Mới đây, người Thái đã chính thức bước chân vào Hội đồng quản trị và ban lãnh đạo của Tổng công ty Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco), nắm giữ những cương vị quan trọng, như Chủ tịch HĐQT, giám đốc bán hàng và tài chính, mở ra một kỷ nguyên mới cho điều hành và hoạt động của Sabeco.
Vay tiền để thâu tóm
Năm ngoái, Công ty TNHH Vietnam Beverage đã mua hơn 343,6 triệu cổ phiếu SAB (tương ứng 53,6% vốn) với với mức giá 320.000 đồng/cổ phiếu, bằng với mức giá khởi điểm từ cổ đông nhà nước.
Vietnam Beverage thành lập năm 2017, được xem là công ty “bình phong” cho Thai Beverage (ThaiBev) trong thương vụ thâu tóm Sabeco.
 |
| Thaibev mua Sabeco bằng tiền đi vay |
Nhưng điều đáng chú ý là khoản tiền mua lại này không phải là tiền vốn tự có, mà được tài trợ từ các nhà băng từ Thái Lan và Singapore với thời hạn 2 năm. Báo cáo về cổ phiếu của ThaiBev mới đây ghi nhận khoản vay 100 tỷ Baht và 1,95 tỷ USD. Tổng giá trị ước khoảng gần 5 tỷ USD, trong khi các điều khoản vay không được nói rõ.
Tỷ phú người Thái Lan, ông Charoen Sirivadhanabhakdi, đang làm Chủ tịch ThaiBev. Tập đoàn này cũng đang mạnh tay tăng tỷ lệ sở hữu tại Vinamilk, hiện đã mở room ngoại lên đến 100%.
Tính đến cuối tháng 5, F&N (Singapore nhưng ThaiBev có tỷ lệ sở hữu cao) đã nâng tỷ lệ sở hữu cổ phần của Vinamilk lên 17,31%, tương ứng với 251,2 triệu cổ phiếu VNM. F&N mới đây tiếp tục đăng ký mua 14,5 triệu cổ phiếu VNM trong thời gian từ 6/6 đến 5/7 theo phương thức thỏa thuận và khớp lệnh nhằm nâng tỷ lệ sở hữu lên 18,3%.
Tham vọng sở hữu cổ phần chi phối của tỷ phú Thái tại Vinamilk có thể thấy rõ, nhưng để mua chi phối lên tới 51%, người Thái sẽ phải chi thêm gần 4 tỷ USD để mua thêm 489 triệu cổ phiếu với mức giá đang giao dịch hiện tại là 180.000 đồng/cổ phiếu. Với số tiền như vậy, việc đi vay thêm là có khả năng xảy ra, tương tự thương vụ thâu tóm Sabeco.
Mạnh dạn vay vốn để thâu tóm các doanh nghiệp nước giải khát có thị phần lớn ở Việt Nam, tỷ phú Thái sẽ toan tính trả nợ như thế nào?
Không chỉ bán bia trả nợ
Bước chân vào Sabeco, ThaiBev ngay lập tức có khoản lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 5.824 tỷ đồng. Năm ngoái, Bộ Tài chính cũng “đòi” Sabeco phải nộp vào ngân sách số tiền 2.495 tỷ đồng lợi nhuận chưa phân phối từ trước năm 2016, là thời điểm mà ThaiBev chưa vào. Kết quả cuối cùng của việc xử lý số tiền nói trên chưa được tiết lộ, nhưng rõ ràng người Thái mới là yếu tố quan trọng trong việc này.
Với giả định lãi vay 5%/năm, thì mỗi năm, ThaiBev dự kiến trả 240 triệu USD tiền lãi, tương đương với hơn 5.280 tỷ đồng. Báo cáo tài chính năm 2017 của Sabeco cho biết lợi nhuận sau thuế của cổ đông mẹ năm 2017 là 4.711 tỷ đồng.
 |
| Sabeco vẫn là nơi “gánh” những toan tính của người Thái. |
Chưa tính đến những lo ngại thường thấy khác về việc chuyển giá giữa 2 công ty mẹ - con, điều đáng nói là thông thường ở những thương vụ vay vốn để mua cổ phần, các ông chủ mới sẽ phải “vắt” doanh nghiệp mình sở hữu để xoay dòng tiền trả lãi và nợ gốc.
Theo các chuyên gia, sau khi chiếm quyền kiểm soát các công ty mục tiêu, các nhà đầu tư sẽ dùng nhiều cách thức để trả nợ hay chuyển nợ.
Các chuyên gia cũng cho rằng thực tế, các khoản nợ khó lòng gán vào trực tiếp vào nội bảng kế toán của Sabeco, nhưng có nhiều cách để tái cấu trúc khoản nợ đã vay. Đơn cử như như phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, ESOP hay phát hành trái phiếu chuyển đổi.
Nhưng cũng không phải ngẫu nhiên mà người Thái chấp nhận trả giá cao cho Sabeco. Ngoài những khoản vay nợ để mua lại cổ phần, Sacbeco còn có những điểm đặc biệt hấp dẫn khác.
Điểm đầu tiên mà nhiều chuyên gia nhận định là hệ thống phân phối mà Sabeco đang sở hữu.
Ông chủ của ThaiBev cũng đầu tư rất nhiều tiền để xây dựng kênh phân phối cho các sản phẩm nước giải khát từ Thái, chẳng hạn như các thương vụ siêu thị Metro, B’Mart, Tập đoàn Phú Thái,... và sắp tới có thể là kênh phân phối của Vinamilk, nếu thâu tóm thành công.
Kinh nghiệm cho thấy việc “chơi” với ThaiBev là không đơn giản. Điển hình là thương vụ liên doanh giữa ThaiBev và hãng bia Carlbergs vào đầu thập niên 90 ở Thái Lan.
Theo đó, ThaiBev - nhờ vào kinh nghiệm của Carlsberg - đã xây dựng thành công thương hiệu bia cho riêng mình, cạnh tranh trực tiếp với Singha. Đến năm 2005, hãng bia từ Đan Mạch phải trả cho ThaiBev 120 triệu USD để chấm dứt mối quan hệ kinh doanh, sau nhiều năm kiện tụng.
Sabeco còn có miếng bánh hấp dẫn khác là đất đai, hiện nắm giữ quyền sử dụng 4 mảnh đất vàng và có diện tích lớn. Chẳng hạn như khu đất tại 46 Bến Vân Đồn (diện tích 3.872 m2 ở quận 4), khu đất 187 Nguyễn Chí Thanh (17.406 m2 ở quận 5) khu đất 474 Nguyễn Chí Thanh (7.729 m2, quận 10), khu đất 18/3B Phan Huy Ích (2.216 m2, quận Tân Bình). Đó là chưa kể đến các công ty con và công ty liên kết khác.
Việc xử lý các tài sản là đất đai cũng quá dễ dàng với ThaiBev, một công ty có nhiều sản phẩm nước giải khát nhưng ông chủ lại là “ông trùm” trong lĩnh vực bất động sản.
Năm ngoái, Sabeco tiêu thụ khoảng 1,7 tỷ lít bia. Còn trong năm nay, hãng dự kiến sản lượng tiêu thụ sẽ đạt từ 1,8-2 tỷ lít bia, tương ứng với thị phần 50%.
Các chuyên gia cho rằng dù bằng cách nào đi nữa, thì Sabeco vẫn là nơi “gánh” những toan tính của người Thái. Người Việt sẽ uống bia Sài Gòn để trả nợ cho các khoản vay mà người Thái đã vay để mua lại bia Việt.
