Nym - Tôi của tương lai là cuốn sách đầu tiên tác giả Nguyễn Phi Vân viết cho GenZ. Đây là những lời tâm sự của Nym - một trí tuệ nhân tạo dễ thương, dí dỏm - đại diện cho những thành tựu cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang thay đổi cục diện hệ sinh thái của con người, mối quan hệ bản chất người - máy.
Cuốn sách giúp cho thế hệ Z nhận ra rằng máy móc ngày càng trở nên thông minh hơn, cuộc đua giữa người và máy sẽ ngày càng rút ngắn. Máy móc sẽ tranh hết những công việc chúng ta vẫn làm, nếu giáo dục không tạo ra con người có tư duy phản biện, sức sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp.
 |
| Sách Nym - Tôi của tương lai. Ảnh: Hà Lê. |
Tương lai của dịch chuyển
Dân số ngày càng tăng, tốc độ đô thị hóa cao, ô nhiễm thêm nặng, giao thông quá tải, gây kẹt xe, ùn tắc hàng ngày, làm lãng phí thời gian, tiền của. Vậy, làm thế nào để con người di chuyển thuận tiện, an toàn, rẻ tiền, mà lại không tác động xấu tới môi trường và sức khỏe?
Câu trả lời đó là công nghệ của trí tuệ nhân tạo: Sản xuất xe hơi và xe lửa điện; sản xuất xe tự động không người lái kết nối với nhau, và nền tảng dịch vụ dịch chuyển. Đây là thị trường rất tiềm năng, dự kiến tới năm 2030, giá trị cả nghìn tỷ USD.
Ý đồ ra xe điện để giảm ô nhiễm cho hành tinh được nhiều chính phủ ủng hộ. Trong chiến lược "Road to Zero" - Đường đến 0 - của chính phủ Anh, họ cam kết giảm khí thải trên đường và ở lĩnh vực giao thông xuống bằng 0. Đến năm 2040, họ sẽ cấm hoàn toàn các loại xe truyền thống chạy bằng xăng dầu.
Lên một “level” nữa là công nghệ xe tự động không người lái (CAVs). Đây hoàn toàn không phải chuyện viễn tưởng, vì năm 2019 thị trường CAVs được đánh giá lên tới 54,23 tỷ USD. Dự đoán năm 2026, con số này tăng gấp mười lần, lên 556,67 tỷ.
Cuộc chơi này có sự tham gia của nhiều tên tuổi. Có điều, từ giờ tới năm 2025, mọi người sẽ chỉ dừng lại ở CAV cấp 4*, nghĩa là xe tự lái, nhưng trong những điều kiện môi trường có giới hạn.
Theo tính toán của Nym - trí tuệ nhân tạo vị thành niên, sử dụng dịch vụ MaaS có chi phí rẻ hơn 40% so với sở hữu xe. Phần Lan và Anh đang thử nghiệm rồi với một sản phẩm subscription - dịch vụ đăng ký theo tháng tên Whim, tất cả các kiểu gọi xe trong thành phố vào một cái app.
Một số thành phố khác trên thế giới như Denver, Los Angeles, Las Vegas, Singapore, Barcelona, Hanover, Vienna, Montpelier, Gothenburg, Paris và Eindhoven cũng khởi động thử nghiệm một phần của MaaS.
 |
| Ở các quốc gia phát triển, 50% người đang sở hữu xe cho biết đến năm 2025 họ sẽ không mua xe nữa, mà chỉ sử dụng dịch vụ vận chuyển. Ảnh: smartfactoryvn. |
Robot sẽ thay đổi vận mệnh ngành vận chuyển hàng hóa thế nào?
Xu hướng mua hàng đang dịch chuyển sang mua hàng trên mạng, từ các trang thương mại điện tử lẫn các nền tảng thương mại peer-to-peer (giữa cá nhân) làm cho dịch vụ giao hàng lẻ tận nhà bùng nổ.
Nếu chỉ dựa vào người thì chi phí cao mà không đủ nhân lực. Trong khi đó, ngành vận chuyển hàng hóa (logistics) là ngành khá phức tạp, bao gồm cả base-to-base - vận chuyển từ kho này sang kho khác, rồi mới last mile delivery - giao quãng cuối là từ kho đến địa điểm nhận hàng.
