Dần dần, họ giống như "giấy thông hành" chuyên đi "giải quyết" khúc mắc của tang chủ, móc nối với đối tượng khác nhau, không ngoại trừ là nhân viên đài hoá thân Hoàn Vũ, nếu thấy cần thiết.
Bao thầu từ A tới Z
Trong vai người đang có nhu cầu tìm một người giúp đỡ trong việc tổ chức lễ tang, hoả táng người thân mất, chúng tôi đã liên hệ với một người phụ nữ làm việc trước cổng Đài hóa thân trên. Sau nhiều lần chắp mối, chị này lại giới thiệu với chúng tôi một người tên K. Người đàn ông này tự giới thiệu là người làm dịch vụ tang lễ, không chỉ ở khu vực Đài hóa thân mà trên cả địa bàn Hà Nội.
Anh K. tự giới thiệu rằng: "Tôi làm dịch vụ tang lễ nên giúp được điều gì trong khả năng của tôi, tôi sẽ giúp. Nếu không giúp được tôi sẽ từ chối ngay. Tuy nhiên, nếu chỉ là việc tổ chức lễ hỏa táng thì đơn giản và các anh có thể hoàn toàn yên tâm. Gặp tôi là các anh gặp đúng người rồi, không cần phải qua nhiều cầu phức tạp, cũng không cần phải chạy vạy khắp nơi để nhờ người này người khác.
Tôi sẽ làm dịch vụ trọn gói từ A tới Z theo đúng ý của gia quyến. Khi nào, người nhà các anh mất, kể cả đêm cứ gọi điện cho tôi. Sau đó, nhiệm vụ của các anh là đi xem ngày, giờ và nhanh chóng mang cho tôi một giấy báo chứng tử photo. Còn tất cả những việc khác chúng tôi sẽ "lo toàn bộ", gia đình không phải lo gì nữa cả".
Giá trọn gói dịch vụ cho một lễ tang như vậy là 16 triệu đồng, bao gồm công tác đưa xe đến nhà gia quyến, đưa quan tài tới Đài hóa thân để làm lễ tang, cho đến khi lấy xong tro cốt đưa ra khỏi cổng.
"Chúng tôi sẽ cung cấp cho gia đình một cái tiểu, một cách quách bằng sứ cùng tất cả các dịch vụ khác xung quanh theo đúng ý của gia đình. Gia đình ngoài việc cung cấp lịch trình làm lễ tang thì không phải làm bất cứ cái gì khác và chúng tôi đảm bảo sẽ rất hài lòng. Tất cả những khoản "phí bôi trơn" được tính vào giá 16 triệu đồng đó nên các anh sẽ không phải lo những khoản phí phát sinh khác nữa", người đàn ông tên K. nói.
 |
| "Cò" thường lân la ở những quán nước khu vực đài hóa thân để làm môi giới. |
Theo đà câu chuyện, chúng tôi biết rằng, thông thường với những người đến đăng ký tổ chức lễ tang bình thường thì quan tài hoặc phải mua của Đài hóa thân, hoặc là phải chấp nhận phí khác chủng loại quan tài. Nhưng nếu nhờ K. thì tang chủ không cần phải lo. Gia đình muốn dùng loại quan tài nào cũng được, chất liệu ra sao cũng không quan trọng. Tất cả đã có tài "quan hệ" của K. là mọi chuyện sẽ xuôi chèo mát mái. Không những vậy, tang chủ sẽ không phải lo chuyện trùng ngày, giờ hỏa táng nữa.
"Các anh cứ xem xét ngày, giờ cẩn thận trước khi hỏa táng. Sau khi gia đình thống nhất với nhau rồi thì báo cho tôi biết trước, muốn hỏa táng vào ngày, giờ nào cũng được. Tôi đảm bảo, gia đình sẽ không phải thất vọng. Tuy nhiên, điều gì cũng có sai số nên thời gian hỏa táng có thể không chính xác như người nhà mong muốn. Tuy vậy, có chậm thì cũng chỉ khoảng 15 phút và trường hợp này rất ít khi xảy ra.
Nếu các anh chọn hình thức làm hợp đồng ở phòng hợp đồng thì không khác gì xếp hàng mua gạo thời bao cấp. Ai đến trước thì vào sổ trước, ai đến sau vào sổ sau. Bản thân tôi thấy có nhiều trường hợp chiều hôm nay khâm liệm thì sáng hôm sau sẽ đưa đi hỏa táng.
Thế nhưng khi liệm xong mới đi làm giấy tờ và lịch hỏa táng rơi vào 3h sáng ngày hôm sau nữa. Không những giờ hỏa táng không đúng ý tang chủ mà vào giờ đó cũng chẳng còn mấy ai ở lại bên linh cữu được. Như vậy, sẽ rất tội nghiệp cho cả người còn sống lẫn người đã mất" - "cò" K. chia sẻ với PV với thái độ rất cảm thông.
Từ mức giá trọn gói dịch vụ mà người đàn ông tên K. đưa ra, chúng tôi làm một phép tính nhỏ, dựa trên giá niêm yết tại phòng ký hợp đồng của Đài hóa thân trên. Tính cả tiền hỏa táng, tiền tổ chức lễ tang, tiền xe tang đưa linh cữu, tiền tiểu và quách bằng sứ thì số tiền vào khoảng 9 tới 10 triệu đồng. Như vậy nếu qua tay "cò", tang chủ sẽ phải chi thêm 6 tới 7 triệu đồng - một cái giá không dễ chấp nhận trong thời buổi kinh tế khó khăn hiện nay.
