ra tầm nhìn về nước Mỹ mới - lấy lợi ích quốc gia làm tôn chỉ và coi thường các chuẩn mực của đảng Dân chủ.
Ông Trump đã hành động theo phương hướng đó, liên tục đưa ra tuyên bố về nhập cư theo chủ nghĩa bài ngoại, phá bỏ các quy định về kinh doanh và thay đổi vai trò của Mỹ trên thế giới bằng cách từ bỏ các thỏa thuận đa phương và làm rạn nứt các liên minh lâu đời.
Nhưng những điều trên có là gì khi so với hơn 175.000 người tử vong và hơn 5,5 triệu người mắc Covid-19 ở Mỹ, con số cao hơn nhiều so với các quốc gia công nghiệp phát triển khác?
“Tôi nghĩ nỗ lực tái tranh cử của ông Trump sẽ tập trung vào những lời hứa đã được thực hiện, ví dụ như đưa Mỹ ra khỏi các cuộc chiến tranh ở Afghanistan và Iraq”, Douglas Brinkley, nhà sử học nghiên cứu tổng thống tại Đại học Rice, nói với AP. “Vấn đề của ông Trump là đại dịch Covid-19 không nằm trong lời hứa khi tranh cử vào năm 2016 và ông đang gây ấn tượng kém về cách xử lý đại dịch”.
Dấu ấn vấn đề nhập cư
Theo AP, ông Trump tạo ra tác động lớn nhất trong vấn đề nhập cư.
Mexico chưa bao giờ trả tiền để xây những “bức tường lớn và đẹp” mà ông Trump cam kết sẽ xuất hiện dọc theo 3.200 km biên giới phía nam. Tuy nhiên, dự án này đang được tiến hành với khoảng 725 km tường sẽ hoàn thành vào tháng 12.
Ông Trump cũng thành công trong việc chuyển đổi cơ bản hệ thống nhập cư, bất chấp sự phản đối của tòa án và thái độ không hợp tác của quốc hội.
Bằng việc đưa ra hơn 400 lệnh hành pháp, ông Trump đóng cửa hệ thống tị nạn ở biên giới phía tây nam và cắt giảm lượng người tị nạn. Đồng thời, ông Trump cũng áp đặt một loạt các hạn chế mới đối với việc nhập cư hợp pháp.
Số thị thực giảm xuống kéo theo phí nhập cư cũng ít lại. Sở Nhập tịch và Di trú Mỹ đã cạn kiệt tiền và sắp phải cho phần lớn nhân viên nghỉ phép.
 |
| Tổng thống Donald Trump thăm một phần của bức tường biên giới ở San Luis, Arizona vào ngày 23/6. Ảnh: AP. |
Tuy nhiên, ông Trump không thực hiện được lời hứa lập ra "lực lượng trục xuất người nhập cư" mới, không đáp ứng cam kết trục xuất hàng triệu người, không cắt tài trợ các thành phố không hợp tác với cơ quan nhập cư và không kết thúc quyền công dân mặc nhiên khi sinh ra.
Nhưng ông Trump đã ngừng chính sách “bắt và thả”, tăng cường sàng lọc lý lịch của những người di cư và đình chỉ người nhập cư từ một loạt các quốc gia mà người dân đa số theo đạo Hồi.
Trong các lĩnh vực khác, những gì ông Trump làm được có tác động đa dạng hơn.
Về chăm sóc sức khỏe, các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội đã bãi bỏ quy định buộc mọi người phải mua bảo hiểm y tế có từ thời ông Barack Obama. Tuy nhiên, ông Trump đã không thể đưa ra giải pháp thay thế cho đạo luật Obamacare như đã hứa.
Về kinh tế, ông Trump và các nghị sĩ Cộng hòa thúc đẩy việc cắt giảm thuế ngay từ đầu nhiệm kỳ tổng thống. Họ cắt giảm đáng kể mức thuế doanh nghiệp - như ông Trump đã hứa - và tăng gấp đôi ngưỡng chịu thuế bất động sản, nhưng không loại bỏ nó.
Tuy nhiên, ông Trump không đáp ứng cam kết giảm khung thuế thu nhập cá nhân từ bảy xuống còn ba để đơn giản hóa mã số thuế. Nỗ lực tăng số việc làm trong ngành sản xuất của ông Trump cũng bị đình trệ vào năm thứ 3 của nhiệm kỳ.
Ông Trump hứa sẽ thúc đẩy tỷ lệ tăng trưởng kinh tế trung bình lên 3,5% mỗi năm. Tuy nhiên, con số này chưa bao giờ vượt qua 3% trong nhiệm kỳ của ông. Tiến độ giảm tỷ lệ thất nghiệp đã tan tành vì đại dịch, mở ra cuộc suy thoái tồi tệ nhất kể từ cuộc Đại khủng hoảng những năm 1930.