Tương lai sẽ được AI - Nym giải quyết giao kho qua kho bằng xe tải tự động, và giao quãng cuối bằng drone - thiết bị bay không người lái, hay robot. Nguyên chuỗi đó hoàn toàn không cần sự nhúng tay của con người.
Dữ liệu thu thập được trong quá trình giao nhận hàng hóa tự động này cũng sẽ giúp cho AI học được cách tối ưu hóa hệ thống vận chuyển, và dần dần có thể tự động hiệu chỉnh và điều khiển hệ thống mà không cần người điều khiển hay theo dõi.
 |
| MaaS – Mobility as a Service – Nền tảng dịch vụ dịch chuyển sẽ còn ‘’tiến hóa” từ từ theo thời gian Mobility-as-a-Service (MaaS). Ảnh: techinsight. |
Dịch chuyển không chuyển động
Dịch chuyển là ngành bị thay đổi thiếu điều muốn lật ngược do tác động của 4.0. Quá nhiều thứ do máy điều hành và “bơ” luôn vai trò của con người.
Hãy tưởng tượng, chỉ cần lên xe mà không cần lái, lên taxi, xe buýt, tàu lửa thì có không gian trang bị đầy “tech” để ăn, ngủ, làm việc, mua sắm, giải trí... Nên ngành dịch chuyển bản chất sẽ thay đổi lớn trong tương lai, không chỉ là vận chuyển mà còn là nền tảng tổng hợp cho tất cả mọi dịch vụ khác nhắm vào con người trong thời gian vận chuyển.
Mobility sẽ trở thành ngành cung cấp trải nghiệm thiết kế riêng theo sở thích, tính chất gia đình, cảm xúc và địa điểm tương ứng trong thời gian rảnh rỗi giữa hai điểm vận chuyển. ‘
Con người có thể ngồi nói chuyện với AI của xe để được tư vấn bất cứ thứ gì. Nền tảng hay app mà con người thường sử dụng sẽ hiện lên sẵn trên màn hình trong xe, theo sở thích cá nhân của mỗi người và nối với tài khoản đã sử dụng để lên xe.
Còn một thứ dịch chuyển nữa mà AI Nym tiết lộ cực thích. Đó là moving without moving - di chuyển mà không cần xê dịch. Công nghệ giúp con người một chỗ tele-working làm việc từ xa, chơi game vượt không gian, và cùng nhau có mặt trong môi trường ảo như thật sử dụng công nghệ VR & AR.
Thế hệ máy tính tiếp theo của tương lai cũng sẽ hiểu được 5 giác quan và cảm xúc của người, giúp cho công nghệ có mặt ảo sẽ ngày càng y như thật. Từ họp lớn nhỏ, từ quốc gia tới quốc tế, đi học trên trường ngoài lớp, đi chơi, mua sắm, hang out (tụ tập) với bạn bè, làm gì cũng có thể cùng nhau ảo hết.
 |
| Thời đại của trí tuệ nhân tạo. Ảnh: tapchicongthuong. |
Trí tuệ nhân tạo AI có giúp con người bình an và hạnh phúc không?
Mọi thứ quá tối tân và hiện đại đến mức không tưởng, vậy con người có cần di chuyển hay chỉ cần nằm ườn ra một chỗ? Tương lai có khi nào cái giường sẽ trở thành nơi quan trọng nhất, trung tâm điều hành mọi hoạt động của con người mà chẳng cần dịch chuyển lấy một nano mét?
Con người có thêm thời gian để hưởng thụ, để làm những thứ con người muốn, giải phóng cuộc đời lao động. Có điều, thêm thời gian thì con người có thêm bình an và hạnh phúc hơn không?.
Hoang mang lo lắng trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế và biến đổi con người là không thể phủ nhận, nhưng cách thức tốt nhất để vượt lên là cần dũng cảm đối diện. Đọc Nym - Tôi của tương lai chính là một cách để chúng ta đối diện, thay đổi bản thân và có cách nhìn thấu suốt về thế giới tương lai.
