Người phụ nữ quyền lực nhất thế giới

Tạp chí Forbes gây đôi chút ngạc nhiên khi nêu tên Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen là “người phụ nữ quyền lực nhất thế giới”.

Theo Guardian, đây là một lựa chọn đúng đắn. Sau khởi đầu không mấy thuận lợi cách đây 3 năm, cựu bộ trưởng Quốc phòng Đức đang trở thành nhà quản lý khủng hoảng xuất sắc của châu Âu.

Với vai trò lãnh đạo châu Âu sau xung đột ở Ukraine, cũng như việc xử lý đại dịch Covid-19, bà von der Leyen đứng đầu danh sách 100 phụ nữ quyền lực nhất thế giới của Forbes. Ảnh hưởng của bà là duy nhất, khi giúp xây dựng chính sách thay mặt cho 450 triệu người, theo Forbes.

Vai trò dẫn dắt

Với phong thái có phần trang trọng và cứng nhắc, bà von der Leyen có thể không chiếm được cảm tình của nhiều người, nhưng trong thời kỳ đại dịch và sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra, bà đã gây được tiếng vang về vai trò của mình đối với EU.

Bà von der Leyen, hay VDL, “là một cỗ máy”, một quan chức cấp cao trong Ủy ban châu Âu nói. “Bà ấy cứng rắn, tập trung và rất hiệu quả”.

Vụ bê bối tham nhũng ở Nghị viện châu Âu có thể khiến bà von der Leyen rơi vào thế khó, khi bị cáo buộc không đề ra những tiêu chuẩn đạo đức mạnh mẽ hơn.

Tuy nhiên, Guardian cho rằng sự chỉ trích đó là không công bằng. Bà đã cố gắng cải thiện điều đó, nhưng Nghị viện châu Âu cho đến nay đã bác bỏ các quy tắc chặt chẽ hơn đối với ủy ban này.

Bà Ursula von der Leyen và Tổng thống Ukraine Zelensky. Ảnh: Reuters.

Theo bà Ursula von der Leyen, các cáo buộc về tham nhũng tại Nghị viện châu Âu là "mối quan ngại lớn nhất", đặt ra lo ngại cho niềm tin của công chúng vào các tổ chức EU.

Giữa lúc Nga có mâu thuẫn với EU, ảnh hưởng từ Trung Quốc trong khối và Mỹ đang có xu hướng bảo hộ, mô hình thành công của châu Âu cần được bảo vệ. Vì vậy, các nhà lãnh đạo châu Âu đang thực hiện những bước đi hướng tới một mô hình "châu Âu hơn" mà trước đây họ không muốn thực hiện.

Trong thời gian xảy ra đại dịch, họ đã đồng ý về việc mua chung vaccine ngừa Covid-19 và cung cấp tài chính lớn cho các nền kinh tế đang gặp khó khăn. Kể từ tháng 2, họ đã tăng cường kiểm soát biên giới và an ninh chung, chuyển sang đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng chung,...

Theo Guardian, các chính phủ châu Âu không thích “Âu hóa” các quyền lực được nắm giữ ở cấp quốc gia - trừ khi có một cuộc khủng hoảng và “họ không biết phải làm gì”.

Và điều đó tương tự với bối cảnh hiện tại. Các nhà lãnh đạo quốc gia phải đối mặt với những vấn đề lớn mà họ không thể tự mình giải quyết. Họ tìm kiếm các giải pháp chung, khiến vai trò của bà von der Leyen thêm nổi bật.

Trong khi đó, việc ra quyết định của EU ngày càng phụ thuộc vào chính phủ các quốc gia thành viên trong những năm gần đây, khiến “Brussels” cũng mất đi quyền lực tương ứng.

Lãnh đạo của các quốc gia thành viên có thể đồng ý với những giải pháp của châu Âu, ngay cả đối với các vấn đề nhạy cảm về mặt chính trị đối với công dân của họ, chẳng hạn an ninh, chính sách tiền tệ, y tế hoặc di cư. Tuy nhiên, họ cũng muốn kiểm soát chặt chẽ Ủy ban châu Âu.

