Ngày 1/8, Ủy ban Olympic Iraq rút tuyển Olympic nước này khỏi môn bóng đá nam ASIAD 18. Bất chấp sự phản đối và đấu tranh quyết liệt từ phía Liên đoàn Bóng đá Iraq (IFA). Nhưng cú sốc gian lận tuổi trước thềm vòng chung kết Tây Á 2018 của tuyển U16 Iraq quá lớn. Và các quan chức của đoàn thể thao đất nước Tây Á không thể làm ngơ.
 |
| Người hâm mộ bóng đá Iraq không thể theo dõi đội nhà thi đấu tại ASIAD 18. |
Quá khứ “lẫy lừng” với những bê bối gian lận tuổi
Tuyển U16 Iraq phải thay bằng đội U14 để tham dự vòng chung kết giải U16 Tây Á 2018 vì nghi án gian lận tuổi. AFP đưa tin các nhân viên an ninh tại sân bay Baghdad (Iraq) bắt 9 cầu thủ của tuyển U16 nước này do sử dụng hộ chiếu giả khi đang làm thủ tục xuất cảnh sang Jordan hôm 30/7.
Nhận được báo cáo, IFA mở cuộc điều tra khẩn cấp và xác minh nguyên nhân ban đầu là do đội ngũ ban huấn luyện U16 Iraq làm giả hồ sơ về độ tuổi của các cầu thủ. IFA sa thải HLV Ali Hadi và ê-kíp trợ lý. Bên cạnh 9 cầu thủ của tuyển U16 bị bắt ở sân bay sẽ cấm khoác áo các đội tuyển quốc gia vĩnh viễn.
Nhưng đó chưa phải là scandal duy nhất về gian lận tuổi. Thủ thành Mohammed Hameed Farhan được HLV Yahya Alwan triệu tập lên tuyển U23 Iraq năm 2005 khi vừa tròn 12 tuổi. Một câu hỏi được đặt ra: “Liệu ai có thể tin cầu thủ ở độ tuổi 12 được gọi lên thi đấu cùng đàn anh hơn mình gần một giáp?”.
Hay thế hệ của những Nour Sabri, Bassim Abbas, Nashat Akram… đã lên ngôi tại giải U20 châu Á 2000. Đó được xem là lứa cầu thủ tốt nhất mà bóng đá Iraq từng sản sinh. Dưới bàn tay “nhào nặn” của HLV Adnan Hamad, tập thể ấy kết thúc Olympic Athens 2004 với vị trí hạng tư chung cuộc. Ba năm sau, khi được chuyển giao qua thuyền trưởng Jorvan Vieira, họ lên ngôi vô địch Asian Cup.
 |
| Thành tích gần nhất của tuyển Quốc gia Iraq là chức vô địch Asian Cup 2007. |
Nhưng thế hệ kể trên lại nhiều lần dính vào nghi án gian lận tuổi. Sau khi hạ Canada 3-0 ở vòng bảng U20 Thế giới 2001, nhiều cầu thủ bị nghi ngờ ăn gian tuổi vì “quá già”. Bên cạnh, việc số đông thành viên của U20 Iraq có cùng ngày sinh 1/7 trong bản sơ yếu lý lịch đã dấy lên những nghi vấn.
Chiêu trò “khai man” còn diễn ra trước đó. Đến khi thủ môn Imad Hashim bị phát hiện do có hai ngày sinh khác nhau trong lúc dự Olympic và U20 Thế giới 1989, ánh sáng được phơi bày. Chưa hết, thủ quân U20 Iraq lúc đó thực chất sinh năm 1965 nhưng giấy tờ lại ghi 1969. Kết quả, Iraq bị cấm tham dự các giải trẻ sau đó.
Vết nhơ từ scandal gian lận tuổi ở bóng đá Iraq không có dấu hiệu dừng lại tới sau này. Iraq cùng CHDCND Triều Tiên và Tajikistan bị Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC) loại khỏi giải U16 châu Á 2008 vì sử dụng cầu thủ trên tuổi quy định. Và gần nhất là tuyển U16 không thể dự giải đấu khu vực vào tháng 7/2018.
Có sự “tiếp tay” từ Chính phủ và IFA?
Tình trạng gian lận tuổi trong nền bóng đá trẻ Iraq xuất phát từ những năm 1975. Tiếp dưới thời Tổng thống Saddam Hussein, người dân của quốc gia Tây Á này phải tìm mọi cách để vượt qua lệnh cấm vận kéo dài hơn một thập kỷ. Họ thường xuyên thay đổi giấy tờ tùy thân nhằm tránh sự “càn quyét” của những kẻ truy sát.
 |
| U23 Iraq từng nhận thất bại trước U23 Việt Nam tại giải U23 châu Á 2018.
|
Khi Uday Hussein, con trai cố Tổng thống Saddam Hussein, ngồi ghế Chủ tịch IFA vào năm 1988, ông còn tạo điều kiện cho những cầu thủ quá tuổi gian lận ở các sân chơi lớn. Việc những cầu thủ "nhí" thay đổi ngày tháng năm sinh cũng không quá khó khăn.