Thay đổi vị thế của Mỹ trên thế giới
Một số lời hứa gây tranh cãi hơn của ông Trump cũng thất bại, như xóa bỏ khu vực cấm súng ở trường học, căn cứ quân sự và thiết lập quyền giấu vũ khí vượt qua cả quy định của địa phương.
Ông Trump cũng lờ đi việc chi phí học đại học tăng cao và những kế hoạch giúp khoản vay sinh viên dễ trả hơn. Tổng thống không thực hiện lời hứa sửa hiến pháp để đặt giới hạn nhiệm kỳ cho các nghị sĩ.
Cam kết chi 1.000 tỷ USD để xây dựng lại cơ sở hạ tầng quốc gia như sân bay, đường sá và cầu cống cũng trở thành một trò cười.
Bên cạnh đó, ông Trump nhanh chóng quên lời hứa không bao giờ đi nghỉ khi còn là tổng thống. Ông thường xuyên đến các dinh thự ở Florida và New Jersey.
Tổng thống Trump tuyên bố chỉ chơi golf với những người có thể giúp ông quản lý đất nước chứ không chơi với bạn bè. Tuy nhiên, ông đã hơn 270 lần đến các câu lạc bộ golf kể từ khi nhậm chức và thường xuất hiện cạnh các golf thủ chuyên nghiệp.
Nhưng ông Trump lại thành công trong những lĩnh vực khác. Ông phát động chiến dịch nhằm loại bỏ các biện pháp bảo vệ môi trường mà chính quyền ông Obama thông qua như bảo vệ nguồn nước, khuyến khích dùng năng lượng sạch, giảm khí thải ôtô, hạn chế khoan thăm dò dầu trên đất liên bang. Đồng thời, ông Trump cũng ưu tiên khai thác dầu đá phiến, khí đốt tự nhiên và than đá.
Tuy nhiên, các tòa án đang hủy bỏ nhiều quyết định môi trường của ông Trump với lập luận những quyết định đó không hợp lý và bất hợp pháp.
Ông Trump đã đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) và rút Mỹ khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tuy nhiên, ông Trump không giảm được sự mất cân bằng thương mại với Trung Quốc khi bắt đầu thương chiến với nước này.
 |
| Tổng thống Donald Trump bắt tay Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp song phương bên lề Hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Osaka, Nhật Bản, vào ngày 28/6/2019. Ảnh: AP. |
Ông Trump cũng gây ra tác động rất lớn khi áp dụng chính sách “nước Mỹ trên hết” và xác định lại cơ bản vị thế của Mỹ. Tổng thống Trump tăng cường ngân sách quốc phòng, tham gia cuộc chạy đua vũ khí hóa không gian, trừ bỏ nỗ lực kiềm chế phổ biến vũ khí hạt nhân và đe dọa rút Mỹ khỏi các liên minh mang tính bước ngoặt của thế kỷ 20, bao gồm cả NATO.
Đồng thời, ông Trump cũng rút khỏi một loạt các hiệp định quan trọng, bao gồm Thỏa thuận Khí hậu Paris và thỏa thuận hạt nhân Iran. Tại các hội nghị thượng đỉnh quốc tế, ông thân thiết với Tổng thống Nga Vladimir Putin và gây gổ với các đồng minh lâu đời như Anh và Canada.
Chưa dừng lại, Tổng thống Trump còn ngừng tài trợ cho Tổ chức Y tế Thế giới giữa đại dịch.
Ông Jeremy Shapiro, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Brookings, cho biết ông Trump đã thay đổi chính sách đối ngoại của Mỹ khác xa những gì ông đã vạch ra trước khi nhậm chức.
“Ông ấy không hề nói ‘Tôi không quan tâm đến nhân quyền’ trong chiến dịch tranh cử. Ông ấy cũng không nói ‘Tôi không quan tâm đến dân chủ và các liên minh’”, ông Shapiro nói với AP.
Ông Shapiro cũng lập luận mặc dù Tổng thống Trump luôn phàn nàn về các thỏa thuận không công bằng với Mỹ trong nhiều lĩnh vực, ông thất bại trong việc đàm phán cải thiện thỏa thuận, ngoại trừ thỏa thuận NAFTA mới.
“Hủy bỏ một thỏa thuận dễ hơn nhiều so với việc tạo ra thỏa thuận tốt hơn. Ông ấy không làm được điều đó”, ông Shapiro nói với AP.
