Khi nhắc đến những trường hợp cố tình nhận điểm 0 bài thi Gaokao, người dân Trung Quốc vẫn nhớ đến thí sinh năm 2008 Từ Mạnh Nam. Năm đó, Từ Mạnh Nam không làm bài, chỉ viết vài dòng vào bài thi để phản đối hệ thống giáo dục nước nhà.
Dù nổi tiếng ngay sau kỳ thi đại học, cuộc đời Từ Mạnh Nam lại rẽ sang một hướng hoàn toàn khác. Anh bỏ lỡ cơ hội vào đại học dù có thành tích học tập tốt, theo 163.
 |
| Từ Mạnh Nam hối hận vì cố tình nhận điểm 0 trong bài thi Gaokao. Ảnh: Sohu. |
Bài thi phản nghịch
Từ Mạnh Nam sinh năm 1989 trong một gia đình nhà nông ở An Huy, Trung Quốc. Nhà đông con (nam sinh có một chị gái và hai em trai), từ bé, Từ Mạnh Nam đã ý thức được việc phải học tập chăm chỉ để cải thiện cuộc sống.
Năm lớp 10, Từ Mạnh Nam đạt điểm xuất sắc nên được nhận vào một trường trung học trọng điểm của địa phương. Anh thường xuyên đứng trong top 10 của lớp. Nếu duy trì trạng thái học tập này, Mạnh Nam có thể vượt qua kỳ thi Gaokao một cách dễ dàng.
Tuy nhiên, khi lên lớp 12, quan niệm giáo dục của Từ Mạnh Nam thay đổi. Nam sinh bắt đầu tiếp xúc với khái niệm "giáo dục 3 người". Đây là phương pháp giáo dục một trò ba thầy, nhằm hướng đến việc trau dồi sở thích của học sinh, phân chia các môn học theo ý muốn của từng người.
Thời điểm đó, Từ Mạnh Nam là một học sinh hướng nội. Anh bắt đầu làm những mẩu tờ rơi và tin bài trên các blog để quảng bá quan niệm "giáo dục ba người". Tuy nhiên, hiệu quả quảng cáo không cao, còn Từ Mạnh Nam bắt đầu trượt dài trong học tập. Thầy cô, gia đình lo lắng nhưng không thể can thiệp vì nam sinh quá kín tiếng.
Không chỉ quảng cáo cho quan niệm "giáo dục ba người", Từ Mạnh Nam quan tâm đến cải cách kỳ thi đại học. Mỗi ngày, nam sinh viết blog, nhật ký về những ý tưởng liên quan việc cải cách. Trong năm 2007, anh đã xuất bản hơn 800 bài viết trên blog của mình.
Thậm chí, khi lên lớp 11, nam sinh muốn gửi đề xuất cải cách của mình đến các trường học ở địa phương.
Mọi việc không như ý muốn, Từ Mạnh Nam quyết định viết thể hiện quan điểm của mình thông qua bài thi đại học. Năm 2008, trong kỳ thi Gaokao, Từ Mạnh Nam không làm bài thi. Những nội dung anh viết trong phiếu đáp án là: "Tôi tên là Từ Mạnh Nam. Tôi muốn nói rằng tôi rất không hài lòng với hệ thống giáo dục hiện tại".
Cố tình viết những dòng "phản nghịch" vào bài thi để nhận điểm 0, nhưng cuối cùng Từ Mạnh Nam vẫn được 160 điểm. Dù vậy, nam sinh cảm thấy hài lòng vì đạt được mục tiêu.
Sau vụ việc năm đó, Từ Mạnh Nam trở nên nổi tiếng. Các trang mạng đều bàn tán về hành động của nam sinh. Chàng trai bắt đầu cảm thấy hối hận vì hành động này đã triệt để "chặt đứt" con đường vào đại học, nhưng mọi chuyện đã quá muộn.
Con trai hành động bốc đồng, không được vào đại học, cha mẹ Từ Mạnh Nam sốc và thất vọng.
"Họ thất vọng và không hiểu tôi đang làm trò gì. Những gì họ nghĩ là tôi đang vi phạm pháp luật và không thể bào chữa cho hành vi của mình", anh nói với The Paper.