Thế nhưng, để nhận được dịch vụ "VIP" và muốn đúng thời gian hoả táng như đã đi xem "thầy" thì nhiều gia đình chấp nhận phương án này thay cho làm việc trực tiếp với nhân viên Đài hoá thân. Thậm chí nếu tang chủ có nhu cầu thuê trọn gói dịch vụ làm đám tang từ ở nhà, K. cũng sẵn sàng nhận. Giá trọn gói là 28 triệu đồng (tang chủ sẽ thuê riêng đội nghi lễ để đọc danh sách những người vào viếng) còn đâu K. sẽ lo chu toàn mọi việc.
“Cuộc chiến”giành “lãnh địa”
Trước lợi nhuận lớn thu được thông qua quá trình "cai thầu" những đám tang, xác chết ấy, số lượng người lao vào làm "cò" và "trùm cò" ngày càng tăng lên. Theo thông tin PV biết được, người đàn ông tên K. là một "trùm cò" ở Đài hoá thân và chính người này cũng nhận như vậy.
K. khoe có một hệ thống "cò" ở khắp nơi không chỉ trên địa bàn Hà Nội mà ở các tỉnh lân cận như Hải Dương, Nam Định, Hà Nam, Bắc Ninh... Những chi nhánh này có nhiệm vụ làm môi giới, tư vấn cho những gia đình có nhu cầu hỏa táng người thân và chắp nối với K.
Điều đáng nói là bản thân mỗi tang chủ cũng đều là "cò" gián tiếp. Chính chúng tôi cũng nhận được lời đề nghị hợp tác làm ăn với K. và "đảm nhận khu vực địa bàn mà mình sinh sống".
Nếu giới thiệu thành công, chúng tôi sẽ được K. trả hoa hồng trích theo phần trăm và giá trị hợp đồng đã ký. Bằng chiêu bài như vậy nên hệ thống "cò" của K. tăng lên rất nhiều, nhanh và có mặt ở khắp nơi. Đây vừa là chiêu thức tăng khách hành, vừa là chiêu cạnh tranh hữu hiệu mang tính xác thực mà không phải ai cũng nghĩ ra.
K. còn tự khoe với chúng tôi rằng: "Tôi nói không phải dọa các anh, bình thường, tổ chức một lễ hỏa táng, nếu anh đút lót không đúng mức, ít nhất là cho "bọn cò" khác, chúng nó "trở mặt" ngay lập tức. Chúng sẽ tìm mọi cách để moi thêm tiền của tang chủ, nhưng với tôi thì không bao giờ có chuyện đó. Tôi đã đứng ra giao dịch thì không đám "cò" nào dám "cò quay" cả. Lơ mơ, tôi "đập chết" ngay.
Không phải nói khoác, tất cả các nhà tang lễ của thành phố Hà Nội này không ai không biết đến tên tôi và đều rất nể tôi. Dù sao, tôi làm nghề này cũng đã hơn 30 năm rồi và có uy tín chứ không chụp giật. Tôi đã nhận là làm bằng được, chưa bao giờ để khách hàng phải thất vọng".
Cạnh tranh không khoan nhượng
Không thỏa mãn với những điều mình mắt thấy, tai nghe ở Đài hóa thân trên, chúng tôi đến các điểm ký hợp đồng của Ban phục vụ lễ tang thành phố như: Nghĩa trang Thanh Tước, nghĩa trang Mai Dịch... để tìm kiếm thêm thông tin. Cũng vẫn kịch bản như vậy, chúng tôi dễ dàng tiếp cận được một số "cò" ở những địa điểm này. Về giá dịch vụ, dù có chênh nhau nhưng nhìn chung là các hệ thống "cò" đã bắt tay với nhau để khống chế mức giá chung, nên không có sự chênh lệch đáng kể.
Ph. - một cò ở khu vực nghĩa trang Thanh Tước giải thích với chúng tôi về vấn đề chênh lệch giá dịch vụ như sau: "Thường thì mức giá đều có một khung chung nên việc hơn kém nhau chút ít là do đặc thù từng địa bàn xa hay gần. Chúng tôi chỉ cạnh tranh nhau dựa trên chất lượng dịch vụ mà thôi. Uy tín của mỗi người có được là nhờ điều đó chứ không hẳn nhờ vào giá thành thấp hay cao". Khi chúng tôi nhắc đến "cò" K. với Ph. thì người này tỏ vẻ khó chịu ra mặt, thậm chí còn dùng những lời lẽ gay gắt khi nói về K.
Một người bán hàng nước trước cửa Đài hóa thân Hoàn Vũ cho biết: "Những tranh chấp giữa các "cò" với nhau đều được giải quyết thông qua thương lượng và phân chia lại địa bàn hoạt động. Tuy nhiên, hiện nay mạnh ai người ấy làm, ai chèo kéo được càng nhiều càng tốt. Tuy nhiên, trong làm ăn thì làm sao tránh khỏi những điều đó, thậm chí là đánh nhau".
Đắng ngắt nghe "lời rao" khuyến mãi
Nhằm lôi kéo khách hàng, nhiều "cò" còn sẵn sàng tung ra các chiêu "khuyến mãi hấp dẫn" khác nhau. Bên cạnh việc giảm giá thành thì còn dịch vụ khuyến mãi cũng được áp dụng. Như trường hợp của chúng tôi, sau một hồi nói chuyện, giá trọn gói từ 16 triệu được giảm xuống còn 15 triệu đồng. Ngoài ra K. còn cho biết, với những người gửi bình tro ở Đài đều mất phí. Nhưng nếu K. đứng ra tổ chức thì bình tro có thể gửi miễn phí lên tới 50 ngày.
