Lần đầu tiên trong lịch sử, một quốc gia châu Phi giành tấm huy chương vàng môn bóng đá nam của một kỳ Olympic. Thành công năm của U23 Nigeria năm 1996 không khác gì một giấc mơ.
 |
| Bóng đá Nigeria vô địch Olympic Atlanta 96 trong sự ngỡ ngàng của thế giới. Ảnh: Getty. |
Kỳ Olympic mùa hè đáng nhớ
Thế vận hội mùa hè Atlanta 1996 là giải Olympic hiếm hoi từng chứng kiến màn đổ bộ của hàng loạt ngôi sao lớn trên bầu trời bóng đá thế giới. Nung nấu tham vọng vô địch, Argentina mang đến dàn hảo thủ cực kỳ chất lượng với những Roberto Ayala, Javier Zanetti, Ariel Ortega, Diego Simeone, Hernan Crespo.
Brazil khi đó có Dida, Rivaldo, Juninho, Roberto Carlos và đặc biệt Ronaldo Luis Nazario de Lima, người đã phá kỷ lục chuyển nhượng của bóng đá thế giới mùa hè năm đó với giá 19,5 triệu USD khi chuyển sang Barca từ PSV Eindhoven.
Ngoài ra, Olympic Atlanta 96 còn chứng kiến màn chào sân của Robert Pires, Makelele, Raul, Buffon, Fabio Canavaro hay Nesta, những người sau này sẽ trở thành hảo thủ lừng danh của thế giới.
Tuy nhiên, màn trình diễn bùng nổ của Nwankwo Kanu và Jay-Jay Okocha đã giúp “Đại bàng xanh” vượt qua tất cả để giành tấm huy chương vàng quý giá.
Trước giải đấu, Nigeria không được đánh giá cao. Họ chỉ gọi duy nhất một cầu thủ quá tuổi là cầu thủ phòng ngự Uche Okechukwu. Đội bóng đến từ châu Phi có màn chuẩn bị không thể tệ hơn khi HLV trưởng người Hà Lan, Jo Bonfrere từ chức sau khi bị LĐBĐ Nigeria nợ lương trước thềm giải đấu. Các cầu thủ sau đó đã năn nỉ HLV này quay lại.
“Tôi tiếp tục công việc vì các cầu thủ không muốn tôi ra đi”, Jo Bonfrere kể trên Goal. Những gì HLV này nghĩ khi quay lại chỉ là hoàn thành nốt công việc của mình.
 |
| Zanetti và dàn hảo Argentina từng trở thành bại tướng của Nigeria năm 1996. Ảnh: Getty. |
Kỳ tích châu Phi
Nigeria bắt đầu giải đấu bằng chiến thắng 1-0 trước Hungary. Nwankwo Kanu, chân sút sau này sẽ trở thành người hùng ở Arsenal ghi bàn duy nhất. Sang trận đấu thứ 2, Nigeria tiếp tục thắng Nhật Bản 2-0 với màn toả sáng của Jay-Jay Okocha.
Ở trận đấu cuối cùng của vòng bảng, Nigeria chạm trán ứng viên số một cho chức vô địch, Brazil. Đúng như dự đoán, dàn cầu thủ trẻ của Nigeria thất thủ 0-1 trước các ngôi sao tiếng tăm của Brazil. Ronaldo ghi bàn duy nhất trong chiến thắng ấy, với pha xử lý ở đẳng cấp “ngoài hành tinh”.
Nigeria tiếp tục đánh bại Mexico 2-0 ở tứ kết để tái ngộ Brazil. Đội bóng xứ Samba thể hiện sức mạnh khủng khiếp khi dễ dàng vượt qua Ghana 4-2. Ronaldo lại lập cú đúp trong trận đấu đó. Chân sút của Barca đã ghi tới 4 bàn cho đến trước vòng bán kết, và đang nổi lên như cầu thủ hay nhất thế giới lúc đó.
Trước 80.000 khán giả có mặt tại bang Georgia, Nigeria tiếp tục thể hiện một bộ mặt tương tự trận đấu ở vòng bảng. Họ bị dẫn 1-3 chỉ sau 45 phút thi đấu đầu tiên. Brazil áp đảo về mặt thế trận với dàn hảo thủ Rivaldo, Ronaldo, Roberto Carlos và cả huyền thoại Bebeto trong đội hình.
Tinh thần thi đấu bất khuất giúp Nigeria gỡ được một bàn ở phút 78. Đến phút 90, người hâm mộ Nigeria vỡ òa khi Kanu ghi bàn san bằng tỷ số. Đó là một pha bóng toát lên toàn bộ phẩm chất và sự ngẫu hứng của bóng đá châu Phi.
Okocha ném biên thẳng vào vòng cấm, bóng đến chân Kanu, và chân sút này thực hiện động tác hất bóng trong tư thế xoay lưng, trước khi ghi bàn san hoà 3-3. Một bàn thắng mà ngay cả người Brazil cũng phải ngả mũ thán phục về độ ngẫu hứng và sự hoang dại.
 |
| Pha xử lý ngẫu hứng ghi bàn vào lưới Brazil của Kanu ở bán kết Olympic 1996. Ảnh: AP. |
Đến hiệp phụ, lại là Kanu toả sáng với một động tác xử lý loại hoàn toàn hàng phòng ngự Brazil ghi bàn thắng vàng giúp Nigeria tiến vào chung kết. Ronaldo "béo" cùng các đồng đội ngỡ ngàng.
Đối thủ của Nigeria ở trận chung kết, Argentina là thử thách khó nhằn khác. Đội bóng xứ Tango bất bại từ đầu giải, và vùi dập Tây Ban Nha lẫn Bồ Đào Nha ở tứ kết và bán kết.
Ngày 3/8/1996, hàng triệu người dân Nigeria cũng như cả châu Phi đổ dồn sự chú ý về sân Sanford. Trọng tài nổi tiếng người Italy Pierluigi Collina bắt chính trận chung kết Olympic 1996.
Argentina nhanh chóng vượt lên dẫn trước 1-0, rồi 2-1 cho đến phút 74 của trận đấu. Vẫn từ một quả ném biên, Amokachi ghi bàn san hoà cho Nigeria. Và lại là phút 90, Amuneke phá bẫy việt vị ghi bàn thắng quyết định mang về tấm huy chương vàng Olympic bóng đá đầu tiên trong lịch sử Nigeria, cũng như đầu tiên trong lịch sử bóng đá châu Phi.
Nếu chúng ta quay ngược lại thời điểm những năm 90 của thế kỷ trước, những điều Nigeria làm được tại Olympic không khác gì luồng gió mát lành cho bóng đá châu Phi. Chế độ phân biệt chủng tộc apartheid chỉ mới chấm dứt ở Nam Phi vào năm 1994 và ngay trên đất Mỹ, tình trạng kỳ thị phân biệt chủng tộc vẫn nặng nề.
“Chúng tôi không bao giờ đầu hàng, chúng tôi là những châu Phi”, huyền thoại Okocha nói. Với riêng đất nước Nigeria, tấm huy chương vàng Olympic môn bóng đá nam đã xoa dịu nỗi đau vì chiến tranh và chia rẽ.
“Thành công đó có ý nghĩa lớn lao với Nigeria”, Kanu nói. “Bóng đá đã mang lại sự đoàn kết cho đất nước”. Đó là ngày Nigeria và bóng đá châu Phi chứng minh cho thế giới thấy, họ có tiềm năng lớn như thế nào.