Cuộc đời thay đổi
Mười năm tiếp theo kể từ sự kiện 0 điểm thi đại học, Từ Mạnh Nam chọn cách lăn lộn ngoài xã hội. Anh bắt đầu với công việc bán thời gian tại một nhà máy của công ty nước ngoài. Trong thời gian đó, anh kết hôn theo sự sắp đặt của cha mẹ và có một con trai, một con gái.
Tuy nhiên, cuộc sống không hạnh phúc. Đến năm 2014, vợ chồng Từ Mạnh Nam ly hôn. Con gái sống với vợ cũ, còn anh nuôi dưỡng con trai cả.
Khi được hỏi về quãng thời gian 10 năm lăn lộn, Từ Mạnh Nam chỉ tóm gọn trong từ "bình thường". Cuộc sống của anh cũng như bao người khác, làm việc, kết hôn và sinh con. Anh nhấn mạnh những gì anh trải qua không tồi tệ như dân mạng đồn thổi.
Do không học đại học, Từ Mạnh Nam không thể tìm những công việc đòi hỏi trình độ học vấn cao. Tuy nhiên, anh học hỏi được nhiều điều khi làm việc chân tay và tiếp xúc với người lao động.
Năm 2012, Mạnh Nam thành lập một trang web, tạm dịch là "Thanh âm của điểm 0 Gaokao". Trên đó, anh dành một mục dành cho những người từng đạt điểm 0 trong kỳ thi Gaokao. Họ chia sẻ về trải nghiệm thi cử của mình. Một số nói không hối hận, số khác lại nói họ hối hận khi đạt điểm 0.
Được biết, một vài người trong số này đã thành công sau khi tỉnh ngộ. Theo quan điểm của Từ Mạnh Nam, thành công là có một cuộc sống tốt và có những đóng góp cho xã hội.
Đến cuối năm 2017, Từ Mạnh Nam đưa ra một quyết định táo bạo là thi đại học lần 2. Thời điểm đó, anh đang làm việc cho một nhà máy sản xuất ôtô ở Chiết Giang. Để chuẩn bị cho kỳ thi, chàng trai nghỉ việc, trở về quê nhà An Huy.
Trong vài tháng ôn thi, Từ Mạnh Nam làm hết hơn 20 bộ đề thi. Mỗi ngày, anh tập trung giải đề, thời gian còn lại bận rộn với việc chăm sóc con và làm việc bán thời gian. Dù thời gian hạn chế, Từ Mạnh Nam vẫn kiếm được 4.000 nhân dân tệ (gần 620 USD) mỗi tháng để trang trải cuộc sống.
Năm 2018, sau 10 năm, Từ Mạnh Nam bước vào phòng thi đại học lần 2 với tâm trạng bình thản. Anh nói rằng kỳ thi lần này là để anh thử sức và cải thiện bản thân, cũng là cách để anh gạt bỏ cảm giác hối hận cho hành động hồi trẻ.
Kết quả, Từ Mạnh Nam đạt 270/300 điểm, trúng tuyển một trường cao đẳng ở tỉnh An Huy.
Trong một phỏng vấn với The Paper năm 2020, Từ Mạnh Nam cho biết anh theo học ngành Báo chí và rất hài lòng với cuộc sống hiện tại của mình. Dù lớn tuổi, anh vẫn thân thiết với bạn bè cùng lớp.
Khi được hỏi về định hướng tương lai, chàng trai bày tỏ hy vọng được làm việc cho một hãng thông tấn trong nước. Sau này, anh muốn trở thành phóng viên, nhân viên marketing hoặc đơn giản là một giáo viên.
Nếu được quay ngược thời gian, Từ Mạnh Nam khẳng định mình sẽ không bao giờ cố tình nhận điểm 0 trong bài thi Gaokao. Anh hy vọng thế hệ trẻ có thể suy nghĩ kỹ trước những hành động của mình, đặc biệt là không nên bắt chước anh, cố tình nhận điểm 0 để phản đối hệ thống giáo dục.
"Tôi đã trưởng thành cả về thể chất và tinh thần. Sau khi trải qua nhiều biến cố, tôi đã hiểu ý nghĩa của cuộc đời mình. Dù bắt đầu muộn, tôi vẫn tin mình có thể làm lại cuộc đời và lấy lại tuổi trẻ đã mất", Từ Mạnh Nam nói.
