|
|
Một phi cơ ném bom tầm xa B-1. Ảnh: Không quân Mỹ |
Lầu Năm Góc ngày 10/3 thông báo rằng Mỹ đang xem xét khả năng đưa phi cơ ném bom B-1 và B-52 tới Australia để đối phó tình trạng căng thẳng leo thang ở Biển Đông. Theo Christian Science Monitor, việc Trung Quốc bồi lấp cả đảo tự nhiên và nhân tạo trong Biển Đông, xây các đường băng và lắp những khẩu đội tên lửa đất đối không, đã thôi thúc Washington xem xét một số giải pháp dân sự và quân sự để đối phó. Mỹ đã thực hiện những cuộc tuần tra thường kỳ trong khu vực bằng tàu sân bay USS John C. Stennis, một tàu tuần dương và hai khu trục hạm.
Giới phân tích nhận định hợp tác giữa Mỹ và Australia thể hiện mối quan tâm của Mỹ trong việc duy trì ổn định ở Biển Đông và đối trọng với những động thái quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trong hơn 6 thập kỷ qua, Australia, Mỹ và New Zealand đã thành lập liên minh an ninh. Năm 2011, Australia đồng ý để binh sĩ Mỹ đồn trú trên lãnh thổ, với quân số tăng lên tới 2.500 vào năm 2017.
Thế khó của Australia
Dù Australia chưa thực hiện nhiều động thái mạnh để phản đối sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông, tiến sĩ Michael Auslin, chuyên gia của Viện American Enterprise, nói nhận định xứ sở chuột túi vẫn là đồng minh rất quan trọng của Mỹ trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Tuy nhiên, Australia không muốn quan hệ giữa họ và Trung Quốc trở nên căng thẳng do hoạt động thương mại nhộn nhịp giữa hai nước. Khoảng 60% hàng hóa giao thương của Australia di chuyển qua Biển Đông. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Australia.
“Australia không có ý định tuyệt giao với Trung Quốc. Vì thế, họ sẽ không can dự quá sâu vào vấn đề Biển Đông”, Auslin dự đoán.
Phải chăng thông báo của Lầu Năm Góc hôm 10/3 cho thấy sự sẵn sàng của chính phủ Australia trong việc đối đầu Trung Quốc?
Ông Auslin nhận định kế hoạch đưa phi cơ ném bom tới Mỹ sẽ là một bước trong lộ trình ngăn chặn Trung Quốc của Australia và những quốc gia khác trong khu vực. Nhiều nước tranh chấp chủ quyền đảo với Trung Quốc ở Biển Đông nhưng vẫn chưa đối đầu Bắc Kinh. Nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, những nước khác – bao gồm Australia - có thể tuần tra chung trên Biển Đông với Mỹ.
Jennifer Harris, một nhà nghiên cứu cấp cao của Hội đồng Quan hệ Quốc tế tại Mỹ và cũng là tác giả của cuốn sách về sự trỗi dậy của Trung Quốc sắp được xuất bản, nhận định rằng việc phi cơ ném bom Mỹ ở Australia sẽ đẩy trách nhiệm hạ căng thẳng về phía Trung Quốc.
Toan tính thay đổi khi kinh tế Trung Quốc lao đao
Hiện trạng kinh tế Trung Quốc hiện nay cũng có thể ảnh hưởng tới quyết định đối đầu Trung Quốc của những nước khác. “Sự chững lại của kinh tế Trung Quốc có thể làm thay đổi toan tính của nhiều nước về mức độ phụ thuộc vào Trung Quốc và có thể mức độ sẵn sàng hành động của họ sẽ tăng”, tiến sĩ Auslin dự đoán.
Dường như căng thẳng trên Biển Đông đã tác động tới quy hoạch quân sự của Australia. Hồi tháng 2, Thủ tướng Maclcolm Turnbull công bố kế hoạch tăng quy mô quân đội trong 10 năm với khoản ngân sách 140 triệu USD để tăng cường quan hệ với Mỹ. Để bảo vệ kế hoạch, Turnbull nhấn mạnh rằng tự do hàng hải có vai trò rất quan trọng đối với một quốc đảo như Australia.
Washington cũng tuyên bố họ muốn duy trì tự do hàng hải trên Biển Đông. Lượng hàng hóa có giá trị 5,3 nghìn tỷ USD di chuyển qua Biển Đông mỗi năm và Mỹ hưởng lợi lớn từ thực trạng ấy.
Vai trò của Nga
Nga cũng là một yếu tố khác khiến Mỹ ra quyết định đưa phi cơ ném bom tới Australia.
“Máy bay của Nga đã thực hiện những chuyến bay dài trên Thái Bình Dương. Chúng tôi đã thấy phi cơ tầm xa của Nga bay qua Thái Bình Dương, vòng quanh Nhật Bản và Guam”, tướng Lori Robinson, chỉ huy Không quân Mỹ ở Thái Bình Dương, bình luận với Wall Street Journal.
Mặc dù những chuyến bay như thế có thể khiến Mỹ lo lắng, tướng Robinson nói thêm rằng chúng phù hợp với quyền bay trong không phận quốc tế của Nga.
Phi cơ ném bom Mỹ và phi hành đoàn sẽ đồn trú luân phiên ở Tindal và Darwin - hai căn cứ ở phía bắc Australia. Mặc dù các cuộc thảo luận vẫn chưa tới hồi kết và các bên chưa thống nhất bất kỳ điều gì, thủ tướng Australia vẫn nhận định hợp tác với quân đội Mỹ là chính sách quan trọng để cân bằng các thế lực đang cạnh tranh lẫn nhau trong khu vực.
“Chúng tôi phản đối luận điệu lỗ mãng và vô lý rằng lẽ phải thuộc về kẻ mạnh và công lý chỉ tồn tại khi sức mạnh giữa các bên cân bằng. Nhưng chúng tôi cũng biết một Australia mạnh là điều kiện cần thiết để chúng tôi thực hiện vai trò mang tới sự cân bằng – yếu tố mang tính sống còn đối với an ninh khu vực.
