Thận là cơ quan thiết yếu giúp chúng ta duy trì sự cân bằng chất lỏng và điện giải, đồng thời loại bỏ chất độc ra khỏi máu. Chế độ dinh dưỡng chứa nhiều protein, kali, natri tạo áp lực lớn cho thận, khiến cơ quan này phải làm việc nhiều hơn, dễ dẫn tới các bệnh lý về thận.
Natri
Natri là khoáng chất tự nhiên được tìm thấy nhiều trong muối và một số loại thực phẩm. Với những người bị bệnh thận, ăn quá nhiều natri có thể gây tích tụ chất lỏng trong cơ thể, dẫn đến phù nề chân, tăng huyết áp, khó thở, nhiều chất lỏng quanh tim, phổi.
Tổ chức Thận Quốc gia khuyến nghị những người khỏe mạnh không nên ăn quá 2.300 mg natri mỗi ngày. Natri còn có nhiều trong ngũ cốc, thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, pizza, khoai tây chiên, mì ăn liền, dưa chua và cải...
Hầu hết loại thực phẩm đóng hộp đều có hàm lượng natri cao vì muối thường được dùng làm chất bảo quản để kéo dài thời hạn sử dụng. Người bị bệnh thận mạn tính giai đoạn 3 không thể loại bỏ natri dư thừa nên cần hạn chế thực phẩm đóng hộp.
Trong khi đó, ăn thịt chế biến và thịt đỏ có thể dẫn đến nguy cơ cao mắc bệnh thận mạn tính. Dưa chua và cải ngọt cũng chứa nhiều natri, điển hình một cây dưa muối lớn chứa tới 1.630 mg natri.
 |
| Các món ăn như khoai tây chiên, bánh quy, thực phẩm chế biến sẵn, chế phẩm từ sữa... chứa nhiều natri, kali, phốt pho, không tốt cho người mắc bệnh thận. Ảnh: Freepik. |
Kali
Kali là khoáng chất có trong nhiều loại thực phẩm quen thuộc. Nếu thận khỏe mạnh, chúng sẽ cân bằng được nồng độ kali trong máu. Nhưng với người bị bệnh thận, thực phẩm chứa nhiều kali là "sát thủ" khiến cơ quan này tổn thương nhiều hơn.
Người mắc bệnh thận không nên ăn quá 2.000 mg kali/ngày. Họ thường được yêu cầu hạn chế ăn bánh mì nguyên cám vì chúng chứa nhiều kali, phốt pho hơn bánh mì trắng.
Một số thực phẩm khác chứa nhiều kali như sản phẩm từ sữa như pho mát, sữa chua, sữa và kem; mơ khô; chocolate; đậu lăng và các loại đậu nói chung; các loại hạt; bơ đậu phộng...
Bên cạnh đó, theo tạp chí Healthline, chuối là loại quả chứa hàm lượng kali rất cao, có thể gây hại cho những người bị bệnh thận. Người trưởng thành khỏe mạnh nên ăn 3.500-4.700 mg kali/ngày từ thực phẩm, trong khi một quả chuối trung bình (150 g) đã chứa 537 mg. Nhưng nếu bạn bị bệnh thận, lượng kali tiêu thụ cần thấp hơn vì cơ thể không lọc được lượng dư thừa, có thể dẫn đến vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
Bơ cũng chứa nhiều kali, một quả bơ nặng khoảng 200 g chứa 975 mg kali, gần 50% lượng khuyến nghị hàng ngày cho những người bị bệnh thận.
Không chỉ có lượng calo thấp và giàu vitamin C, cam cũng là nguồn cung cấp kali dồi dào. Quả cam trung bình cung cấp 240 mg kali và một ly nước cam có thể chứa khoảng 470 mg. Lượng kali cao có thể gây hại thận. Thay vào đó, bạn có thể chọn các loại trái cây bổ dưỡng và chứa lượng kali thấp như nho, táo, việt quất…
 |
| Người bị bệnh thận không nên ăn nhiều chuối, cam, bơ... Ảnh: iStock. |
Phốt pho
Phốt pho là khoáng chất được tìm thấy trong xương. Cơ thể cần nó để luôn trong trạng thái khỏe mạnh nhưng vượt quá mức 700 mg phốt pho mỗi ngày dễ phản tác dụng, khiến nó gây tổn thương thận ở mức độ cao.
Phốt pho có nhiều trong hầu hết loại nước ngọt có màu sẫm, bởi đây là chất phụ gia để tăng thời gian bảo quản, sử dụng và tăng hương vị. Đồ uống tốt nhất cho thận là nước, soda kem, soda chanh, nước chanh.
Một số thực phẩm khác chứa nhiều phốt pho như: Kẹo, chocolate, caramel, các sản phẩm từ sữa (phô mai, sữa, kem, sữa chua...), thịt đỏ, nội tạng, hàu, cá mòi, trứng cá, thực phẩm chế biến sẵn (pizza, xúc xích, thịt xông khói...), bánh mì nguyên hạt, ngũ cốc nguyên cám...
Ngoài ra, theo Webmd, tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu protein như thịt đỏ là nguyên nhân gây ra các vấn đề về thận. Protein là dưỡng chất cần thiết cho cơ thể nhưng nó khó tiêu hóa. Ăn nhiều protein khiến thận khó loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, thịt đỏ kích thích sản xuất axit uric, nguyên nhân phổ biến gây sỏi thận.
Hoa quả và rau
Trái cây và rau xanh được khuyến cáo là tốt cho sức khỏe, nên ăn nhiều. Nhưng một số loại rau củ quả có hàm lượng khoáng chất cao, người bị bệnh thận hoặc thận yếu cần hạn chế như bơ, chuối, cam, trái cây sấy khô, atiso, củ cải, bông cải xanh, bắp cải brucxen, cà rốt, su hào, rau chân vịt, bí đao, cà chua, nấm trắng, nước ép rau củ, các loại khoai tây...
Thay vào đó, chúng ta nên lựa chọn thực phẩm có hàm lượng natri, kali, phốt pho thấp như:
- Trái cây: Táo, nam việt quất, nho, dứa và dâu tây
- Rau: Súp lơ, rau diếp, hành tây , ớt và củ cải
- Protein: Thịt bò và thịt gà
- Carbohydrate: Gạo trắng, bỏng ngô không thêm muối.
