Tôi và tất cả người yêu thể thao hoan nghênh thành tích của Đoàn thể thao Việt Nam tại ASIAD 2018 khi đã đạt được chỉ tiêu giành từ 3-5 HCV đề ra trước ngày lên đường.
Ở một kỳ đại hội thể thao lớn, việc đặt chỉ tiêu là cần thiết, để làm mốc cho toàn thể huấn luyện viên, VĐV nỗ lực phấn đấu. Chúng ta có thể nói lời tốt lành vì các đội tuyển, VĐV vì sự nỗ lực của họ.
 |
| Đình Nam với tấm HCV thứ 2 cho pencak silat Việt Nam. |
Một kỳ ASIAD tương đối thành công
Đó là đội tuyển điền kinh - môn thể thao cơ bản Olympic - lần đầu tiên giành HCV ASIAD. Bùi Thị Thu Thảo, Quách Thị Lan và các VĐV khác đã mang lại vị thế mới cho điền kinh Việt Nam.
Chúng ta nên chúc mừng và cảm ơn đội pencak silat với 2 HCV, 7 HCB, 3 HCĐ. Chỉ riêng pencak silat đã bằng 1/2 số chỉ tiêu HCV toàn đoàn đã đặt ra.
Các VĐV khác ở đội karate, đua thuyền... cũng cần được khen ngợi. Riêng đội rowing giành HCV có thể coi là phi thường khi họ phải tập luyện trong điều kiện hết sức khó khăn.
Wushu bắn súng, bóng chuyền, cầu mây... đã có nhiều tiến bộ, và họ xứng đáng được trân trọng.
 |
| Dương Thúy Vi ở phần thi thương thuật. |
Tất nhiên, không thể không nhắc tới bóng đá với thành tích lần đầu tiên vào tranh HCĐ tại ASIAD. Đó là thành quả của sự phấn đấu, nỗ lực, hy sinh vì thành tích chung.
Với đấu trường lớn như ASIAD, việc vượt lên để hoàn thành mục tiêu là sự nỗ lực phi thường. Tôi chia sẻ những nỗ lực của đội Olympic đã dốc sức từ vòng bảng, là VĐV Huy Hoàng nỗ lực bám đuổi nhà vô địch thế giới ở nội dung bơi 1.500 m tự do, các VĐV đua thuyền vượt qua nắng nóng trên dòng sông ở Thủy Nguyên, Hải Phòng.
Chúng ta cũng cần chia sẻ với các võ sĩ pencak silat khi họ thi đấu với nước chủ nhà và đã rất xuất sắc để vươn lên, giành 2 tấm HCV. Ngoài Indonesia, chỉ có Việt Nam làm được việc này.
Tôi cũng cần nhắc tới những nỗi đau của các VĐV. Những gì Minh Phụng, Quang Hải đã làm cho thấy thể thao cũng có đổ máu. Không có lý do gì chúng ta không dành cho họ sự tôn trọng.
 |
| Minh Phụng đã rất cố gắng thi đấu. |
Tôi cũng mong rằng người hâm mộ có sự chia sẻ với những VĐV, HLV chưa đạt thành tích như Hoàng Xuân Vinh, Dương Thúy Vi, Nguyễn Thị Thật. Họ đã rất cố gắng, nỗ lực, nhưng tiếc là thành công chưa đến.
Biên cạnh đó, tôi còn biết có sự lo lắng, thất vọng, có lúc là tuyệt vọng của vận động viên, huấn luyện viên.
2 ngày qua tôi được tiếp xúc với ban huấn luyện đôi pencak silat. Lãnh đội Từ Thị Lê Na cho thấy sự mệt mỏi, tiều tụy. Họ đã phấn đấu hết mình.
Hoàng Xuân Vinh còn nói với tôi: "Thưa chú, bọn cháu hết sức căng thẳng. Đấu trường lớn, nhiều đối thủ, mà người chỉ đạo thì ít. Nhiều đêm bọn cháu mất ngủ, ăn không ngon".
Tôi chia sẻ tất cả cảm xúc đó với Trưởng đoàn Trần Đức Phấn cùng 2 phó đoàn, với cuộc họp lúc 22h mỗi ngày. Tôi từng ở trong những hoàn cảnh như thế nên cực kỳ thấu hiểu. Tôi mong rằng mọi người cùng chia sẻ với vận động viên, huấn luyện viên.
