Từ nội thành đông đúc, con đường dẫn chúng tôi đến An Khánh, Hoài Đức mở ra không gian rộng lớn với bầu không khí trong lành của một làng quê nông thôn Bắc Bộ. Chúng tôi đến thăm xưởng sản xuất của nghệ nhân Nguyễn Phú Quý - chủ nhân bức bình phong tứ quý vừa được bán cho một nhà sưu tập Nhật Bản với giá rất cao trên thị trường. Bức bình phong nhận được giới chuyên môn đánh giá cao về tính nghệ thuật.
 |
| Nghệ nhân Nguyễn Phú Quý - chủ nhân xưởng sản xuất bình phong Phú Quý. |
Là một người giàu tâm huyết với nghề, nghệ nhân Nguyễn Phú Quý luôn tâm niệm mỗi tác phẩm làm ra đều là đứa con tinh thần quan trọng của nghệ nhân. Tác phẩm phải là kết tinh của tinh hoa dân tộc qua từng đường nét, chi tiết đến chất liệu…
Bình phong là vật phẩm phong thủy có tác dụng làm vách ngăn, chặn hỏa khí, hung khí trong nhà khi phòng vệ sinh đối diện cửa bếp hoặc bếp, nhà vệ sinh, cầu thang đối diện cửa chính, cửa trước và cửa sau đối diện… Tuy nhiên, vật dụng này không chỉ có tác dụng về mặt phong thủy mà còn là một tác phẩm nghệ thuật.
Là một nghệ nhân tâm huyết, ông Quý thường tự mình tìm hiểu, nghiên cứu và sáng tạo ra các bộ bình phong mang đậm dấu ấn cá nhân dựa trên các nguyên tắc truyền thống hay yêu cầu của khách hàng quan trọng.
Với tác phẩm "Tùng - cúc - trúc - mai" bán cho nhà sưu tập người Nhật Bản, ông đã mất 2 tháng để làm ra sản phẩm, từ việc lên ý tưởng sau chuyến công tác Nhật Bản và Trung Quốc, đến thiết kế, vẽ, gia công gỗ và hoàn thiện sau chót.
Theo cảm nhận của ông, hình tượng 4 loại cây hoa tùng, cúc, trúc, mai đại diện cho 4 mùa xuân, hạ, thu, đông trong văn hóa Nhật Bản và Trung Quốc. Nhưng tại Việt Nam, chúng vẫn có vẻ đẹp riêng, ông đã Việt hóa chúng bằng chính đôi bàn tay và tâm hồn của một người Việt.
 |
| Các nghệ nhân miệt mài gia công gỗ. |
Hình vẽ của ông bao giờ cũng nổi bật tinh thần dân tộc từ bố cục, mảng đậm nhạt đến đường nét, màu sắc… thậm chí cả cái duyên dáng làm điệu cũng có hồn dân tộc. Khi chọn gỗ sồi Nga quen thuộc làm khung, tự tay ông lựa chọn những khúc gỗ tốt vân mịn, đẹp, xử lý sơn cẩn thận để chống mối mọt, cong vênh. Đây cũng là khâu giúp đảm bảo độ thẩm mỹ, tinh tế và bền bỉ của sản phẩm.
Ông kể: "Mới đầu, tôi định tặng món quà này cho cô con gái út vừa lấy chồng bên Đức, nhưng khi hoàn thiện xong, ông khách người Nhật Bản đã tìm đến tận xưởng Bình phong Phú Quý tại Hoài Đức và ngỏ ý mua với giá cao. Không định bán, nhưng nhận thấy tình yêu của ông khách nước ngoài với những tấm bình phong Việt rất thật và cao quý nên tôi đã đồng ý, coi như mình đã gặp người tri kỷ, đồng cảm về tâm hồn".
 |
|
Bức bình phong tùng, cúc, trúc, mai được bán với giá cao. |
Tại xưởng sản xuất Bình phong Phú Quý, nhiều nghệ nhân có tuổi đời và tuổi nghề còn rất trẻ nhưng tài năng và tác phẩm của họ lại không thể lấy đó làm thước đo. Nhiều người là họ hàng và người làng của ông Nguyễn Phú Quý. Người con trai của ông cũng theo nghề, gia đình ông có bí quyết nghề riêng mà người ngoài khó nắm bắt được.
 |
| Một trong những bức bình phong được nhiều khách hàng ưa chuộng tại xưởng. |
Ông Quý bộc bạch, điều sợ nhất là nghề truyền thống của mình bị thất truyền. Do đó, ông luôn định hướng cho con em mình phải yêu nghề và tâm huyết với nghề. Khi đó, dù nền kinh tế thị trường có khắc nghiệt đến đâu thì họ vẫn sống được bằng nghề truyền thống này.
Trong hơn 15 năm trở lại đây, các sản phẩm của Bình phong Phú Quý đã đến được tay người sử dụng và yêu mến bằng nhiều cách, khi thì bán lẻ nhưng đa phần là bán buôn. Cơ sở trở thành một trong những nhà bán buôn bình phong lớn nhất tại miền Bắc được nhiều khách hàng biết đến.
Không những thế, sản phẩm còn được xuất khẩu ra nước ngoài và chinh phục nhiều khách hàng khó tính đến từ Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản… Sản phẩm làm tới đâu là bán hết tới đó. Phần lớn sản phẩm đều do khách hàng đến tận nhà để đặt và nhận hàng.
Hiện giờ, ông Quý và các nghệ nhân trong xưởng đang chủ động cải tiến kỹ thuật, sáng tạo nhiều mẫu mã đa dạng, đa tác dụng... nhằm mang đến những sản phẩm mang tính kỹ - mỹ cao, nhưng vẫn giữ được giá trị truyền thống, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hướng ra xuất khẩu, chinh phục thị trường nước ngoài.
 |
| Các tấm bình phong sẵn sàng hành trình xuất xưởng để đến với khách hàng. |
Mong ước của ông Quý là xưởng sản xuất của mình và các đơn vị khác phát triển hơn nữa để góp phần gìn giữ và phát triển văn hoá truyền thống, xây dựng bộ mặt mới cho quê hương theo mục tiêu chung là xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