Giám sát EC như một chiến dịch quân sự

Họ liên tục yêu cầu ủy ban gửi cho họ dự thảo đề xuất cho các luật và quy định mới của châu Âu. Đồng thời, họ làm suy yếu các thể chế của EU - và thường bỏ qua nghị viện - bằng cách cắt giảm ngân sách và giữ quyền kiểm soát việc thực hiện các chính sách cho riêng mình.

Trong đại dịch, họ đã đồng ý cùng nhau vay hơn 700 tỷ euro để hỗ trợ các quốc gia bị ảnh hưởng, đồng thời nhấn mạnh rằng tất cả 27 nguyên thủ quốc gia và chính phủ cùng quyết định sẽ phân bổ cho ai. Điều tương tự cũng đang xảy ra với an ninh năng lượng, di cư và chính sách đối ngoại.

Tuần trước, tất cả 27 quốc gia đã phải ký vào gói viện trợ trị giá 18 tỷ euro (19 tỷ USD) cho Ukraine - điều mà Hungary đe dọa sẽ phủ quyết trừ khi Brussels bỏ chặn một nguồn tài trợ dành cho họ.

Bà von der Leyen phát biểu trong một cuộc họp báo ở Brussels. Ảnh: Reuters.

Theo Guardian, việc thỏa hiệp giữa các thành viên đã trở nên phức tạp hơn, ít minh bạch hơn.

Tuy nhiên, hơn bao giờ hết, các quốc gia thành viên cần chuyên môn của Ủy ban châu Âu, về mặt pháp lý và mặt nhiều mặt khác, để xây dựng các chính sách, kế hoạch và cam kết chung. Và bà von der Leyen đang đóng vai trò lớn trong điều đó.

Một quan chức ủy ban khẳng định bà xuất sắc hơn người tiền nhiệm nổi tiếng Jacques Delors. Phát biểu này đã nhấn mạnh EU đang phát triển như thế nào. Ông là một người nhìn xa trông rộng, trong khi bà von der Leyen là một người thực tế hơn.

Các quốc gia thành viên đòi hỏi Brussels nhiều hơn bao giờ hết - từ khí đốt rẻ và các quy tắc chống tham nhũng cứng rắn hơn đến chính sách trợ cấp mới để ngăn chặn các công ty chuyển đến Mỹ.

Để thực hiện tất cả điều này, bà von der Leyen giám sát ủy ban giống như một chiến dịch quân sự. Bà ngủ trong một không gian nhỏ bên cạnh văn phòng của mình, thường xuyên yêu cầu nhân viên chuẩn bị báo cáo vào buổi tối thứ sáu cho các cuộc họp sáng chủ nhật.

Về mặt chính sách, bà quản lý một cách rất nghiêm khắc và giữ kín mọi thứ. Điều này đôi khi khiến bà không được lòng cấp dưới. Nhiều người phàn nàn rằng họ thường xuyên làm việc quá sức.

Tuy nhiên, đây là cách mà bà VDL cống hiến để đạt được mục tiêu. Nhiều nhà ngoại giao trong khối, luôn sẵn sàng đổ lỗi cho ủy ban, giờ ca ngợi EC vì đã cung cấp dịch vụ mà họ yêu cầu. Đôi khi, bà sử dụng sự tin tưởng đó để lèo lái họ như thời điểm trước đó, khi ủy ban này là một thế lực mạnh mẽ hơn hiện tại.

Thúc đẩy 27 chính phủ hướng tới các quyết định chung nên là nhiệm vụ của chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel. Tuy nhiên, ông không nhận được sự ủng hộ của các quốc gia châu Âu, và điều đó thậm chí còn ít hơn ở Brussels.

Vì vậy, những người đứng đầu chính phủ thường yêu cầu chủ tịch EC thực hiện vai trò này. Ở bà VDL, châu Âu dường như cuối cùng cũng có được số điện thoại duy nhất mà cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger luôn nói rằng ông cần nếu muốn gọi đến châu Âu.