Hiện nay, nhiều phụ huynh cho rằng trong mỳ ăn liền chứa nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo chuyển hóa gây ra tình trạng thừa cân, béo phì, đồng thời ảnh hưởng tới nhiều vấn đề sức khỏe của trẻ.
Liên quan vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Xuân Ninh, Viện Y học ứng dụng Việt Nam, khẳng định trẻ bị thừa cân, béo phì là do nhiều nguyên nhân phối hợp, tương tác giữa yếu tố môi trường và di truyền. Trong đó, dinh dưỡng không hợp lý và ít vận động được coi là hai nguyên nhân chính gây ra tình trạng này của trẻ.
Xác định rõ nguyên nhân
Theo PGS Ninh, việc trẻ nạp quá nhiều năng lượng, các loại thức ăn nhiều chất đạm, đường, dầu, mỡ sẽ dẫn tới tình trạng năng lượng thu vào nhiều hơn nhu cầu cơ thể trong thời gian dài, làm tăng tích tụ mỡ trong cơ thể, đặc biệt là ở bụng, mông, đùi và vai.
Từ đó, trẻ cần bỏ thói quen ăn nhiều đồ ăn nhanh, món nhiều dầu mỡ, uống nhiều nước ngọt,… Bữa ăn của trẻ thay vì chủ yếu là thịt, cá, các cha mẹ nên thêm rau xanh và trái cây để tạo ra sự cân bằng dinh dưỡng.
Ngoài ra, vận động ít hoặc không đủ sẽ khiến hệ thống cơ xương phát triển không toàn diện, ảnh hưởng trực tiếp đến chiều cao, cân nặng của trẻ. Theo đó, lười vận động lâu dài sẽ gây dư thừa năng lượng, gián tiếp gây béo phì ở trẻ nhỏ.
 |
| Tình trạng thừa cân, béo phì đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau liên quan toàn bộ chế độ dinh dưỡng, tập luyện thay vì chỉ riêng mỳ ăn liền. Ảnh minh họa: jiewang. |
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ít hoạt động thể chất, tăng hoạt động tĩnh như xem tivi, chơi điện tử,… làm giảm tiêu hao năng lượng, tăng tích lũy mỡ.
Bên cạnh đó, việc ít vận động cũng được cho là nguyên nhân dẫn tới tình trạng mất ngủ và làm rối loạn hoạt động các hormone ở trẻ. Trong đó, hormone tăng trưởng có liên quan đến hoạt động tiêu mỡ.
Quá trình này diễn ra mạnh nhất vào ban đêm, nếu trẻ mất ngủ sẽ làm giảm tiêu mỡ cũng như sản xuất leptin (giúp não có cảm giác no) nhưng tăng sản xuất ghrelin (kích thích thèm ăn). Điều này khiến trẻ càng ăn nhiều hơn, gây ra tình trạng thừa cân, béo phì.
Mỳ ăn liền không phải thủ phạm
Có thể thấy tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, PGS Ninh nhận định việc cho rằng mỳ ăn liền là nguyên nhân gây ra tình trạng này ở trẻ là chưa chính xác.
Một gói mỳ ăn liền loại thông dụng 75 g chứa khoảng 40-50 g chất bột đường; 10-13 g chất béo và thường không ít hơn 6,8 đạm. Sản phẩm này có thể cung cấp cho cơ thể 300-350 calo.
Trong khi đó, đối với trẻ em, nhu cầu năng lượng ở khoảng 1.320-2.800 calo mỗi ngày. Nếu chia thành 3 bữa ăn, trung bình trẻ sẽ cần khoảng 400-600 calo/bữa.
Như vậy, một gói mỳ ăn liền, cung cấp 350 calo - thấp hơn mức nhu cầu cơ thể cần - không thể là nguyên nhân tăng cân.
Theo vị chuyên gia, việc nhiều người cho rằng mỳ ăn liền gây tăng cân là do thấy sản phẩm này có thành phần tinh bột (từ vắt mỳ) là chủ yếu, đồng thời e ngại chúng chứa nhiều chất béo (từ gói dầu gia vị, dầu chiên trong vắt mỳ).
“Tuy nhiên, lượng tinh bột trong một vắt mỳ chỉ tương đương một bát cơm, bún, phở,… tức khoảng 40-50 g chất bột đường. Lượng chất béo trong mỳ ăn liền cũng chỉ khoảng 10-13 g. Trong khi đó, nhu cầu chất béo của trẻ bình thường có thể lên tới 60 g/ngày”, PGS Ninh thông tin.
 |
| Tinh bột hay chất béo trong mỳ ăn liền không phải thủ phạm chính gây thừa cân, béo phì ở trẻ. Ảnh minh họa: fernandoandrade. |
Một lý do khác cũng khiến nhiều phụ huynh e ngại khi cho con sử dụng mỳ ăn liền là chứa nhiều trans fat (chất béo xấu), làm tăng cholesterol có hại trong máu, dẫn tới tăng nguy cơ bị các bệnh về tim mạch.
Tuy nhiên, công nghệ sản xuất mỳ ăn liền hiện nay có thể kiểm soát tốt về hàm lượng chất này. Một trong số đó là sử dụng nguyên liệu để chiên mỳ là dầu thực vật dạng sệt (bán rắn), có nguồn gốc từ dầu cọ, được tách lọc bằng công nghệ làm lạnh tự nhiên. Điều này đã hạn chế việc phát sinh trans fat trong quá trình sản xuất.
Bên cạnh đó, quy trình chiên mỳ cũng được thực hiện trong hệ thống tự động, khép kín. Trong quá trình này, mỗi lượt mỳ đi qua chảo chiên chỉ mất khoảng 2,5 phút và làm hao hụt một lượng dầu nhất định.
Từ đây, dầu mới sẽ được bổ sung một cách đều đặn, liên tục thông qua hệ thống định lượng tự động. Đồng thời, quy trình chiên mỳ hiện đại giúp kiểm soát nhiệt độ một cách ổn định và rút ngắn được thời gian chiên.
"Việc kiểm soát nhiệt độ không vượt quá ngưỡng cho phép cũng giúp ngăn chặn phát sinh trans fat trong quá trình sản xuất", PGS Ninh nói.
Theo quy định của FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ): Nếu sản phẩm có chứa dưới 0,5g trans fat/khẩu phần ăn sẽ được công bố là “0g trans fat”.
Hiện nay, các sản phẩm mỳ ăn liền thuộc những nhà sản xuất uy tín tại Việt Nam có hàm lượng trans fat dao động từ 0,01-0,04 g/khẩu phần ăn và đạt chuẩn công bố “0g trans fat” của FDA.
Vì vậy, PGS Ninh nhấn mạnh việc tăng cân sẽ phụ thuộc phần lớn vào chế độ ăn uống hàng ngày của trẻ đã cân bằng giữa các nhóm chất dinh dưỡng, năng lượng nạp vào và sử dụng hay chưa. Tình trạng này không đến từ một loại thực phẩm cụ thể như mỳ ăn liền.
Vị chuyên gia khuyến cáo thừa cân béo phì ở trẻ hoàn toàn có thể phòng ngừa được nhờ chế độ dinh dưỡng khoa học kết hợp với tập luyện thường xuyên. Vì vậy, ngay từ nhỏ, cha mẹ nên tạo cho bé thói quen sinh hoạt lành mạnh, ăn ngủ điều độ để tránh các nguy cơ gây thừa cân, béo phì.
Thực đơn hàng ngày của trẻ cũng cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo lượng chất dinh dưỡng và năng lượng đi vào cơ thể phù hợp với lứa tuổi.
