Chiều cuối năm nắng vàng óng trên xa lộ Hà Nội, chúng tôi tìm đến khu phố 5 phường Hòa Bình, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai để tìm gặp ông Ngô Văn Sáng.
Khi đến nhà, ông đang xoay trần tỉa tót chậu mai cảnh chuẩn bị đón xuân. Mặc dù Tết Ất Mùi này bước sang tuổi 72 nhưng ông Sáng còn khỏe mạnh nhanh nhẹn và tráng kiện.
Vuốt mái đầu gần như bạc trắng, ông cười bảo: "Năm hết tết đến, đám thanh niên càn quấy không để cho bà con được yên nên còn sức khỏe tôi còn sẵn sàng có mặt với các cháu để giữ gìn an ninh trật tự".
Theo Trung tá Nguyễn Ngọc Châu, trưởng công an phường Hòa Bình, từ nhiều năm nay, ông Sáng nổi danh bởi những lần tay bo bắt trộm cướp.
 |
| Ông Ngô Văn Sáng (trái) ở phường Hoà Bình, TP Biên Hoà (Đồng Nai) và một người dân dũng cảm tham gia bắt giữ nhiều vụ trộm cướp. |
Ông tham gia bảo vệ dân phố và hiện là trưởng dân phố số 5 đã hơn 20 năm. Đến thời điểm này, ông cũng chẳng thống kê được chính xác phải đối mặt với bao tên tội phạm nhưng cứ nhìn "bộ sưu tập" bằng khen, giấy khen vài chục chiếc treo trang trọng trên tường đủ biết "hiệp sĩ" là một trong những điển hình tiên tiến trong phong trào giữ gìn trật tự an ninh địa phương.
Tuổi cao nhưng ông Ngô Văn Sáng không ngán tội phạm, kể cả những tên cướp giật nguy hiểm có vũ khí. Nhiều lần bị chúng chống trả bị thương nhưng không làm ông nhụt chí. Gần đây nhất, ông tham gia truy đuổi và bặt gọn một têm cướp hung hãn và ít hơn ông 40 tuổi.
Còn nhớ giáp Tết năm ngoái, ông và anh Diệp Hồng Trúc đang ngồi trò chuyện ở gần nhà thì nghe tiếng tri hô cướp. Ông Sáng và anh Trúc nhanh chóng đuổi theo kẻ nghi vấn, đến hẻm 293 thuộc địa bàn khu phố 5 thì 2 người tiếp cận được tên cướp.
Thấy một cụ già mà một thanh niên trẻ tên cướp cười khẩy rồi rút hung khí ra tấn công nhằm tẩu thoát nhưng hắn bị ông Sáng và anh Trúc tóm gọn, thu tang vật và hung khí, giao cho Công an phường xử lý. Qua đấu tranh khai thác, tên cướp khai nhận tên Mai Văn Vĩnh (26 tuổi) ngụ tại ấp Tân Thịnh, xã Đồi 61, huyện Tràng Bom.
 |
| Ông Nguyễn Văn Lập ở ấp Phú Quới, xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành (Hậu Giang) thường xuyên “tuần tra” trên tuyến tỉnh lộ 925. |
Chúng tôi tìm đến ấp Phú Quới, xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành (Hậu Giang) hỏi thăm nhà ông Hai Lập. Ông Hai Lập có tên đấy đủ là Nguyễn Văn Lập, năm nay cũng xấp xỉ 70 tuổi. Thoạt nhìn chẳng ai nghĩ cụ ông có thân hình cao gầy này là một "hiệp sĩ" vây bắt tội phạm.
Đại tá Lê Hoàng Phúc, trưởng phòng PV28 Công an tỉnh Hậu Giang cho biết, chỉ tính từ năm 2012 đến nay, ông đã "tay bo" 5 lần bắt trộm cướp, trả lại nhiều tài sản cho bị hại.
Hồi giáp Tết 2012, nhiều người dân lo lắng trước sự manh động, liều lĩnh của bọn cướp giật trên tuyến tỉnh lộ 925. Thủ đoạn của bọn cướp là sử dụng xe máy trên đường, khi phát hiện phụ nữ có đeo nữ trang hoặc mang túi xách, điện thoại di động, chúng sẽ thực hiện hành vi cướp giật rồi bỏ chạy.
Sau khi lực lượng công an triển khai chuyên án triệt phá các ổ nhóm cướp giật, lập lại trật tự an toàn trên tuyến đường này, ông Hai Lập đã tích cực tham gia. Buổi trưa nọ, khi ông đang lui cui sửa một số vật dụng trong nhà thì nghe tiếng la lớn của một phụ nữ: Cướp! Cướp!
