Nghịch lý ô tô 'xanh'

Theo tìm hiểu, các khách hàng đã phải chi ra số tiền khoảng 1,6 tỷ đồng cho mỗi chiếc xe. Nếu đây là xe chạy bằng nhiên liệu thông thường như xăng hay dầu diesel thì hoàn toàn không có vấn đề gì đáng bàn. Tuy nhiên, Nissan Leaf lại là xe chạy hoàn toàn bằng điện, một trong những loại phương tiện được xếp vào nhóm hưởng chính sách ưu tiên thân thiện với môi trường.

Sở dĩ 2 chiếc Nissan Leaf có mức giá bán cao là bởi không hề được ưu đãi về thuế. Đại diện đơn vị nhập khẩu cho biết, 2 chiếc xe này vẫn phải chịu các mức thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc và thuế tiêu thụ đặc biệt vốn được áp dụng cho các loại xe du lịch dưới 9 chỗ ngồi chạy bằng nhiên liệu thông thường.

Nghịch lý là ở chỗ, xe điện và xe lai (hybrid, kết hợp cả chạy bằng nhiên liệu truyền thống lẫn động cơ điện) lâu nay đã nằm trong diện ưu tiên. Cụ thể là theo quy định của Bộ Tài chính và Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, mức thuế suất của các loại xe này rất thấp, chỉ bằng 70% so với xe cùng loại chạy bằng nhiên liệu truyền thống.

Chính sách là vậy, nhưng khi áp dụng vào thực tế lại nảy sinh vướng mắc. Trong đó, đa số xuất phát từ thực tiễn hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật chưa sát với thực tế, dẫn đến việc các cơ quan chịu trách nhiệm thu thuế, chẳng hạn như hải quan các cửa khẩu, không biết áp dụng thế nào.

Trước đây đã có không ít doanh nghiệp khiếu nại về việc bị cơ quan hải quan áp mức thuế suất của xe chạy bằng nhiên liệu truyền thống lên những chiếc xe hybrid nhập khẩu. Trong khi theo quy định tại Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, các loại xe “sạch” chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, năng lượng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70% số năng lượng sử dụng thì mức thuế suất được áp dụng sẽ bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe cùng loại.

Sau những khúc mắc được doanh nghiệp nêu lên, Bộ Tài chính đã có văn bản giải thích đây là các loại xe chạy hoàn toàn bằng xăng chứ không phải xe “chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện”. Lý do, theo giải thích của Bộ Tài chính, là vì động cơ điện trên xe cũng chạy bằng năng lượng điện do chuyển hóa từ nhiên liệu xăng, hoặc xe sử dụng động cơ điện do máy phát điện chạy xăng. 

Đối với xe hybrid, khúc mắc còn nằm ở một chi tiết khác là yêu cầu cụ thể về tỷ lệ tiêu thụ nhiên liệu. Tức nhà nhập khẩu hay phân phối phải chứng minh được chiếc xe đó tiêu thụ bao nhiêu nhiên liệu và tỷ lệ sử dụng điện là thế nào. Trong khi trên thực tế, tỷ lệ sử dụng giữa năng lượng điện và năng lượng từ nhiên liệu truyền thống lại phụ thuộc vào từng điều kiện sử dụng.

Thậm chí như chiếc xe chạy hoàn toàn bằng điện Nissan Leaf, những vướng mắc vẫn không phải không có. Với 2 chiếc xe vừa được nhập khẩu về TP.HCM, đại diện doanh nghiệp này còn kể một chi tiết khá thú vị là khi đi đăng kiểm, cán bộ đăng kiểm còn dùng thiết bị chuyên dụng để đo… khí thải.

Hay như cách giải thích của ngành tài chính đối với xe hybrid, nếu tính đến nguồn năng lượng điện sạc cho xe Nissan Leaf thì dường như dòng xe này cũng không hoàn toàn được coi là xe “sạch”.

Trong chiến lược phát triển ngành công nghiệp ôtô giai đoạn mới vừa được công bố cũng nêu lên khá rõ yêu cầu ưu tiên cho các loại xe thân thiện với môi trường. Song từ thực tế này, có thể thấy, việc các loại xe thân thiện với môi trường có thật sự nhận được ưu đãi hay không lại là chuyện khác.