Những phương pháp điều trị lão thị

Chúng ta không thể ngăn ngừa lão thị cho dù chưa từng bị vấn đề về thị giác trước đó. Ngay cả những người cận thị khi bước vào giai đoạn lão thị cũng sẽ nhìn gần mờ đi. Để độc giả Zing.vn hiểu rõ hơn về vấn đề này, PGS.TS.BS. Trần Hải Yến - Bộ môn Mắt, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Mắt TP HCM, cố vấn cao cấp Phòng khám Mắt Hải Yến đã đưa ra những giải đáp cụ thể.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết

Để nhìn rõ, người bị lão thị phải đưa sách, tạp chí, báo, thực đơn và các vật dụng nhỏ ra một cự ly xa hơn thông thường. Khi làm những công việc cần thị giác gần như thêu và viết tay, hiện tượng mỏi mắt, đau đầu có thể sẽ xuất hiện.

Khác với loạn thị, cận thị và viễn thị là những vấn đề khúc xạ liên quan đến hình dạng nhãn cầu do các yếu tố di truyền và môi trường, lão thị là một biểu hiện của quá trình lão hóa. Nhiều nhà khoa học cho rằng lão thị bắt nguồn từ sự hình thành các protein trong thủy tinh thể, gây xơ hoá, làm cho thủy tinh thể cứng lên và mất dần khả năng đàn hồi theo thời gian. Khi đó thuỷ tinh thể không còn khả năng phồng lên xẹp xuống, thay đổi công suất hội tụ, phục vụ cho việc điều tiết như khi còn trẻ. Thêm vào đó, cơ thể mi cũng đóng vai trò quan trọng. Ở người lớn tuổi, trương lực của những sợi cơ này suy giảm, không đủ mạnh để co kéo các dây chằng quanh xích đạo thủy tinh thể, khiến thuỷ tinh thể bị cứng và chỉ còn một điểm hội tụ thay vì một dải hội tụ.

Cải thiện lão thị bằng kính

Kính gọng 2 tiêu hoặc đa tiêu là những phương cách phổ biến nhất để điều trị lão thị. Kính 2 tiêu có 2 tiêu điểm: phần trên của tròng kính mang độ nhìn xa, trong khi phần thấp bên dưới tròng có công suất lớn hơn để làm việc ở cự ly gần. Kính đa tiêu tương tự như kính 2 tiêu nhưng chứa nhiều vùng chuyển tiếp thị giác, thay đổi dần giữa 2 độ kính xa và gần - vốn là những vòng đồng tâm không thể nhìn thấy được. Kính lão đơn tiêu là một sự lựa chọn khác. Không giống như kính 2 tiêu và đa tiêu được hầu hết người lão thị sử dụng, kính lão đơn tiêu chỉ phục vụ cho công việc nhìn gần.

Trong trường hợp bệnh nhân muốn dùng kính áp tròng, bác sĩ sẽ kê thêm đơn kính đọc sách để bệnh nhân đeo trong khi vẫn sử dụng kính áp tròng bên trong.

Thăm khám thường xuyên giúp người bị lão thị xác định được loại kính phù hợp.

Người lão thị cũng có thể lựa chọn kính áp tròng đa tiêu với 2 loại: kính cứng thấm khí và kính mềm. Một loại khác của kính áp tròng điều chỉnh lão thị là tình trạng đơn thị (monovision), trong đó một mắt đeo độ nhìn xa, mắt còn lại đeo độ nhìn gần. Lúc này, não phải tập làm quen sự khác biệt về ưu thế của từng mắt ở những khoảng thị giác khác nhau. Một số bệnh nhân thích thú với giải pháp này, một số khác do khả năng thích nghi thần kinh kém sẽ thấy sự thiếu sắc nét của hình ảnh, một số bị giảm khả năng nhận biết chiều sâu trong không gian.

Điều trị lão thị bằng phẫu thuật

Có nhiều phương pháp phẫu thuật để điều trị lão thị, một trong số đó là phương pháp tạo hình giác mạc, còn được gọi với tên thương mại là NearVision CK. Phương pháp này sử dụng sóng vô tuyến tạo hình, làm giác mạc cong hơn, cho độ cộng lớn hơn nhằm cải thiện thị lực nhìn gần. Phẫu thuật được thực hiện chỉ một bên mắt nhằm điều chỉnh thành tình trạng đơn thị. Có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng NearVision CK điều trị lão thị hiệu quả, nhưng sự điều chỉnh chỉ mang tính nhất thời và giảm đi theo thời gian.

Một phương pháp tân tiến được quan tâm là PresbyLASIK. Phương pháp này sử dụng laser excimer tạo các vòng đa tiêu trực tiếp trên bề mặt giác mạc, cho phép mắt nhìn rõ ở mọi cự ly. Bên cạnh đó, LASIK cũng được dùng để tạo thị giác một mắt. Theo đó, một mắt sẽ được điều chỉnh phục vụ nhìn gần, mắt còn lại để nhìn xa.

Ngoài sử dụng laser, các nhà khoa học còn dùng inlay - một cấu trúc nhân tạo tí hon (đường kính 2 mm, dày 30 micron), có tính tương thích sinh học cao để đặt vào lớp nhu mô giác mạc của một bên mắt nhằm cải thiện thị lực gần, ít làm ảnh hưởng thị lực xa. Đây là xu hướng đang được thế giới quan tâm.

Một phương pháp khác mang tính thực nghiệm cao đang được nghiên cứu là tiêm một chất keo đàn hồi vào bao thủy tinh thể, chính là cấu trúc chứa thủy tinh thể tự nhiên của mắt. Về lý thuyết, chất keo này sẽ thay thế thủy tinh thể tự nhiên và hoạt động như một thủy tinh thể mới đàn hồi hơn.

Các nghiên cứu cũng đang tập trung hướng vào điều trị các thủy tinh thể cứng bằng laser nhằm tăng khả năng co giãn và cải thiện điều tiết.

Với việc đưa vào sử dụng kính nội nhãn điều chỉnh lão thị, một số bệnh nhân có thể đạt thị lực tốt ở mọi cự ly sau phẫu thuật phaco chữa đục thủy tinh thể. Tương tự, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật phaco khúc xạ bằng cách thay thủy tinh thể mất khả năng đàn hồi bằng thuỷ tinh thể nhân tạo đa tiêu để điều chỉnh lão thị.