Ông vội bỏ tất cả chạy ra lộ thì mấy tên cướp đang chạy về hướng đồng bọn đang chờ sẵn trên xe. Ngay lập tức, ông dắt ngay chiếc xe đạp, đợi tên cướp chạy gần đến thì ném cả chiếc xe vào chúng làm 2 tên ngã sõng soài. Một tên bị ông khống chế rồi trói chặt tay, tên còn lại rồ ga chạy mất. Tại hiện trường, ông Lập cùng bà con thu lại tang chứng là sợi dây chuyền vàng giao lại cho nạn nhân.
 |
| Cụ Lục Bình Lợi, 90 tuổi, ở xã Bản Lầu, huyện Mường Khương (Lào Cai) - người có nhiều thành tích trong phong trào toàn dân bảo vệ An ninh Tổ quốc. |
Khi chúng tôi hỏi lý do nào ông mạnh dạn bắt cướp, không sợ bị trả thù, ông trả lời: "Thấy chuyện bất bình trước mắt mình không ra tay coi sao được. Vả lại, mình không truy bắt bọn chúng thì chúng được nước làm tới. Mình làm việc đúng, gì phải sợ, phải ngán chúng nó".
Trong thực tế, ông cũng từng bị tội phạm trả thù, định "dằn mặt". Hôm ấy có việc gấp, ông Lập đạp xe một mình lên xóm trên, hai kẻ mật phục và dùng hung khí bất ngờ tấn công từ phía sau. Không hề hoảng sợ, ông nhặt một đoạn tre dài chống trả quyết liệt, đồng thời tri hô mọi người bắt giữ giao cho lực lượng chức năng.
Ông Ngô Văn Sáng và ông Hai Lập chỉ là 2 trong hàng trăm vị cao niên tiêu biểu tích cực tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc. Các phụ lão, đặc biệt là các cựu chiến binh, dù tuổi cao sức yếu nhưng vẫn tích cực tham gia công tác giữ gìn an ninh thôn xóm.
Có cụ không tham gia được thì động viên con cháu chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, không vi phạm pháp luật.
Cho đến thời điểm này có lẽ kỷ lục "người cao tuổi tham gia công tác an ninh trật tự" chắc chưa ai "xô" đổ cụ Lục Bình Lợi, dân tộc Dao ở thôn Trung Tâm, xã Bản Lầu, huyện Mường Khương. Tết Ất Mùi này, cụ Lợi vừa tròn 90 tuổi.
Thiếu tá Châu Xuân Thông, Đội trưởng Đội phụ trách xã Công an huyện Mường Khương (Lào Cai) - một người nhiều năm lăn lộn với vùng biên viễn này - chia sẻ: "Nếu không có những người như cụ Lợi, anh em công an khó hoàn thành nhiệm vụ. Bằng uy tín của mình, các cụ góp phần tuyên truyền, định hướng con cháu vào những việc tốt, không sa đà vào các thói hư tật xấu".
Vùng rẻo cao xung yếu này là địa bàn phức tạp về an ninh trật tự, thường bị các kẻ xấu lợi dụng tuyên truyền luận điệu gây mất đoàn kết dân tộc, nhưng dòng họ Lục ở xã Bản Lầu nhiều năm nay không có người nghe và tin theo kẻ xấu.
Mô hình "Dòng họ tự quản về an ninh trật tự" của dòng họ Lục do cụ làm trưởng họ đã phát huy hiệu quả và nhân rộng ra địa bàn toàn xã. Từ khi thực hiện mô hình "Dòng họ tự quản về an ninh trật tự" trong dòng họ Lục của cụ hằng năm có từ 95 đến 98% gia đình đạt gia đình văn hóa, hiện không có hộ đói, hộ nghèo giảm đáng kể.
Tuổi cao song nhiều đêm cụ vẫn tham gia tuần tra canh gác, phòng chống những người buôn lậu qua biên giới. Nhiều lần Đảng ủy, UBND xã đã mời cụ lên để giao lưu, trao đổi kinh nghiệm với các dòng họ khác trong việc giữ gìn an ninh trật tự để nhân rộng mô hình ra nhiều dòng họ khác nữa.
Thiếu tá Châu Xuân Thông chia sẻ: "Đối với người dân tại thôn Trung Tâm, xã Bản Lầu thì cụ như một người ông, một người cha đáng kính. Đối với cán bộ, chiến sĩ Công an huyện Mường Khương thì cụ là một người cộng sự đắc lực, là địa chỉ đáng tin cậy trong công tác vận động quần chúng nhân dân và an hem, con cháu dòng họ tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở địa phương"...