APF hôm 7/8 có bài viết “Iraq football hit by age fraud scandals” (tạm dịch: Bóng đá Iraq bị ảnh hưởng bởi những vụ bê bối gian lận tuổi). Hãng thông tấn có trụ sở tại Pháp cho rằng các cầu thủ và HLV ở đất nước này cáo buộc IFA “nhắm mắt làm ngơ” trong chuyện gian lận tuổi để mang về thành tích.
APF dẫn lời chê bai của huyền thoại bóng đá Iraq Karim Saddam dành cho quan chức IFA: “Họ luôn cố gắng làm bằng bất cứ cách nào để mọi giá các đội phải giành chiến thắng và mang thành tích về cho đất nước. Họ nhắm mắt làm ngơ cho những trường hợp gian lận và làm lại giấy tờ tùy thân để được thi đấu”.
Cựu danh thủ Saddam cho rằng IFA đã biết sự gian dối đến từ tuyển Olympic Iraq. Đến khi “vỡ” chuyện tuyển U16, những người đứng đầu buộc phải tìm cách che đậy bằng cách không cho đội dự ASIAD 18. Dù trước đó, tất cả vừa hoàn thành đợt tập huấn cho Á vận hội ở phía bắc thành phố Erbil.
 |
| Bóng đá Iraq đang trả cái giá quá đắt cho những bê bối gian lận tuổi. |
Cái giá quá đắt cho ‘căn bệnh’ thành tích
FIFA đã thổi luồng sinh khí mới cho bóng đá Iraq bằng việc dỡ bỏ lệnh cấm 30 năm trong việc tổ chức các trận đấu quốc tế cách đây gần 5 tháng. “Chúng tôi đồng ý cho các trận đấu quốc tế diễn ra tại Arbil, Barsa và Karbala khi tình trạng an ninh trở nên ổn định”, Chủ tịch FIFA Gianni Infantino chia sẻ.
Nhưng uy tín của bóng đá Iraq trên trường quốc tế đang đi xuống sau hàng loạt bằng chứng cáo buộc về gian lận tuổi được phơi bày trước công chúng. Bên cạnh những án phạt từ phía FIFA hay AFC dành cho IFA sắp phải đối mặt.
Các quan chức trong hoạt động chống gian lận thời gian qua đã đăng nhiều bằng chứng thấy rằng một số cầu thủ tuyển U16 đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử vào tháng 5 vừa qua, tức họ đủ tuổi 18. Để tránh khỏi nộp phạt 30.000 USD, tuyển U14 được cử sang Jordan tham dự giải U16 Tây Á 2018.
Theo giới truyền thông của quốc gia xứ Trung Đông, sau khi nhận được yêu cầu kiểm tra khẩn cấp độ tuổi của các tuyển thủ Olympic Iraq đăng ký tham dự ASIAD 18 từ phía Liên đoàn Bóng đá châu Á, IFA tạm thời dừng mọi giải đấu cấp độ của tuyển trẻ đến tháng 9 để điều tra những vụ việc gian lận có liên quan.
Theo cuộc điều tra tính đến ngày 2/8, có 541 trường hợp gian lận tuổi được phát hiện trong hệ các đội bóng trẻ của quốc gia này. Bên cạnh đó, IFA đã giải tán tuyển U19 - đội bóng sẽ tham dự vòng chung kết U19 châu Á - tại Indonesia để kiểm tra và sàng lọc kỹ lưỡng thẻ căn cước của các cầu thủ.
“Những người Iraq biết vì sao họ lại rút tuyển Olympic khỏi ASIAD 18. Họ sợ sẽ xảy ra vụ bê bối tương tự như đội U16. Không có chuyện các CLB không nhả quân cho đội sang Indonesia. Các đội bóng mỗi khi đối đầu với cầu thủ Iraq sẽ nghi ngờ về chênh lệch tuổi tác”, HLV Hassan Ahmed của CLB Al-Naft chia sẻ.
IFA đang đối mặt án phạt tiền 100.000 USD và tuyển Olympic Iraq có thể không được dự ASIAD 2022 trên đất Trung Quốc. Một số tài liệu đăng trên mạng xã hội cho rằng có sự gian lận tuổi của 17 tuyển thủ Olympic Iraq. Dù IFA giải thích lý do rút lui ASIAD 18 là do các CLB không chịu nhả quân nên không đủ người thi đấu.
Thành tích tốt nhất của tuyển Olympic Iraq tại các kỳ Á vận hội là tấm huy chương bạc tại ASIAD 2006 diễn ra trên đất Qatar. Tại Incheon 4 năm về trước, đội bóng xứ Trung Đông xuất sắc giành tấm huy chương đồng sau khi đánh bại Thái Lan 1-0 ở trận tranh hạng ba.
 |
| Lịch thi đấu của tuyển Olympic Việt Nam tại ASIAD 18. Đồ họa: Minh Phúc. |