Thể thao thành tích cao có quy luật rất rõ ràng là gian lao, vinh quang và cay đắng.
 |
| Olympic Việt Nam dù rất cố gắng nhưng không thể thắng Olympic Hàn Quốc tại bán kết. |
Thể thao Việt Nam nằm ở đâu trên bình diện châu Á
Đấu trường ASIAD là nơi hội tụ của hàng trăm nhà vô địch thế giới và Olympic. Tôi có thể ví dụ như cử tạ, TDDC, một số nội dung điền kinh, một số môn võ như karate, taewondo, bóng bàn.
VĐV của chúng ta phải đua tranh với nhiều VĐV giỏi, nhà vô địch thế giới tại ASIAD, bởi thế việc giành HCV là hết sức khó khăn.
Nhìn lại quá trình tham dự đại hội này từ năm 1982 với HCĐ môn bắn súng của Quốc Cường. Tới năm 1994 chúng ta mới có 1 HCV đầu tiên. Bước nhảy vọt tới ở năm 2002 với 4 HCV và vị trí thứ 15 toàn đoàn.
Tuy nhiên, do những thay đổi về nội dung, cơ cấu, Đoàn thể thao Việt Nam chỉ có 3 HCV tại ASIAD 2006. 2 kỳ đại hội sau vào các năm 2010 và 2014 cũng chỉ có 1 HCV. Kỳ này, chúng ta vượt lên với 4 HCV.
 |
| Bích Phương giành HCV karate tại ASIAD 2010. |
Phân tích chung trên cả bình diện ASIAD, thì Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc là những nước thường xuyên ở nhóm dẫn đầu. Họ thường giành khoảng 50, thậm chí lên đến khoảng 100 HCV tùy thuộc vào số môn và số nội dung được đưa vào thi đấu.
Ở nhóm thứ 2, các nước xếp từ vị trí thứ 4 tới 12 thường giành từ 10 tới 20 HCV, thậm chí hơn.
Trong khi đó, các nước từ thứ 13 tới khoảng 25 chỉ giành từ 1 tới 4, cùng lắm là 5 HCV. Đây là nhóm các nước trung bình thấp, trong đó có Việt Nam.
Nhóm cuối cùng là những nước còn lại, họ không có HCV, thậm chí là 1 HCĐ hoặc không có huy chương.
Nhìn vào những phân tích trên có thể thấy thể thao Việt Nam ở khu vực châu Á chỉ thuộc dạng trung bình thấp. Đã 24 năm, chúng ta tham gia nhiều kỳ ASIAD nhưng vẫn chưa cải thiện được vị trí của mình.
 |
| Tú Chinh không có đối thủ tại SEA Games 2017. |
Những chuyển biến về chiến lược
Đây là vấn đề các nhà quản lý thể thao phải suy nghĩ. Tuy vậy, tôi cũng đề nghị người hâm mộ chia sẻ với tình hình khó khăn của thể thao nước nhà.
15 năm trước, ngành thể thao nổ ra cuộc tranh luận về vấn đề xây dựng chiến lược phát triển. Nhiều ý kiến cho rằng chúng ta không thể chỉ tập trung vào SEA Games với vị trí top 3 mà phải phấn đấu vươn lên tại ASIAD ở một số môn thể thao, đặc biệt là các môn trong chương trình Olympic.
Tại SEA Games 2015, thể thao Việt Nam thắng lợi ở một số môn Olympic, tới năm 2017 tại Malaysia điều đó được khẳng định. Các môn như điền kinh, TDDC, bắn súng, đua thuyền đều đạt thành tích rất tốt.
Những điều đó là cơ sở để chúng ta tìm kiếm và bồi dưỡng các VĐV ưu tú để thi đấu tại ASIAD cũng như Olympic. Hoàng Xuân Vinh, Hoàng Anh Tuấn và những VĐV vô địch thế giới cũng như châu lục là niềm tin chung cho thể thao VIệt Nam vươn lên.
 |
| Kỷ lục gia Olympic Hoàng Xuân Vinh tại Olympic 2016 ở Brazil. |
ASIAD 2018, chúng ta có 10 môn thể thao nằm trong diện tranh chấp huy chương, 10 VĐV có khả năng giành HCV. Đó là nỗ lực, tiến bộ, vươn lên trong một thời gian dài.
