Từ 1/1/2021, nhiều luật được Quốc hội thông qua chính thức có hiệu lực. Cùng với đó, nhiều chính sách mới được ban hành nhằm hướng dẫn thi hành luật.
Cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ
Luật Đầu tư năm 2020 có hiệu lực từ 1/1/2021 cấm các hoạt động gồm: Kinh doanh các chất ma túy và một số loại hóa chất, khoáng vật có trong phụ lục của luật; kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp; kinh doanh mại dâm; mua bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể hoặc bào thai người; hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người; kinh doanh pháo nổ.
Đặc biệt, luật này chính thức cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ.
 |
| Luật Đầu tư 2020 cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ thuê. Ảnh minh họa. |
Luật Đầu tư 2020 cũng giảm số lượng ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện xuống còn 227 ngành nghề, đồng thời, bổ sung nhiều ngành, nghề được ưu đãi đầu tư cũng như thêm hình thức ưu đãi đầu tư và hỗ trợ đầu tư đặc biệt.
Áp dụng chính sách về hưu trước tuổi mới
Nghị định số 143 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108 về chính sách tinh giản biên chế đã bổ sung một số chính sách như về hưu trước tuổi.
Theo đó, đối tượng tinh giản biên chế nếu có tuổi thấp hơn tối đa đủ 5 tuổi và thấp hơn tối thiểu đủ 2 tuổi so với tuổi nghỉ hưu, có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, sẽ được hưởng chế độ hưu trí theo quy định, không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.
Đồng thời, nhóm này cũng được trợ cấp 3 tháng tiền lương cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi; được trợ cấp 5 tháng tiền lương cho 20 năm đầu công tác có đóng đủ BHXH. Từ năm thứ 21 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng BHXH được trợ cấp 1/2 tháng tiền lương.
Ðối tượng tinh giản biên chế nếu có tuổi thấp hơn 2 tuổi so với tuổi nghỉ hưu và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên sẽ được hưởng chế độ hưu trí theo quy định và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.
Quy định mới về tuổi nghỉ hưu
Nghị định 135 của Chính phủ quy định về tuổi nghỉ hưu có hiệu lực từ ngày 1/1.
Theo đó, nghị định nêu rõ tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028, và tăng thêm 4 tháng đối với lao động nữ cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035.
 |
| Nghị định 135 của Chính phủ quy định tăng tuổi nghỉ hưu với cả lao động nam và lao động nữ. Ảnh: Hoàng Hà. |
Nghị định cũng quy định người lao động có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn (nhưng không quá 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu) nếu có đủ từ 15 năm trở lên làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm, độc hại.
Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên... cũng thuộc đối tượng có thể nghỉ hưu sớm.
Viện kiểm sát được quyền giám định hình sự
Từ 1/1, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp chính thức có hiệu lực.
Theo luật mới, các tổ chức giám định công lập về kỹ thuật hình sự gồm Viện Khoa học hình sự Bộ Công an; Phòng Kỹ thuật hình sự thuộc công an cấp tỉnh; Phòng Giám định kỹ thuật hình sự Bộ Quốc phòng và Phòng Giám định kỹ thuật của Viện KSND tối cao.
Trong đó, phòng giám định của viện kiểm sát thực hiện giám định về âm thanh, hình ảnh từ các dữ liệu điện tử. Viện trưởng VKSND Tối cao sẽ quy định chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của phòng giám định hình sự thuộc đơn vị mình để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn. Đây là điểm mới so với luật giám định cũ.
Thêm điều kiện quốc tịch của đại biểu Quốc hội
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội tăng thêm một điều kiện về quốc tịch của đại biểu Quốc hội. Theo đó, đại biểu Quốc hội “phải có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam”.
 |
| Theo Luật Tổ chức Quốc hội mới, đại biểu Quốc hội chỉ được có một quốc tịch là Quốc tịch Việt Nam. Ảnh: Minh Quân. |
Ngoài ra, luật mới cũng quy định tăng thêm 5% tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách (ít nhất 40% trong tổng số đại biểu Quốc hội).
Quy định này tạo cơ sở pháp lý cho công tác quy hoạch, chuẩn bị nguồn nhân sự để giới thiệu tham gia ứng cử làm đại biểu Quốc hội hoạt động không chuyên trách, góp phần tăng cường tính chuyên nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội.
Tòa án sẽ hòa giải trước, thụ lý sau
Cũng từ 1/1, Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án sẽ có hiệu lực. Theo đó, việc tổ chức hòa giải sẽ được thực hiện trước khi tòa án thụ lý vụ án về tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động; việc yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn; vụ án hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính.
Thời hạn hòa giải, đối thoại tại tòa án là 20 ngày kể từ ngày hòa giải viên được chỉ định. Đối với vụ việc phức tạp, thời hạn này có thể được kéo dài nhưng không quá 30 ngày. Các bên cũng có thể thống nhất kéo dài thời hạn hòa giải, đối thoại, nhưng không được quá 2 tháng.
Mua ôtô trong nước không còn được miễn 50% phí trước bạ
Năm 2020, đại dịch Covid-19 khiến nền kinh tế Việt Nam phải đối mặt với những thách thức lớn. Tháng 5/2020, Chính phủ ban hành Nghị quyết 84 về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch Covid-19.
Một trong những quy định đáng chú ý là giảm 50% lệ phí trước bạ khi đăng ký ôtô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước nhằm kích thích tiêu dùng.
 |
| Từ 1/1, người mua xe sản xuất, lắp ráp trong nước sẽ không được miễn 50% phí trước bạ. Ảnh: Việt Linh. |
Quy định nêu rõ “từ 28/6 đến hết 31/12, mức thu lệ phí trước bạ bằng 50% mức thu quy định tại Nghị định số 20 năm 2019 của Chính phủ và các nghị quyết hiện hành của HĐND, hoặc quyết định hiện hành của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về mức thu lệ phí trước bạ tại địa phương".
Tuy nhiên, từ ngày đầu tiên của năm 2021, chính sách này sẽ chính thức hết hiệu lực. Người dân mua ôtô trong nước sẽ không được miễn 50% lệ phí trước bạ kể từ ngày 1/1.
Mức lệ phí trước bạ năm 2021 sẽ được áp dụng lại theo Nghị định số 20 của Chính phủ và các nghị quyết hiện hành của HĐND, hoặc quyết định hiện hành của UBND cấp tỉnh về mức thu lệ phí trước bạ tại địa phương.
Rút ngắn thời gian cấp giấy phép xây dựng
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng có hiệu lực từ 1/1 quy định nhiều điểm mới như bổ sung công trình được miễn giấy phép, rút ngắn thời gian cấp giấy phép xây dựng. Theo đó, thời gian cấp giấy phép xây dựng rút ngắn 10 ngày so với Luật Xây dựng 2014 (còn 20 ngày).
Luật cũng bổ sung một số công trình được miễn giấy phép xây dựng như công trình quảng cáo không thuộc đối tượng phải cấp giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về quảng cáo; công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông thụ động.
Ngoài ra, luật còn bổ sung một số loại dự án phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường như dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng vốn đầu tư công; dự án PPP; dự án thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội, Thủ tướng.
