Nguyên tắc hoạt động của gương xe Công thức 1

Thay vì cải tiến động cơ theo qui định về công suất do Liên đoàn Xe hơi Quốc tế (FIA) ban hành, hiện nay các đội đua Công thức 1 chỉ tập trung vào các bộ phận khác trên xe, trong đó có hệ thống gương, nhằm tăng tốc độ cho ''cục cưng'' của mình.

Mẫu xe đua Renault R29.

Đối với dòng xe thương mại nói chung, gương là một trong những bộ phận tuyệt đối cần thiết. Tuy nhiên, theo quan điểm của các kỹ sư chế tạo xe Công thức 1 thì không có gương càng tốt. Đơn giản là vì gương trở thành vật cản dòng khí động di chuyển xung quanh khiến xe không thể đạt vận tốc hơn 322 km/h trên đường thẳng.

Tuy nhiên, cũng tương tự như xế thương mại, gương vẫn là một bộ phận bắt buộc trên xe Công thức 1 nhờ khả năng cung cấp tầm nhìn chiếu hậu hoàn hảo cho các tay đua. Trong bộ luật của FIA có ghi rõ: “Tất cả các xe phải có ít nhất hai gương để người lái có thể quan sát phía sau cũng như hai bên hông xe. Mặt phản chiếu của mỗi gương phải rộng ít nhất 150mm và cao từ 50mm trở lên. Thêm vào đó, mỗi góc phải có bán kính dưới 10mm”.

Mẫu xe đua BMW F1.09.

Mặc dù các đội đua F1 thường tìm ra một vài lỗ hổng trong qui định và “lách luật” như thiết kế ghế đơn đa chức năng hơn nhưng chưa một ai từng nghĩ đến việc đổi gương. Một phần lý do cũng là vì qui định về gương quá rõ ràng kể cả vị trí của chúng so với khung gầm.

Hơn thế nữa, trước mỗi mùa giải hoặc vòng đua, đại diện của FIA bao giờ cũng tới kiểm tra từng đội để đảm bảo gương vẫn hoạt động đúng chức năng. Cụ thể hơn, một trong những tay lái chính thức của đội đua sẽ phải ngồi trong khoang lái và được yêu cầu “đọc bất kỳ chữ cái hoặc con số nào cao 150mm, rộng 100mm đặt phía sau xe”. Khoảng cách từ các vật tới xe không được quá 10m tính từ đường chiếu trục sau.

Trên thực tế, gương là một bộ phận ít chỗ cần cải tiến. Các nhà thiết kế chỉ có thể thay đổi hình dạng của gương sao cho giảm lực kéo khí động. Thêm vào đó, vị trí đặt gương cũng là một vấn đề gây nhức đầu cho các kỹ sư. Một chiếc xe F1 thông thường nặng ít nhất 600 kg (đã tính người lái và nhiên liệu), do đó chúng ta không thể sử dụng nhiều bộ phận như đèn vì có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trọng lực của xe. Nếu đặt gương trên phần đầu khung gầm, tâm trọng lực sẽ tăng dù chỉ một chút. Để giải quyết vấn đề này, các nhà thiết kế hiện nay đang sử dụng những vật liệu trọng lượng nhẹ để sản xuất gương, điển hình là sợi cacbon (cho vỏ và thân gương).

Mẫu xe đua Ferrari F60.

Đối với phần mặt chiếu, các đội đua dùng Perspex (một loại nhựa trong suốt có thể thay thế cho kính với độ bền lớn hơn). Ngoài loại gương bình thường vẫn thấy trên xe thương mại, xe F1 còn được trang bị bộ khung gia cố để loại bỏ hiện tượng rung. Chẳng cần phải nói, khi chạy ở tốc độ cao, gương tiếp xúc với luồng không khí thì rung là điều không thể tránh khỏi. Vì vậy, bộ khung chống rung sẽ giúp người lái theo dõi mọi việc đang diễn ra phía sau qua mặt chiếu miễn mờ.

Một điều quan trọng khác cần nhắc đến là thói quen thay gương sau mỗi vòng đua trong giải Công thức 1. Làm như vậy cũng là để đảm bảo tầm nhìn hoàn hảo cho người lái mọi lúc mọi nơi.

Gương của Red Bull RB4 trong giải vô địch Monaco.

Hiện nay, một số đội đua còn lắp loại gương hai mặt có tác dụng mở rộng tầm nhìn chiếu hậu. Hệ thống này được ứng dụng đầu tiên trên series McLaren Mercedes – MP4-17 tương tự loại gương điểm mù có mặt trên phân khúc xe thương mại hiện đại.

An Huy

Theo Bưu điện Việt Nam