Tuy nhiên, chúng ta chưa vươn lên tới nhóm thứ 2 của ASIAD vì chưa đủ thời gian để đào tạo và xây dựng hệ thống lực lượng có tài năng. Thể thao Việt Nam chưa có chiến lược đầu tư mạnh mẽ cho ASIAD. Tư tưởng và cách làm vẫn là tập trung ở đấu trường SEA Games bởi tại đấu trường này, chúng ta làm mưa làm gió ở nhiều môn.
Tuy nhiên, những môn đó lại chưa vươn tới tầm châu lục. Vì thế, một số môn không thành công như kỳ vọng. Tôi muốn nói đến việc cần thiết của một kế hoạch cụ thể để vươn lên trong một vài kỳ ASIAD tới.
Việc chuyển hướng, phát triển các môn Olympic là chính xác. Đến bây giờ một số nhà quản lý thể thao vẫn chưa thống nhất. Tuy nhiên, tôi khẳng định không cần tính toán lại bởi chưa đủ thời gian và quan trọng hơn là chưa đầu tư mạnh mẽ.
Việc tổ chức thực hiện chiến lược thể thao cần phải được ra tăng và chỉ đạo chặt chẽ từ tổng cục TDTT và Bộ VH-TT&DL. Chính phủ đã phê duyệt đề án chiến lược. Vì thế phải thực hiện nghiêm túc.
Để thực hiện được chiến lược đó thì từng sự kiện, từng chiến dịch phải có kế hoạch cụ thể. Việc đào tạo VĐV, xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư cho địa phương phải được đầu tư mạnh mẽ hơn.
Ngành thể thao cũng cần định hướng, xác định các lứa VĐV có khả năng cho từng chu kỳ là hết sức cần thiết.
 |
| Thể thao Việt Nam vẫn còn ở tầm thấp so với châu lục. |
Thực trạng của thể thao Việt Nam
Thể thao Việt Nam tới nay vẫn còn rất nhiều những khó khăn, bất cập. Đầu tiên là việc kết hợp giữa trung ương và địa phương có vấn đề. Điển hình là trường hợp kình ngư Huy Hoàng hoặc đội rowing.
Sự phát triển không chỉ trông chờ vào các trung tâm huấn luyện quốc gia, không chỉ ở các trung tâm quốc gia, mà phải phát triển theo dạng chân đế, ở từng địa phương. Từ đó, nguồn VĐV mới được đa dạng và hiệu quả.
Sự thiếu thốn về cơ sở vật chất ngay cả với các trung tâm lớn của đất nước. Trang thiết bị tập luyện lạc hậu và chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao chất lượng VĐV. Trường bắn ở trung tâm Nhổn 20 năm qua vẫn vậy, các xạ thủ vẫn phải sử dụng hệ thống tập luyện cũ kỹ, không đảm bảo.
Chúng ta thiếu đầu tư thì khó xuất hiện những VĐV tài năng. Những xạ thủ như Hoàng Xuân Vinh, Trần Quốc Cường đã tập luyện từ 20 năm trước đây.
Nhiều môn thể thao khác cũng vậy. Đội rowing chưa hề có canal đua thuyền riêng mà phải tập ở một con sông tại Thủy Nguyên, Hải Phòng với những khó khăn về dòng nước, giao thông, chướng ngại vật...
 |
| Đua thuyền Việt Nam còn phải tập luyện với điều kiện kết sức khó khăn. |
Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, cải tiến chăm sóc VĐV bằng y học, dinh dưỡng còn rất thiếu và yếu. Tôi có thể khẳng định rằng tất cả đang không đủ đáp ứng cho VĐV.
Bởi vậy, công việc đầu tiên và tối quan trọng là phải đầu tư mạnh mẽ hơn nữa, nếu muốn đua tranh với các nước khác. Ngành TDTT phải tham mưu với chính phủ để có sự đầu tư đó.
Việc phát triển thể thao đỉnh cao phải đúng quy luật gồm: hệ thống chặt chẽ trong nhiều năm, sự đảm bảo về cơ sở vật chất, chăm sóc VĐV phải được chăm chút và rất cần sự đầu tư của chính phủ, xã hội. Nếu không, chúng ta sẽ không vươn lên được.
Cuối cùng, điều mong muốn của tôi là sau mỗi kỳ đại hội thể thao, các cán bộ quan chức cần tổng hợp, phân tích, đánh giá thực trạng, sự đầu tư, cần nghiêm túc đánh giá lại ưu điểm và đưa ra kế hoạch đúng đắn hơn.
